در رابطه با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف)، دعاها و زیارت‌های فراوانی نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابی به نام صحیفه مهدیه نیز گرد آمده است. به بعضی از این دعاها و زیارت‌ها اشاره می‌شود.

۱ – دعای ندبه؛ مهم‌ترین دعاها در عصر غیبت، دعای ندبه است که سفارش فراوانی به خواندن آن شده است. صدر الاسلام همدانی در کتاب تکالیف الانام می‌گوید: از خواص دعای ندبه این است که اگر در جایی با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالی آن خوانده شود، عنایات و توجّه به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) را به آن مکان جلب می‌کند، بلکه آن حضرت در آن‌جا حضور می‌یابد، چنان‌که در بعضی جاها اتّفاق افتاده است[۱].

علامه مجلسی نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (علیه السّلام) نقل می‌کند: «قرائت دعای ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر» مستحب است»[۲].

۲ – دعا برای ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) در روز جمعه؛ شیخ طوسی آن را در مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَاتَکَ وَ صَلَاهَ صلوات مَلَائِکَتِکَ وَ رُسُلِکَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم‏» یا بگوید: «اللَّهُمَّ صَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم»[۳].

۳ – صلوات ضرّاب اصفهانی؛ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ وَ خَاتَمِ النَّبِیِّین‏… اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّکَ الْمُحْیِی سُنَّتَکَ الْقَائِمِ بِأَمْرِک‏…». این دعا در چند کتاب از کتاب‌های معتبر و با سندهای معتبر روایت شده است و همیشه می‌توان آن را خواند[۴].

۴ – صلوات بر امام زمان عج؛ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِیِّکَ وَ ابْنِ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُم‏… اللَّهُمَّ الهم انْتَصِرْ بِهِ لِدِینِکَ وَ انْصُرْ بِهِ أَوْلِیَاءَکَ وَ أَوْلِیَاءَهُ…»[۵].

۵ – دعای فرج «الهی عَظُمَ البَلاء»؛ مرحوم کفعمی در کتاب البلد الامین دعایی را بر حضرت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) نقل می‌کند که آن حضرت این دعا را به مردی زندانی یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْکَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاء…»[۶].

۶ – دعای افتتاح؛ «اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِکَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّکَ…» علامه مجلسی می‌گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب‌های ماه مبارک رمضان بخوانید؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا می‌دهند و برای خواننده این دعا، طلب بخشش می‌کنند»[۷].

۷ – حضرت صادق (علیه السّلام) در روایتی به یکی از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعای غریق بخوانید. راوی پرسید: دعای غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «یا اللّه یا رحمن یا رحیم یا مقلّب القلوب ثَبِّت قَلبی عَلى دینِک‏»[۸].

۸ – زراره از امام صادق (علیه السّلام) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کاری انجام دهم؟ حضرت فرمود: ای زراره! اگر این زمان را درک کردی، پیوسته این دعا را بخوان:

«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُم‏عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی‏»[۹]؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانی پیامبرت را نمی‌شناسم. خدایا! فرستاده‌ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانی، حجّتت را نمی‌شناسم، خدایا! حجّت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف می‌گردم».

۹ – دعای عهد؛ «اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِیمِ وَ رَبَّ الْکُرْسِیِّ الرَّفِیع‏…»؛ امام صادق (علیه السّلام) در مورد این دعا می‌فرماید: «هر کس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون می‌آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالی به هر کلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا می‌کند و هزار گناه او را می‌بخشد»[۱۰].

۱۰ – زیارت آل یاسین که دارای مضمون عالی و محتوای ارزنده‌ای است. این زیارت مورد تأکید امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) است و خود می‌فرماید: «هر گاه خواستید توجّه کنید به وسیله ما به سوی خداوند و به سوی ما –چنان‌که خدای تعالی فرموده است- چنین بگویید: «سَلامٌ عَلى‏ آلِ یاسِین‏،  السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا دَاعِیَ اللَّهِ وَ رَبَّانِیَّ آیَاتِه‏…»[۱۱].

۱۱ – دعای فرج: «اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّک‏…»؛ شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب ۲۳ ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.

۱۲ – دعای «اللّهُم ارزُقنی توفیقَ الطاعَه وَ بَعدَ المَعصیه…»؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است[۱۲].

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی مهدویت پیش از ظهور؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: رحیم کارگر

[۱]. تکالیف الانام فی غیبه الامام، ص ۱۹۷٫

[۲]. زاد المعاد، ص ۴۹۱٫

[۳]. مصباح المتهجد، ص ۲۸۴٫

[۴]. همان، ص ۴۰۶؛ البلد الامین، ص ۱۲۰؛ دلائل الامامه، ص ۵۴۹٫

[۵]. مصباح المتهجد، ص ۴۰۵٫

[۶]. البلد الامین، ص ۶۰۷؛ مزار شهید، ص ۲۳۱٫             

[۷]. زاد المعاد، ص ۱۱۰؛ مصباح المتهجد، ص ۵۷۷٫

[۸]. برای مطالعه بیشتر ر. ک: اثبات الهداه، ج ۳، ص ۴۷۵، ح ۶؛ مهج الدعوات، ص ۳۹۶٫

[۹]. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۶، ح ۷۰؛ جمال الاسوع، ص ۳۱۴٫

[۱۰]. مفاتیح الجنان، ص ۱۰۶۱؛ زاد المعاد، ص ۴۸۸؛ البلد الامین، ص ۱۲۴٫

[۱۱]. مفاتیح الجنان.

[۱۲]. ر. ک: مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم عج، سید محمد تقی موسوی اصفهانی، ج ۲٫