جلسه درس اخلاق آیت الله صدیقی روز شنبه از ساعت ۰۸:۰۰ تا ۰۹:۰۰ در حوزه علمیه امام خمینی (ره) برگزار شد که مشروح آن تقدیم می گردد.
«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ * رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْریَ * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی»[۱].
«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمینَ وَ الصّلَاهُ عَلَی خَاتَمِ الْمُرْسَلِینَ طَبِیبِنا حَبیِبنَا شَفِیعِ ذُنوبِنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْمَعْصُومِینَ سِیَّمَا الْحُجَّهُ بَقِیَّهِ اللهِ فِی الْعَالَمِینَ عَجَّلَ اللهُ فَرَجَهُ وَ رَزَقَنَا اللهُ صُحبَتَهُ وَ اللَّعْنُ عَلَی أَعْدَائِهِمْ أَجْمَعِینَ».
مقدّمه
این ایّامِ نورانی را تبریک عرض میکنم، آغازِ امامت و ولایتِ آخرین ذخیرهی پروردگار عالَم حجّتِ منتَظَر محی الشّریعه، محی السنّه و کسی که عالَم را با قسط و عدل پُر میکند و همهی انبیاء و ائمه علیهم السلام و صلحای عالَم به آن آرمان و هدفی که برای آن جان دادند، ان شاء الله با ظهور همه میبینند که زحمات آنها نتیجه داد.
امروز ما بحثِ خود را همین مسئلهی مهدویّت قرار میدهیم که ابعادِ اعتقادی، عرفانی، اخلاقی، سیاسی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی دارد.
امام : چشم ناظر خدای متعال
بُعدِ اعتقادیِ مهدویّت یک دلگرمیِ مستمرّی است که عالَم همیشه هادی دارد، الگو دارد، حجّت دارد، همیشه چشمِ ناظرِ خدای متعال عالَم را زیرِ نظر دارد و این از آیهی کریمهی «فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ»[۲] قابل استفاده است مضارع استمرار دارد دیگر! چشمی همیشه همهی عالَم را و عملِ همهی عاملین را میبیند، این هم برای ما از نظرِ اخلاقی سازنده است که خودمان را رها نبینیم، «وَقُلِ اعْمَلُوا» بگو که بپا خیزید، کار کنید، جبهه را خالی نکنید، سنگرها را مستحکم کنید و سنگر نشین باشید و با دوام با همهی موانع و رذائل و گناهان و ظالمین و مستکبرین مصاف بدهید.
کارِ شما در این عالَم بندگی و شئونِ بندگی است، همیشه باید در حالِ بندگی باشید و سنگرِ عبودیت را ترک نکنید، «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ»[۳]، آمدهایم بندگی کنیم، چرا بندگی نمیکنیم؟ جز بندگی هدفی نیست، اصلاً آمدهایم که کارِ ما بندگی باشد و بندگی کنیم، و این کار بازرس و ناظر دارد، آن بندهی کامل و عبدِ کامل که ممحض در بندگی است، حجّتِ خدای متعال بر روی زمین، خودِ او جز بندگی هیچ کارِ دیگری انجام نمیدهد، تمامِ کارهای ایشان بندگی است، او در حال نگاه کردن است که ببیند آیا شما هم بندگی میکنید یا نه؟
«فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ» عملِ شما باید بندگی باشد، چه عملِ باطنی و چه عملِ جوارحی، و ناظر و مراقب هم دارید.
این یک آیه که برای ما حجّت است تا خود را تحتِ نظارتِ هستیِ مطلق و ذاتِ ربوبی ببینیم، اما خدای متعال علاوه بر ذاتِ ربوبی ، عیونِ ناظری هم دارد که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم و حضرات معصومین علیهم السلام و امام زمان ارواحنا فداه در حالِ نظر کردن هستند، در حالِ نظر به همین جلسهی ما هستند، اگر انسان توجّه کند که چه کسی در حالِ نگاه کردن به اوست… آقا جان! یعنی ما را نگاه میکنید؟! آقای من! آیا ما نگاه کردنی هستیم؟…
کاری کنید که وقتی حضرت به ما نگاه میکنند خوشحال شوند، وقتی حضرت به ما نگاه میکنند ما را دعا کنند، وقتی حضرت به ما نگاه میکنند به ما مباهات کنند که چه جوانها و چه علما و چه مجاهدینی داریم.
