روایات در مورد اقامتگاه امام زمان(عج) چهمیگویند؟
اعتقاد شیعه درباره امام زمان(عج) این است که آن حضرت تولد یافته و تاکنون زنده و در پرده غیبت است و روزی حکومت عدل را به پا خواهد کرد. هماکنون محل زندگی ایشان معلوم نیست، ولی در کره زمین زندگی می‌کند.
به گزارش فارس، «مهدویت» یکی از مهم‌ترین آموزه‌های شیعه اثنی‌عشری است، اما عدم آسیب‌شناسی در این مورد منجر به این می‌شود که این آموزه از اصالت و آنچه هدفش بوده است، منحرف شود.
شناسایی تمام آسیب‌های موعودگرایی، فرصتی بس فراخ‌تر از این مقال لازم دارد، بنابراین آن چرا که در این اثنا سعی در بررسی آن داریم، تأمل در محل اقامت حضرت ولی عصر(عج) است! موضوعی که در اذهان بسیاری از مسلمان وجود دارد، گاه افرادی این موضوع را مستمسک تحقیر و تسمخر قرار داده ـ همچون وهابیان که با طرح این شبهه که چگونه شیعیان امامیه داعیه حضور امام دوازدهمشان را دارند در حالی که خبری از محل اقامت و نحوه معاش او ندارند ـ و گاه موجب شده است جریان‌هایی فکری و اجتماعی به علت خبط برخی از اندیشمندان شیعه، قائل به مکانی مشخص به نام «جزیره خضرا» شوند که ایشان در آن جزیرهای که محل و نشانی‌اش در دست نیست، حضور دارند و این ایده خرافی نیز موجب شده است که عده‌ای این جزیره موهوم را به منطقه‌ای موهم‌تر همچون مثلث برامودا تطبیق دهند!
متاسفانه در دهه اخیر، با اینکه مسجد مقدس جمکران دارای اسناد موثق تاریخی و روایی است ولی به علت اینکه غلبه احساسات در تبیین آموزه‌های الهیاتی، این مسجد مقدس از دید عوام به منزل امام زمان(عج) تلقی شده است.
آنچه باید میان شیعیان مورد توجه قرار گیرد؛ پاسخ و یا عدمپاسخ به پرسش‌هایی درباره چگونگی خواب و خوراک، نوع غذا و پوشاک آن حضرت و محل تأمین آن‌ها، تعداد فرزندان و همسران آن حضرت و پرسش‌هایی از این دست است که به اعتقادات شیعه مربوط نمی‌شود.
اگر انسان نسبت به اینگونه امور، جاهل باشد و حتی عقیدهای مخالف با آنچه که برخی به آن معتقدند، داشته باشد، خللی در اعتقادات وی ایجاد نمی‌شود. اعتقاد شیعه درباره امام زمان(عج) این است که آن حضرت تولد یافته و تاکنون زنده و در پرده غیبت است و روزی حکومت عدل را به پا خواهد کرد.
اعتقاد به قدرت خدا، حل مسائل مربوط به پرسشهای یاد شده را برای انسان آسان می‌کند، بهطوری که نمیتوان از آن غافل شد. اثبات عدم استبعاد، خود به تنهایی کافی است که انسان نسبت به آن‌ها آرامش قلب گیرد.
* اقامتگاه امام مهدی(عج)
درباره محل اقامت امام زمان در عصر غیبت گفتوگوی فراوان شده است. در ابتدا ما آن گفتوگوها را طرح کرده و در نهایت، نظر نهایی خود را از نظر خوانندگان میگذرانیم. گفته شده است که:
۱ – آن حضرت همه ساله در مراسم حج شرکت می‌کند و به مشاهده مشرفّه میرود و بعضی از سعادتمندان در مراسم حج به محضرش شرفیاب شدهاند. (۱)
۲ – درباره اقامتگاه آن حضرت و فرزندان و بستگان و یاران مخصوص(اوتاد) چندین مکان مانند: مدینه، دشت حجاز، کوه رضوی، کرعه و سرزمینهای دوردست و . . . معین شده است. (۲)
۳ – اقامتگاه آن حضرت و فرزندان و گروهی از خواص یارانش در جزیرهای از دریای بزرگ است. از امام هادی(ع) داستانی نقل شده که خلاصهاش این است: حضرت مهدی(ع) و فرزندش در جزیرههایی بزرگ و پهناور در دریا زندگی می‌کند و عدّهی شیعیان آنجا بسیار زیاد است، فرزندان هر یک حاکم جزیرهای هستند و خدا بهتر میداند. (۳)
۴ – محل اقامت آن حضرت تعیین نشده و شاید مکان معینی نداشته باشد و بهطور ناشناس، بین مردم زندگی و رفت و آمد کند.
