امام علی(ع) می‌فرماید: «هر کس ما اهل بیت را دوست بدارد، باید براى پوشیدن لباس فقر آماده شود!».
این روایت لزوماً به معنای آن نیست که تمام شیعیان در اثر محبت اهل بیت(ع) فقیر خواهند بود، بلکه اعلام می‌کند که شیعه باید آمادگی تحمل هر شرایطی؛ مانند فقر را داشته باشد.
ولایت اهل بیت و دلباختگی به این خاندان بدون آمادگی برای رنج و محنت‌ها و با گریختن از انواع محرومیت‌ها دشوار خواهد بود؛ زیرا که حقیقی بودن علاقه درونی شخص، هنگامی نمایان می‌شود که فرد مورد امتحان قرار گیرد و حوادثی تلخ و ناراحت کننده در زندگی انسان رخ نماید، آن‌گاه است که دوستان حقیقی از دوستان مجازی جدا می‌گردند، و گرنه در هنگام راحتی و آسایش هر کسی می‌تواند ادعای دوستی اهل بیت(ع) را داشته باشد.
لذا باید در راه ولایت و محبت اهل بیت سختی‌ها و رنج‌ها را تحمل کرد و دم بر نیاورد، و این یکی از بارزترین نشانه‌های مهم شیفتگان اهل بیت است.
 