دنیا بازار است
نکتهی دیگر این است که قرآن کریم عالَم را بازار معرّفی کرده است و در این بازار باید دو چیز عَرضه بشود، یکی ایمان است و دیگری جهاد!
«تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ»[۴]، رسماً تجارت است و در این تجارت همیشه باید ایمان و جهاد کالای آمادهی شما باشد و به این محضر ارائه بدهید، کسی که در این بازار ناظر و شاهد هست، «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ»[۵]، عالِمی که قائم بالقسط است و شاهد است وجود مقدّسِ امام زمان ارواحنا فداه است، ایشان شاهدِ توحید است و خدای متعال ایشان را شاهد بر همهی اعمال قرار داده است.
«وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا»[۶]، این امّتِ وسط که شاهد است، این منِ گنهکار نیستم، من به خودم هم شهود ندارم و از خود غایب هستم، ایشان ائمهی اطهار علیهم السلام هستند.
مرحوم علامه طباطبایی بحثی در «امّتِ وسط» دارند و اثبات میفرمایند «امّتِ وسط» همین حضرات ائمهی معصومین علیهم السلام هستند که اینها شاهد هستند، اینها کالای تقلّبی را پس میزنند، اینها نظارتِ بر بازار دارند، دولتِ بیکفایتی نیستند که بازار را رها کرده باشند و داد و ستدها بی قید و شرط باشد و هر کسی هر کاری که دوست دارد انجام دهد، وجود مقدّسِ امام زمان ارواحنا فداه در این بازار شاهد هستند، کالای قلّابی نیاورید، «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا»[۷]، ایمانِ واقعی بیاورید.
آیهیِ درباره جهاد هم فرمود: «وَجَاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ»[۸]، حقّ جهاد را اداء کنید، حقّ ایمان را اداء کنید.
و آیهی دیگری که نویدِ استمرارِ ولایتِ مطلقهی کلیّهی الهیّه را بر عالم را می دهد و صراحت هم دارد، یکی «إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ»[۹]، «وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ» است، یکی هم «یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ»[۱۰].
امامِ شما کیست؟
امامِ شما کیست؟ حدیث «مَنْ ماتَ…»[۱۱]، حکمِ قرآن را دارد، از احادیثِ قطعی الصّدور است، تواترِ مستمر دارد، «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیه»، شما آن هادی که خدای متعال فرمودند: «وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ»، یک رهبر هم بیشتر نیست، امام یک نفر است، «وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ» و «یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ» و نه «ائمّتِهِم» بلکه «بِإِمَامِهِمْ»؛… امامت قابل تجزیه نیست…
این آیاتِ کریمه در چنین روزی تجلّی کرده است، آن کسی که خاتَم هست، آن کسی که خاتِم هست، او همه است، آنچه خوبان همه دارند تو تنها داری…
بنابراین این اعتقادات و خوشیهایِ ما خوشیِ شُکر است، خوشیِ دلگرمیِ به این است که ما حامی داریم، ما سرپرست داریم، ما آقا داریم، ما مولا داریم، ما پناه داریم، ما خلیفه الله داریم، خدای متعال نمایندهی مطلق برای دستگیریِ ما در میانِ ما تعبیه کرده است، ایشان ودیعه الله است، ایشان عین الله است، ایشان خلیفه الله است، ایشان حجّه الله است، ایشان اسمِ اعظمِ خدای متعال است، ایشان همهی اسماء الهی است، همهی اسماء الهی وجود مقدّسِ امام زمان ارواحنا فداه است.
اگر کسی این اعتقاد را نداشته باشد خدای متعال دینِ او را قبول ندارد، «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیه»، اصلاً دیگر دین ندارد، «اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً»[۱۲]، مفهومِ آن چیست؟ مفهومِ آن این است که خدای متعال منهای این موضوع از دین راضی نیست! چون اصلاً دین نیست، امامت قبله است، نمازِ پشت به قبله که نماز نیست، دینِ بدونِ قبله دینِ بدونِ جهت است، راهی است که مقصد ندارد، راهی است که فِلِش ندارد، اصلاً راه ندارد، انسانِ سرگردانی که راه ندارد نمیداند و چون راه نیست مسلّماً به جایی نمیرسد، «أَنْتُمُ الصِّرَاطُ الْأَقْوَمُ وَ شُهَدَاءُ دَارِ الْفَنَاءِ وَ شُفَعَاءُ دَارِ الْبَقَاءِ»[۱۳].