۵ – ممکن است محل اقامت آن حضرت، نقاط دورافتادهای باشد که عادتاً مردم به آن مکانها رفت و آمد نمیکنند.
۶ – محل اقامت ایشان شهر سامره و همان سردابی است که از آنجا غایب شده است. در همانجا زندگی می‌کند و از همانجا ظهور می‌کند. (۴)
۷ – محل اقامت حضرت مهدی(ع) و فرزندان آن حضرت در کشورهای وسیع و آبادی است که پایتخت آن‌ها به نامه‌ای ظاهره(زهراه)، رائقه، صافیه، ظلوم، عناطیس نامیده می‌شود و پنج نفر از فرزندان شایسته آن جناب به نامه‌ای: طاهر، قاسم، ابراهیم، عبد‌الرحمن و هاشم در آن کشورها حکومت مینمایند.
۸ – جزیره خضرا محل زندگی امام عصر(ع) است و حضرت در آن با فرزندان خود حضور دارد. جزیره با حصاری محکم محاصره شده و هر کسی به آن نزدیک می‌شود بهطور اسرارآمیزی یا از بین میرود یا مسیرش منحرف میگردد.
این نوشته بر آن نیست که درباره هر یک از موارد یاد شده قضاوت دقیقی را داشته باشد، بلکه بر آن است که این موضوع که آیا امام زمان واقعا در جزیرهای به نام خضرا و یا هر اسم دیگر به صورت ثابت زندگی می‌کند یا خیر؟ آیا اصل اینکه این موضوع مهم است یا خیر؟ اما بهطور گذرا میتوان گفت بعضی از بندهای مذکور کاملاً مورد تأیید روایات و عقل است. مثلا در مراسم حج هر سال شرکت می‌کند و بعضی از سعادتمندان به دیدار وی شرفیات شدهاند که احوالات برخی از آن‌ها در کتب مربوط به آن آمده است(۶) در هر صورت بزرگانی از علما در عرفات و منی در جستوجوی آن حضرت اشک میریزند.
اعتقاد شیعه درباره امام زمان(عج) این است که آن حضرت تولد یافته و تاکنون زنده و در پرده غیبت است و روزی حکومت عدل را به پا خواهد کرد. هماکنون محل زندگی ایشان معلوم نیست، ولی در کره زمین زندگی می‌کند.
اما در مورد بند ششم و هفتم باید گفت که در هیچ روایتی گفته نشده که امام دوازدهم در سرداب زندگی می‌کند و از آنجا ظهور خواهد کرد و هیچیک از دانشمندان معتبر شیعه، چنین مطلبی را نفرمودهاند. و این نسبت، دروغ محض و از روی عناد صادر شده است.(۷) و نیز داستان کشورهای مجهول، بیشباهت به افسانه نیست و تنها مأخذ آن،حکایتی است که در«جنه الماوی» نقل شده که اسناد آن قابل خدشه است. (۸)
* بررسی حدیثی محل اقامت حضرت ولی‌عصر (عج)
طبق بیان امیرالمومنین(ع) حجت‌بن الحسن(ع) میان مردم است، در مجالس آن‌ها به طور ناشناس حضور یافته و در مراسم حج شرکت می‌کند ولی اقامتگاه اختصاصی آن حضرت بر مردمان هویدا نیست. ایشان در شرق و غرب جهان، به سیر و سیاحت پرداخته و حاجت نیازمندان را بر می‌آورند.
امام حسین(ع) فرمودند: لا یطلع علی موضعه احد من ولی وغیره الا الذی یلی امره. (۹)
هیچ کس از دوستان و غیر دوستان، از اقامتگاه و منزل حجت خدا اطلاع ندارد و آگاه نمی‌شود از این موضوع، مگر کسی که خدمت‌گزار او باشد.