در راستای آنچه در پرسش مطرح شده، باید گفت که امام علی(ع) در سخنی فرمود:
«مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ جِلْبَابا»؛[۱] هر کس ما اهل بیت را دوست بدارد، باید براى پوشیدن لباس فقر آماده شود!
مشابه این سخن نیز از حضرتشان نقل است:
«مَنْ تَوَلَّانَا فَلْیَلْبَسْ لِلْمِحَنِ إِهَاباً»؛[۲] هر کس ما اهل بیت پیامبر خدا(ص) را دوست دارد باید برای محنت‌ها پوستی دیگر بپوشد.
این سخنان کنایه از این است که شیعه و دوست‌دار حقیقی ائمه(ع) باید آمادگی مقابله با فقر و تنگ‌دستی و انواع بلاها و مشکلات را داشته باشد.
معنای جمله «مَنْ تَوَلَّانَا فَلْیَلْبَسْ لِلْمِحَنِ إِهَاباً»، این است که؛ این آزمون سختی است، پس غم‌ها به او رو می‌آورند و این کار نشدنى است، مگر با پرهیزگاران، نیکوکاران و برگزیدگان نیک کردار.[۳]
این سخن امام(ع) مانند آن عبارت است که فرمود: «من احبّنا اهل البیت فلیستعدّ للفقر جلبابا»؛ یعنى این‌که شیعه باید این آمادگی را براى خود مهیا سازد.
دلیل استعاره آوردن به «جلباب» و «إهاب» این است که همان‌گونه که این لباس‌ها انسان را از سرما و گرما و برخی آسیب‌‌ها محافظت می‌‌کند، مؤمن واقعی باید لباس صبر و تحملی بپوشد که او را از عوارض فقر و اندوه محافظت کند. لباسی که نداشتن آن، چه بسا به کفر می‌‌انجامد.
چون دوستى مخلصانه این خاندان(ع)، مستلزم پیروى از راه و روش ایشان است، و از جمله روش‌هاى اهل بیت، صبر در برابر فقر و اندوه است، بنابر این لازم است دوستان ایشان نیز بر همین منوال بوده و پیراهنى از صبر و استقامت براى پوشش خویش مهیّا سازند.
از میان شارحان سخن امام علی(ع)، ابن قتیبه این سخن را به فقر در دنیا تفسیر کرده و گفته است: هر کس ما را دوست دارد، باید با کمبود و گرفتارى دنیا بسازد و قناعت پیشه کند. هم او گفته امام(ع)، از آن‌ رو صبر بر فقر و تهیدستى را به پیراهن تشبیه فرموده است که فقر و تهیدستى، همچون پیراهنى بدن را می‌پوشاند. وی می‌گوید: شاهد بر درستى‏ این تأویل روایتى است که از آن‌حضرت نقل کرده‌اند.
امام علی(ع) دید گروهى بر در خانه‌اش ایستاده‌اند، فرمود: قنبر اینان کیستند؟!
قنبر، گفت: پیروان تو یا امیر المؤمنین!
فرمود: من در اینان سیماى شیعه بودن و پیروى را نمی‌بینم.
قنبر پرسید: سیماى شیعه چطور است؟!
فرمود: چسبیدن شکم‌ها به پشت از گرسنگى، خشکیدن لب‌ها از تشنگى، کم نور شدن چشم‌ها از گریه.
در مقابل، یکی دیگر از شارحان به نام ابو عبیده در تفسیری دیگر از سخن امام علی(ع) می‌گوید:
مقصود امام على(ع) فقر در دنیا نیست، مگر نمی‌بینید که میان دوستان ایشان کسانى مانند دیگر مردم، ثروت‌مندند، بلکه مقصود امام(ع) فقر در روز قیامت است، و سخن را در زمینه پند و نصیحت و تشویق بر اطاعت ایراد کرده است. گویا امام(ع) چنین فرموده است: هر کس ما را دوست دارد، باید براى فقر روز قیامتش چیزى آماده کند تا آن‌را به وسیله اجر و تقرّب و نزدیکى به خدا جبران نماید.[۴]
بنابر این؛ این‌که فقر بهتر است یا ثروت و این‌که آیا بریز و بپاش‌ها و … درست است یا خیر در جای خودش پرداخته شده است، اما این روایت لزوماً به معنای آن نیست که تمام شیعیان علی(ع) فقیر خواهند بود، بلکه اعلام می‌کند که شیعه باید آمادگی تحمل هر شرایطی؛ مانند فقر را داشته باشد: «فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ».
ولایت اهل بیت و دلباختگی به این خاندان بدون آمادگی برای رنج و محنت‌ها و با گریختن از انواع محرومیت‌ها دشوار خواهد بود؛ زیرا که حقیقی بودن علاقه درونی شخص، هنگامی نمایان می‌شود که فرد مورد امتحان قرار گیرد و حوادثی تلخ و ناراحت کننده در زندگی انسان رخ نماید، آن‌گاه است که دوستان حقیقی از دوستان مجازی جدا می‌گردند، و گرنه در هنگام راحتی و آسایش، هر کسی می‌تواند ادعای دوستی اهل بیت(ع) را داشته باشد.
لذا باید در راه ولایت و محبت اهل بیت سختی‌ها و رنج‌ها را تحمل کرد و دم بر نیاورد، و این یکی از بارزترین نشانه‌های مهم شیفتگان اهل بیت است.
حتی در کلمات علی(ع) نکاتی دیده می‌شود که آن‌حضرت، لوازم  محبت به اهل بیت بویژه لوازم دوستی واقعی خودش را برای اکثر مردم غیر قابل تحمل می‌داند و می‌فرماید: «لَوْ أَحَبَّنِی جَبَلٌ لَتَهَافَت»؛[۵] اگر کوهی مرا دوست بدارد درهم فرو می‌ریزد؛ یعنی محرومیت‌ها، مشکلات و بلاها به سرعت به سراغ او می‌آید و این سرنوشت در انتظار تمام پرهیزکاران و یاران حقیقی اهل بیت(ع) است.[۶]

منبع: اسلام کوئست

پی نوشت ها

[۱]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، ص ۴۸۸، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

[۲]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، رجائى، سید مهدى‏، دفتر تبلیغات اسلامی، ص ۶۵۷، قم، دار الکتاب الإسلامی‏، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.

[۳]. ابن میثم بحرانی، میثم بن علی، شرح نهج البلاغه، ترجمه، محمدی مقدم، قربانعلی، نوایی یحیی زاده، علی اصغر، ج ۵، ص ۵۰۵، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.

[۴]. شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۵۰۶؛ علم الهدی، علی بن حسین، امالی المرتضی(غرر الفوائد و درر القلائد)، محقق، مصحح، ابراهیم، محمد ابوالفضل، ج ‏۱، ص ۱۸، قاهره، دار الفکر العربی، چاپ اول، ۱۹۹۸م.

[۵]. نهج البلاغه، ص ۴۸۹.

[۶]. ر. ک: آقا جمال خوانساری، محمد، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، حسینی ارموی، محدث، جلال‌الدین، ج ‏۵، ص ۴۲۸، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ش.