خداوند متعال هم مسئلهی امامت را، استمرارِ امامت را ، وجودِ همیشگیِ امام در میانِ خلایق را در قرآن تصریح فرموده است و هم عشق و محبّتِ آنها را بر ما واجب کرده است، «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَى»[۱۴]، «مودّه» چاشنیهایی دارد که در رأسِ آنها دعاهاست، در این دعاها هم معارفِ حقّه ی توحیدی است و هم علاوه بر مسئلهی معرفت آموزی و تعمیقِ معارف در دعاها، علاوه بر این ، مسئلهی دل است، تنها مسئلهی فکر نیست، مسئلهی اندیشه نیست، انگیزه است، عشق است . موتورِ محرّکِ زندگی ، محبّت است، علمِ انسان بدونِ محبّت چراغِ است راه را میبیند اما محبّت موتورِ محرّک است و انسان را میبَرَد، این شوق است که انسان را میبَرَد، این جاذبه است که انسان را میبَرَد، انسانی که جَذبه ندارد انگیزه ندارد. انگیزه ندارد پویایی ندارد، پویایی، خلّاقیّت، ابتکار و… معلولِ محبّت است، از محبّت خارها گل میشود، این تحوّل با این اکسیر است، محبّت اکسیر است و انسان را به رنگ و شکل و شمایلِ محبوب درمیآورد، ما را از خودمان میگیرد و ذوبِ در او میکند و ما او میشویم.
پاسداری از امام زمان ارواحنا فداه
در دعاهایی که نسبت به حضرات معصومین آمده است برای هیچ کسی مانند حضرت حجّت ارواحنا فداه ما دعایی از حضرات معصومین علیهم السلام نداریم، و اگر شما این صحیفهی مهدوی را نگاه کنید دعاهای فراوانی در ارتباط با حضرت حجّت ارواحنا فداه داریم که این دعای حفاظت امام زمان ارواحنا فداه زیاد استفاده میشود، «اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّهِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَهِ وَ فی کُلِّ ساعَهٍ وَلِیّاً وَ حافِظاً وَ قائِداً و َناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً»، این «کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّهِ» و «حافِظاً» تخلّق به اخلاق الله اقتضاء میکند که ما هم سِمَتِ پاسداریِ امام زمان ارواحنا فداه را داشته باشیم، ما مجرای حفاظتِ حضرت باشیم.
بر حسبِ روایاتِ متعدّد از امامانِ مختلفِ ما و اشاراتی که از ناحیهی خودِ حضرت حجّت ارواحنا فداه هست این است که حضرت امنیّت ندارند، «السَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا الْمُهَذَّبُ الْخائِفُ»[۱۵]، حضرت محافظ میخواهند، شما میتوانید محافظِ امام زمان ارواحنا فداه باشید، شما میتوانید برای نمازِ امام زمان ارواحنا فداه جان بدهید.
«حافِظاً وَ قائِداً» خدایا! خودت قائدِ این بزرگوار باش، رهبرِ امام عصر ارواحنا فداه خود خداوند متعال است، همهی امورِ ایشان مستقیماً تحتِ هدایتِ تکوینی و تشریعیِ پروردگار متعال است، کارهای امام زمان ارواحنا فداه وحیِ خدای متعال است، «وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ»[۱۶]، علاوه بر صحیفهای که دارند.
علاوه بر اینکه تولیت قلوبِ اینها «وَ لَکُمُ الْقُلُوبُ الَّتِی تَوَلَّى اللَّهُ رِیَاضَتَهَا بِالْخَوْفِ وَ الرَّجَاءِ»[۱۷]، تولیّتِ دلِ اینها با خدای اینهاست، خدای متعال متولّیِ قلبِ حضرت حجّت ارواحنا فداه هست، بعلاوه اینها هم محدَّث هستند، مَلَک بر اینها نازل میشود، مَلَک در خدمتِ این بزرگواران است، روح القدس در خدمتِ ایشان است، علاوه بر این تمامِ جلوههای حضراتِ معصومین در باطنِ خودشان و در ظاهرِ عالَم تجلّیِ مستقیمِ پروردگارِ متعال است، اینها اسماء الله هستند، وقتی ما «یا کریم» میگوییم مظهرِ کرامت امام زمان ارواحنا فداه است، «فَعَّالٌ لِمَا یُرِیدُ»[۱۸] خودِ امام زمان ارواحنا فداه مجرایِ فعلِ پروردگارِ متعال است، حضرت حجّت ارواحنا فداه اسم الله است، اسم الله اسم است و ایشان مسمّا است، تمامِ کارها او را نشان میدهد.
