آنچه غالباً در میان اهل دین از عبادات و اعمالشان بلکه ایمان و اخلاقشان –که مربوط به آخرت است- یافت می‌شود، اکتفا نمودن به ظاهر و صورت است.
و آنچه بر اهل دنیا [در امور دنیوی] غلبه دارد، اکتفا نکردن به صورت است، بلکه در تکمیل معنی [و محتوا] به طور کامل دقّت می‌کنند.
مثلاً اهل دین غالباً در نمازشان به برپاداشتن ظاهر اکتفا می‌کنند، و سعی در هر چه کامل‌تر نمودن صورت نموده، و به فقدان معنا و روح اهمّیّت نمی‌دهند… نمازگزاران را می‌بینی که صورت و ظاهر نماز را فرا نمی‌گیرند… در تطهیر آب و پاک نمودن اعضاء مبالغه و زیاده‌روی نموده و به اندازه‌ای در رساندن آب به اعضاء وضوء کوشش می‌کنند که در شرع هم وارد نشده و در اداء حروف از مخارج…
امّا پاک نمودن و تطهیر جوارح را از گناهان، و قلب را از اخلاق رذیله و از نفاق و از محبّت دنیا و از مشغول غیر خدا شدن، گویا [هیچ] امری به آن نشده است!
منبع: کتاب به سوی دوست، ص ۱۰۹
پاسخ دهید