امام باقر (ع) نیز می‌فرمایند: ان لصاحب هدا الامر بینا بقال له: بیت الحمد، فیه سراج یزهر منذ یوم ولد الی ان یقوم بالسیف لا یطفا. (۱۰)
برای صاحب این امر، خانه‌ای است که به آن «بیت الحمد» گفته می‌شود و در آن خانه، چراغی هست که از روز ولادت آن حضرت روشن گردیده و تا روزی که بقیه‌الله، روحی له الفدا با شمشیر قیام کند، روشنایی می‌دهد.
همچنین حضرت ولی عصر در پاسخ به علی‌بن ابراهیم‌بن مهزیار اهوازی فرمود: ان ابی(ع) عهد الی ان لا اوطن من الارض الا اخفاها و اقصاها اسرار لامری، و تحصینا لمحلی من کید اهل الضلال و المرده من احداث الامم الضوال فنبذنی الی عالیه التلال و الرمال… . (۱۱)
همانا پدرم، با من عهد بست که دورترین و مخفی‌ترین نقطه روی زمین خدا را برای اقامت انتخاب کنم تا امر من پوشیده بماند و محل زندگی‌ام از حیله و کید گمراهان در امان باشد؛ این پیمان مرا به کوه‌های مرتفع و تپه‌های شن سوق داده است.
همچنین آن بزرگوار در نامه‌ای که برای نایب اول خویش «عثمان‌بن سعید عمری اسدی» (متوفای ۲۹۷ ق) و فرزندش ابوجعفر محمد‌بن عثمان عمری مرقوم فرموده‌اند، چنین می‌فرماید: . . . خداوند جانشین او را از دیده‌ها پوشیده داشت و جایگاهی را پنهان ساخت و این براساس مشیت و خواست خدا بود که در قضای حتمی او گذاشته و در تقدیر الهی قطعیت یافته بود.
وفینا موضعه، و لنا فضله، ولو قد اذن الله عز و جل فیما قد منعه و ازال عنه ما قد جری به من حکمه لاراهم الحق ظاهرا بأحسن حلیه و أبین دلاله و أوضح علامه و لأبان عن نفسه، و قام بحجته ولکن أقدرالله عزوجل لاتغالب، وأرادته لا ترد و توفیقعه لایسبق. (۱۲)
جایگاه وصی امام عسکری (یعنی امام زمان) در میان ماست، و فضل و لطف آن جناب برای ماست. و اگر خداوند عزل و جل اجازه دهد آنچه را که فعلا ممنوع نموده و بردارد حکمش را از آنچه که جریان یافته است البته حق را در بهترین و زیباترین صورت و یا روشن‌ترین برهان و واضح‌ترین نشانه آشکارا به آن نشان خواهد داد، و هر آینه خود را معرفی می‌کند و قیام به حجت خواهد کرد، لیکن قدر الهی مغلوب نمی‌گردد و اراده الهی بازگشت ندارد و وقت و زمانی را که خداوند مقرر فرموده پیشی گرفته نخواهد شد.
منبع:پرسمان
* پینوشتها:
۱٫ فرج المهموم،شیخ عباس قمی،ص ۲۵۸.
۲٫ پاسخ به ده پرسش،آیت اللّه صافی گلپایگان،ص ۲۷؛نجم الثاقب،ص ۵۸۷؛العبقری الحسان،ج ۲،جزء ۴،ص ۱۲۲؛غیبت نعمانی،ص ۲۲۰.
۳٫ حضرت مهدی(ع) فروغ تابان ولایت،محمد محمدی اشتهاردی،ص ۶۷.
۴٫ الائمه الاثنا عشر به نقل از الامام المهدی،مهدی الفقیه الایمانی،ص ۴۰۴.
۵٫ جنه المأوی،میرزا حسین نوری،ص ۲۱۷ به بعد.
۶٫ منتهی الآمال،شیخ عباس قمی،صص ۱۰۸۷-۱۰۷۱.
۷٫ پاسخ به ده پرسش،آیت اللّه صافی گلپایگان،ص ۲۸.
۸٫ جنه المأوی،میرزا حسین نوری،ص ۲۱۷ به بعد.
۹٫ منتخب الاثر، لطف الله صافی گلپایگانی، ص ۲۵۳
۱۰٫ بحارالانوار؛ ج ۵۲
۱۱٫ بحارالانوار؛ ج ۵۲
۱۲٫ بحارالانوار ج
پاسخ دهید