این است که فرمود: «رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَهٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ»[۱۹]، «الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ»[۲۰]، این دو آیه را به «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ»[۲۱] قرین میکنیم، چون اینها دوامِ ذکر دارند، «رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَهٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ»، «الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ» چون دوامِ ذکر دارند دوامِ مذکوریّت دارند، خدای متعال علی الدّوام آنها را نگاه میکند، خدای متعال دائماً ذاکر است و اینها مذکور هستند، لذا اینجا ذکر و ذاکر و مذکور وحدت دارند، چون ایشان دیگر آیه هستند و خودشان نیستند، ایشان جلوه هستند و خودشان نیستند، ایشان تجلّیِ اعظمِ پروردگار متعال هستند، اینها آینه هستند و فقط خدای متعال را نشان میدهند، تمامِ کارهایشان مرآتیّت دارد، هیچ انانیّت و نفسانیّتی در امام نیست، اصل و فرع و ظاهر و باطنِ امام نمودِ خدای متعال است، جلوهی خدای متعال است، آیهی خدای متعال است، راهِ خدای متعال است، هم سبیل هستند و هم صراط هستند.
«وَ قائِداً و َناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً» وجودِ حضرت فی نَفسِ مقابلهی با ظلمات است، هویّت حضرت هویّتِ جهادی است، لذا همیشه نصرتِ خدای متعال را برای حضرت حجّت ارواحنا فداه میخواهیم، ایشان با وجودِ نازنینِ خود ظلمات را میزداید و ان شاء الله نصرت حق تعالی شامل بشود و قشونی فراهم بشود که حضرت مبارزاتِ ظاهری را هم داشته باشند، آن مبارزاتِ عینی… مبارزاتِ تکوینیِ حضرت همین است که ما الآن ایمان داریم، حضرت مُزَکِّی است، اگر ایشان تزکیه نکنند ما ایمانی نخواهیم داشت، ما از وجودِ حضرت نور و ایمان را میگیریم، سرِ سفرهی حضرت ، فضائل را میگیریم، ایشان واسطهی در فیض هستند، هر کسی هر مقدار خوبی دارد «اِنْ ذُکرَ الْخَیْرُ کنْتُمْ اَوَّلَهُ وَ اَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْویهُ وَ مُنْتَهاهُ»[۲۲]، اصل و فرعِ آن از آنهاست، آنها چشمه هستند و ما عطش داریم و به مقدارِ عطشِ خود از این چشمه برداشت میکنیم.
«وَ قائِداً و َناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً» در جنگها کسی جلو میرود و چشمه را شناسایی میکند و لشکر دشمن را میبیند، رفت و آمدها را میبیند، دلیلِ کاروان جلو میرود.
خودِ پروردگارِ متعال دلیلِ حضرت حجّت ارواحنا فداه است و ما هم این را بصورتِ دعا از خودِ ایشان درخواست میکنیم.
«وَ عَیْناً» هم خودِ امام زمان ارواحنا فداه عین الله است و هم «لاَ یَزَالُ اَلْعَبْدُ یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالنَّوَافِلِ وَ اَلْعِبَادَاتِ حَتَّى أُحِبَّهُ فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ کُنْتُ سَمْعَهُ اَلَّذِی یَسْمَعُ بِهِ»[۲۳]، این محبوبِ خدای متعال است، حبیب الله است و چون حبیبِ خداست خدای متعال چشمِ اوست، خدای متعال گوشِ اوست، او به نورِ الهی میبیند، «اِتَّقوا فِراسَهَ المؤمنِ ، فإنّهُ یَنظُرُ بنُورِ اللّه»[۲۴].
شادی در عیدالزّهراء سلام الله علیها
در این دعای شریف عهد و یک دعای دیگر، یکی دو جملهی آن را مزمزه کنیم امروز روزِ شادی است، مداح و شیرینیِ قرآنی هم داریم، و الهی که همهی شما همیشه حلاوتِ ولایت را داشته باشید.
قدما در عیدالزّهرا سلام الله علیها خیلی کارها میکردند، فکاهیّات داشتند، کارهایی میکردند، اما حال دیگر نمیشود از این کارها کرد، اما میشود خندید!
«یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا و یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا»[۲۵]، جبههی حُزنِ ما خیلی داغ است اما جبههی فرحِ ما خیلی رمق ندارد! بد نیست با یک بهانههایی، بعضیها اهل هستند و میتوانند… بعضیها مرا متخصّصِ گریه میدانند (خنده حضار)… اما «هُوَ أَضْحَکَ وَأَبْکَى»[۲۶]… مرحوم آقای کشمیری به ما گفته بودند این دعای یستشیر را صبح و شام بخوانید، «وَ أَمَتَّ وَ أَحْیَیْتَ، وَ أَضْحَکْتَ وَ أَبْکَیْتَ…»[۲۷] خدای متعال انسان را میخنداند، خدای متعال انسان را میگریاند، خیلی زیباست! هر کاری میکنید همه کاره خدای متعال است، وقتی هم میخندیم…. سرورِ مؤمن از افضلِ عبادتهاست، اگر کسی مجرای اضحاکِ پروردگار متعال بشود خیلی ارزش دارد.
شرح دعای برای امام زمان ارواحنا فداه
دعایی از حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرّضا علیه آلاف تحیّه و الثناء است که در مفاتیح الجنان بعد از دعای عهد آورده شده است و دعای بسیار پر مضمونی است اما من مقداری از آن که جنبهی اخلاقی دارد را قرائت میکنم و توضیحِ آن را به خودتان واگذار میکنیم.
«اللَّهُمَّ اسْلُکْ بِنَا عَلَى یَدَیْهِ مِنْهَاجَ الْهُدَى وَ الْمَحَجَّهَ الْعُظْمَى وَ الطَّرِیقَهَ الْوُسْطَى الَّتِی یَرْجِعُ إِلَیْهَا الْغَالِی وَ یَلْحَقُ بِهَا التَّالِی وَ قَوِّنَا عَلَى طَاعَتِهِ وَ ثَبِّتْنَا عَلَى مُشَایَعَتِهِ وَ امْنُنْ عَلَیْنَا بِمُتَابَعَتِهِ وَ اجْعَلْنَا فِی حِزْبِهِ الْقَوَّامِینَ بِأَمْرِهِ»[۲۸]
قیام کافی نیست، باید قوّام بود، اینکه انسان به تنهایی مجاهد باشد کفایت نمیکند، باید کسی باشید که جبههساز باشید، باید هر فردِ شما یک امّت باشید، «الْقَوَّامِینَ بِأَمْرِهِ الصَّابِرِینَ مَعَهُ» خیلی زیباست، «الصَّابِرِینَ مَعَهُ» آقای ما چه صبری دارند، چه ظرفیتی دارند، «الطَّالِبِینَ رِضَاکَ بِمُنَاصَحَتِهِ» برای آقای خودمان دلسوز باشیم، «حَتَّى تَحْشُرَنَا یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِی أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ» آقا جان! ما را هم در بینِ انسانها قرار بده، ما را هم در بینِ قشونِ خود قرار بده، «فِی أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ مُقَوِّیَهِ سُلْطَانِهِ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْ ذَلِکَ لَنَا خَالِصاً مِنْ کُلِّ شَکٍّ وَ شُبْهَهٍ وَ رِیَاءٍ وَ سُمْعَهٍ حَتَّى لا نَعْتَمِدَ بِهِ غَیْرَکَ وَ لا نَطْلُبَ بِهِ إِلا وَجْهَکَ وَ حَتَّى تُحِلَّنَا مَحَلَّهُ وَ تَجْعَلَنَا فِی الْجَنَّهِ مَعَهُ وَ أَعِذْنَا مِنَ السَّأْمَهِ وَ الْکَسَلِ وَ الْفَتْرَهِ» وای به حال کسانی که رمق ندارند، ملول میشوند، خسته میشوند، واماندگی نشان میدهند، نشاطِ علمی ندارند، نشاطِ تهجّد ندارند، نشاطِ نماز ندارند، ملالت و کسالت و خستگی و وازدگی، اینها آسیبهای انتظار است، منتظر با اینها همخوانی ندارد، «وَ أَعِذْنَا مِنَ السَّأْمَهِ وَ الْکَسَلِ وَ الْفَتْرَهِ» خیلیها درس میخوانند اما گرفتارِ فترت میشوند، وقتی روزِ شنبه میآید دیگر حالِ قبلی را ندارد، فترت انسان را بیرمق میکند، انسان نماز شب میخواند، یک شب میخواند و چند شب نمیخواند، این فترت است، یک روز مباحثه میکند و چند روز مباحثه نمیکند، این فترت است، این فترت جزوِ آسیبها و موانعِ رشد و انتظار است.
«وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ وَ تُعِزُّ بِهِ نَصْرَ وَلِیِّکَ وَ لا تَسْتَبْدِلْبنا غیرک » حواسمان باشد، معلوم نیست که ما را همیشه نگه دارند، خدای ناکرده ناگهان ما را از طلبگی بیرون میکنند، ناگهان ما را از ولایت بیرون میکنند، «وَ لا تَسْتَبْدِلْ بِنَا غَیْرَنَا»… خدایا! نکند بگویی شما عُرضه ندارید، شما لیاقت ندارید تا زمینهسازِ ظهور بشوید، شما را چه به انقلاب؟ شما را چه به شهادت؟ بروید و گُم بشوید، ما از شما بهترها را داریم! حزب الله لبنان را ببینید، این یمنیها را ببینید، زیرِ این آسمان ناصری جز خدای متعال ندارند، گرسنگی دارند، بیماری دارند، بیدارویی دارند، همهی دنیا آتش بر سرِ آنها میریزد اما ایستادهاند، این انتظار است.
اینکه انسان به دنبالِ رفاه باشد، اینکه تا در جایی کم و کسری وجود دارد انسان قهر کند، پشت پا بزند، «وَ لا تَسْتَبْدِلْ بِنَا غَیْرَنَا»… بارالهی! پروردگارا! ما را در این خط نگه دار، نکند بگویید شما به درد نمیخورید و میخواهیم بهتر از شما را جایگزینِ شما کنیم.
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ»[۲۹]، عربِ مدینه قدر ندانست و خدای متعال امیرالمؤمنین علیه السلام را از آنها گرفت، آفتاب را از آنها گرفت، عزّت را از آنها گرفت، بهشت را از آنها گرفت، دنیا و آخرت را از آنها گرفت، کسی که امیرالمؤمنین علیه السلام را از دست بدهد دیگر چه چیزی دارد؟ نکند امام زمان ارواحنا فداه بفرمایند که تو را امتحان کردم…
حضرت زهرا سلام الله علیها در خطبهی خود در مسجدِ مدینه فرمودند: من شما را مزمزه کردم و شما را از دهانِ خود بیرون انداختم، شما به مزاجِ ما سازگاری نداشتید…
نکند ببینند ما عنصرِ تلخی هستیم و به مزاجِ امام زمان ارواحنا فداه نمیخوریم… بعد ما را پرت کنند…
«وَ لا تَسْتَبْدِلْ بِنَا غَیْرَنَا»…. خدایا! ما را از خیمهی خدمت به حضرت بیرون نکن، «فَإِنَّ اسْتِبْدَالَکَ بِنَا غَیْرَنَا عَلَیْکَ یَسِیرٌ» برای تو که کاری ندارد…
اگر خدای متعال ببیند که این جمعیّت قدرِ رهبری را نمیدانند، قدرِ انقلاب را نمیدانند، قدرِ ارزشهای دینی را نمیدانند، دنبالِ سبکِ زندگیِ غربی و سگ بازی و بیحجابی و بدحجابی و رانتخواری و عوضیگری میروند… مسلّماً خدای متعال نعمات را از اینها میگیرد، «وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ»[۳۰]، این برای خدای متعال هیچ کاری ندارد، میتواند در یک لحظه همهی شما را دور بریزد و کسانی که شایستهاند را بیاورد. خدایا! این برای تو آسان است «وَ هُوَ عَلَیْنَا کَثِیرٌ» اما این همه چیزِ ماست.
خداوند متعال دلِ شما را شاد کند، بعضیها میگویند فرج نزدیک است، مرحوم آیت الله بهجت با یک واسطه… هنوز قضیّهی یمن را نمیدانست و نمیدانستند که یمن در آینده درگیریهای اینطور دارد، میفرمودند: در ظهورِ حضرت جریانِ یمن را رصد کنید، شعله از آنجا مشتعل میشود، و این استقامت اصلاً عادی نیست.
این سیّدِ بزرگوار تحصیلکردهی قم هستند، اغلبِ حوثیها زیدی هستند اما محورِ آنها تربیتشدهی قم است، لذا چشم به راه باشید، چشم به راه بودن هم به این است که خودتان را آماده کنید، وقتی که حضرت تشریف آوردند شما میخواهید چه کاری انجام بدهید؟ شما چه کاره هستید؟ شما در نظامِ مهدوی چه کاری میتوانید انجام دهید؟ کدام پرچم را میتوانید به دست بگیرید؟ مهارت بیاموزید و خودتان را آماده کنید و همیشه از «السَّأْمَهِ وَ الْکَسَلِ وَ الْفَتْرَهِ» در علم و عمل و مجاهدت پناه به خدای متعال ببرید.
پی نوشت:
[۱] سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸
[۲] سوره مبارکه توبه، آیه ۱۰۵ (وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ ۖ وَسَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَهِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ)
[۳] سوره مبارکه ذاریات، آیه ۵۶
[۴] سوره مبارکه صف، آیه ۱۱ (تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسِکُمْ ۚ ذَٰلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ)
[۵] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۱۸ (شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ ۚ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ)
[۶] سوره مبارکه بقره، آیه ۱۴۳ (وَکَذَٰلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَهَ الَّتِی کُنْتَ عَلَیْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَیْهِ ۚ وَإِنْ کَانَتْ لَکَبِیرَهً إِلَّا عَلَى الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ)
[۷] سوره مبارکه نساء، آیه ۱۳۶ (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ ۚ وَمَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِیدًا)
[۸] سوره مبارکه حج، آیه ۷۸ (وَجَاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاکُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِلَّهَ أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ ۚ هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ قَبْلُ وَفِی هَٰذَا لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیدًا عَلَیْکُمْ وَتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاکُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ وَنِعْمَ النَّصِیرُ)
[۹] سوره مبارکه رعد، آیه ۷ (وَیَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ ۗ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ ۖ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ)
[۱۰] سوره مبارکه اسراء، آیه ۷۱ (یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ۖ فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَٰئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَابَهُمْ وَلَا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا)
[۱۱] الاقبال بالاعمال الحسنه، جلد ۲، صفحه ۲۵۲ «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیه»
[۱۲] سوره مبارکه مائده، آیه ۳
[۱۳] زیارت جامعه کبیره
[۱۴] سوره مبارکه شوری، آیه ۲۳ (ذَٰلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۗ قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَىٰ ۗ وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَهً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ)
[۱۵] زیارت امام زمان ارواحنا فداه در روز جمعه
[۱۶] سوره مبارکه انبیاء، آیه ۷۳ (وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاهِ وَإِیتَاءَ الزَّکَاهِ ۖ وَکَانُوا لَنَا عَابِدِینَ)
[۱۷] زیارت جامعه امیرالمؤمنین علیه السلام
[۱۸] سوره مبارکه بروج، آیه ۱۶
[۱۹] سوره مبارکه نور، آیه ۳۷ (رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَهٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاهِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاهِ ۙ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ)
[۲۰] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۱۹۱ (الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَیَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ)
[۲۱] سوره مبارکه بقره، آیه ۱۵۲ (فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِی وَلَا تَکْفُرُونِ)
[۲۲] مناجاتِ شعبانیّه
[۲۳] حدیث قدسی در عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، جلد ۴، صفحه ۱۰۳ (وَ فِی اَلْحَدِیثِ اَلْقُدْسِیِّ: لاَ یَزَالُ اَلْعَبْدُ یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالنَّوَافِلِ وَ اَلْعِبَادَاتِ حَتَّى أُحِبَّهُ فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ کُنْتُ سَمْعَهُ اَلَّذِی یَسْمَعُ بِهِ وَ بَصَرَهُ اَلَّذِی یُبْصِرُ بِهِ وَ یَدَهُ اَلَّتِی یَبْطِشُ بِهَا وَ رِجْلَهُ اَلَّتِی یَمْشِی بِهَا .)
[۲۴] .المیزان فی تفسیر القرآن، جلد ۱۲، صفحه ۱۸۶٫
[۲۵] وسائل الشیعه، جلد۱۴، صفحه۵۰۷
[۲۶] سوره مبارکه نجم، آیه ۴۳ (وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَکَ وَأَبْکَىٰ)
[۲۷] دعای مستشیر
[۲۸] مفتیح الجنان، دعا برای امام عصر ارواحنا فداه (اللَّهُمَّ أَعْطِهِ فِی نَفْسِهِ وَ أَهْلِهِ وَ وَلَدِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ وَ أُمَّتِهِ وَ جَمِیعِ رَعِیَّتِهِ مَا تُقِرُّ بِهِ عَیْنَهُ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفْسَهُ وَ تَجْمَعُ لَهُ مُلْکَ الْمَمْلَکَاتِ کُلِّهَا قَرِیبِهَا وَ بَعِیدِهَا وَ عَزِیزِهَا وَ ذَلِیلِهَا حَتَّى تُجْرِیَ حُکْمَهُ عَلَى کُلِّ حُکْمٍ وَ یَغْلِبَ [تَغْلِبَ ] بِحَقِّهِ [عَلَى کُلِ ] کُلَّ بَاطِلٍ اللَّهُمَّ اسْلُکْ بِنَا عَلَى یَدَیْهِ مِنْهَاجَ الْهُدَى وَ الْمَحَجَّهَ الْعُظْمَى وَ الطَّرِیقَهَ الْوُسْطَى الَّتِی یَرْجِعُ إِلَیْهَا الْغَالِی وَ یَلْحَقُ بِهَا التَّالِی وَ قَوِّنَا عَلَى طَاعَتِهِ وَ ثَبِّتْنَا عَلَى مُشَایَعَتِهِ وَ امْنُنْ عَلَیْنَا بِمُتَابَعَتِهِ وَ اجْعَلْنَا فِی حِزْبِهِ الْقَوَّامِینَ بِأَمْرِهِ الصَّابِرِینَ مَعَهُ الطَّالِبِینَ رِضَاکَ بِمُنَاصَحَتِهِ حَتَّى تَحْشُرَنَا یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِی أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ مُقَوِّیَهِ سُلْطَانِهِ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْ ذَلِکَ لَنَا خَالِصاً مِنْ کُلِّ شَکٍّ وَ شُبْهَهٍ وَ رِیَاءٍ وَ سُمْعَهٍ حَتَّى لا نَعْتَمِدَ بِهِ غَیْرَکَ وَ لا نَطْلُبَ بِهِ إِلا وَجْهَکَ، وَ حَتَّى تُحِلَّنَا مَحَلَّهُ وَ تَجْعَلَنَا فِی الْجَنَّهِ مَعَهُ وَ أَعِذْنَا مِنَ السَّأْمَهِ وَ الْکَسَلِ وَ الْفَتْرَهِ وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ وَ تُعِزُّ بِهِ نَصْرَ وَلِیِّکَ وَ لا تَسْتَبْدِلْ بِنَا غَیْرَنَا فَإِنَّ اسْتِبْدَالَکَ بِنَا غَیْرَنَا عَلَیْکَ یَسِیرٌ وَ هُوَ عَلَیْنَا کَثِیرٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وُلاهِ عَهْدِهِ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ بَلِّغْهُمْ آمَالَهُمْ وَ زِدْ فِی آجَالِهِمْ وَ أَعِزَّ نَصْرَهُمْ وَ تَمِّمْ لَهُمْ مَا أَسْنَدْتَ إِلَیْهِمْ مِنْ أَمْرِکَ لَهُمْ وَ ثَبِّتْ دَعَائِمَهُمْ وَ اجْعَلْنَا لَهُمْ أَعْوَاناً وَ عَلَى دِینِکَ أَنْصَاراً فَإِنَّهُمْ مَعَادِنُ کَلِمَاتِکَ وَ خُزَّانُ عِلْمِکَ وَ أَرْکَانُ تَوْحِیدِکَ وَ دَعَائِمُ دِینِکَ وَ وُلاهُ أَمْرِکَ وَ خَالِصَتُکَ مِنْ عِبَادِکَ وَ صَفْوَتُکَ مِنْ خَلْقِکَ وَ أَوْلِیَاؤُکَ وَ سَلائِلُ أَوْلِیَائِکَ وَ صَفْوَهُ أَوْلادِ نَبِیِّکَ وَ السَّلامُ [عَلَیْهِ وَ] عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ)
[۲۹] سوره مبارکه مائده، آیه ۵۴ (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَخَافُونَ لَوْمَهَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ)
[۳۰] سوره مبارکه ابراهیم، آیه ۷ (وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ ۖ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ)
پاسخ دهید