روز شنبه مورخ ۹ تیرماه ۱۴۰۳ جلسه درس اخلاق «آیت الله صدیقی» از ساعت ۱۰:۰۰ تا ۱۱:۰۰ در بلوک ۴ حوزه علمیه امام خمینی(ره) برگزار شد که مشروح آن تقدیم می گردد.
«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ * رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْریَ * وَ احْللْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی[۱]».
«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمینَ وَ الصّلَاهُ عَلَی خَاتَمِ الْمُرْسَلِینَ طَبِیبِنا حَبیِبنَا شَفِیعِ ذُنوبِنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْمَعْصُومِینَ سِیَّمَا الْحُجَّهُ بَقِیَّهِ اللهِ فِی الْعَالَمِینَ عَجَّلَ اللهُ فَرَجَهُ وَ رَزَقَنَا اللهُ صُحبَتَهُ وَ اللَّعْنُ عَلَی أَعْدَائِهِمْ أَجْمَعِینَ».
مُقدّمه
میگویند که هنگام غذاخوردن باید «بِسْمِ اللَّهِ» بگویید. حضرت زهرا (سلام الله علیها) برای غذاخوردن ۹ اَدب مُعرّفی میکنند. در مورد آداب غذاخوردن ۹ چیز را میگویند که باید رعایت کرد. یکی این است که میگویند باید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بگویید. هرچیزی ابتدای آن «بِسْمِ اللَّهِ» نباشد، این اوّل و آخر ندارد، اَبتر است، به آخر نمیرسد. فایدهی تامّ را از آن نخواهید استفاده کرد. حالا اگر «بِسْمِ اللَّهِ» یادتان رفت، هرجایی یادتان آمد، بگویید: «بِسْمِ اللَّهِ مِن أوّلِهِ إلی آخِرِه». خداوند همهی این جبههیتان را با نام خودش پوشش میدهد. این نام خداوند هم لَفظ نیست، نام خداوند حَقیقت است. «بِأَسْمَائِکَ الَّتِى مَلَأَتْ أَرْکَانَ کُلِّ شَىْءٍ[۲]»؛ مَضامین دعای کمیل خیلی بلند است؛ «وَ بِأَسْمَائِکَ الَّتِى مَلَأَتْ أَرْکَانَ کُلِّ شَىْءٍ». این اسم عینیّت خارجی است. حضرت علی (علیه السلام) اسمالله است، حضرت زهرا (سلام الله علیها) اسمالله است، امام زمان ما (ارواحنا فداه) اسمالله است. همهی عالَم پُر از این اَسماء است. لذا وقتی بسمالله میگویید، به بینهایت مُتّصل میشوید. حالا ما هم که ابتدای صحبتمان را با صلوات شروع میکنیم، به مطلب رفتیم و حالا که میخواهیم «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بگوییم، باید بگوییم: «بِسْمِ اللَّهِ مِن أوّلِهِ إلی آخِرِه». امروز نمیدانم چرا جلسهتان خیلی خُصوصی است. الحمدالله خیلی خوب است. ظاهراً قَدم این تازه واردها خیلی مُبارک است. با دل پاک وارد شدهاند.
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) از ابتدا تا انتهای عالَم «خَیر البَشر» هستند
حالا میخواهم یک نکتهی کوتاه راجع به حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) عرض کنم که ماه، ماهِ ولایت است و ماهِ حضرت علی امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، «عَلِی خَیرُ الْبَشَرِ، وَ مَنْ أَبی فَقَدْ کفَر[۳]»؛ حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در میان قافلهی بَشر مِن لَدُن آدم اِلی یوم القیامه، حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) خیر البَشر هستند. مُنافاتی ندارد که مقام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از حضرت علی (علیه السلام) بالاتر است. سُنّت خداوند متعال و مأموریت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) این بوده است که حضرت علی (علیه السلام) را دلبَر قرار بدهد. دلبَر حضرت علی (علیه السلام) خودِ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است، ولی دلبَری را به حضرت علی (علیه السلام) داده است. فرمود: «إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ[۴]»؛ وقتی این آیه نازل شد، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آب خواستند و وضو گرفتند و گفتند: بگویید علی بیاید. بدون وضو دست به حضرت علی (علیه السلام) نمیزد و حضرت علی (علیه السلام) را مُلاقات نمیکرد. وضو گرفتند، حضرت علی (علیه السلام) را خواستند و بعد آیه را خواندند. «إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ» دست بر سینهی خودشان گذاشتند و فرمودند: «أنا مُنذر». «وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ» با وضو دستشان را بر روی سینهی حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) گذاشتند و فرمودند: «أنت الهادی». هدایت یکی به مَعنای راهنمایی است که این کار همهی انبیاء (سلام الله علیهم اجمعین) است. یکی هم به مَعنای راهبَری است که یعنی دلبَری؛ راهبَری یعنی دلبَری. دل هرکُجا باشد، شما آنجا هستید. لذا مقام آدمیّت وقتی است که دل آدم در دَرجات آدمیّت ارتقاء پیدا کند. والّا به هرچه دل بدهید، قیمتتان به اندازهی آن چیزی است که به آن دل دادهاید. کسی که پولپَرست است، ارزشش به اندازهی همان پول است؛ کسی که شهوتپَرست است، ارزشش به همان اندازه است. به هرچه دل دادید، قیمتتان همانقَدر است. دلتان را از آلودگیها بیرون بکِشید و به حضرت علی (علیه السلام) بدهید. هر دلبَری چند روز با دل شما بازی میکند و بعد رهایش میکند. دلزدهتان میکند. آن کسی که اگر دل بدهید، دلتان را نگاه میدارد، حضرت علی (علیه السلام) است.
ذکر خاصّ مرحوم «آیت الله کشمیری» (رضوان الله تعالی علیه)
یک ذکری هم از مرحوم «آقای کشمیری[۵]» (اعلی الله مقامه الشریف) داشته باشیم و بنده دعایتان میکنم. «یا أبا الغُوث»؛ یکی از اَلقاب حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) «یا أبا الغُوث» است. نه اینکه پَناه هستند، بلکه همهی پَناهگاهها در پَرتوی او پَناهگاه هستند. «یا أبا الغُوث أغثنی، یا وَلیَّ الله أدرِکنی، بِلُطفِکَ الخَفِی[۶]»؛ حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) پدرمان هستند. یک دست نَوازش پدرانه بر سر ما میکِشند. انشاءالله به بَرکت شما به این کودک کُهنسال هم یک نَوازشی داشته باشند. ما بچّه ماندیم و خوب نشدیم؛ خدا نکند که شما بچّه بمانید. انشاءالله برسید. ما نارَس ماندیم و مرگمان هم پُخته نیست. «یا وَلیَّ الله أدرِکنی، بِلُطفِکَ الخَفِی، لا إلهَ إلّا أنت سُبحانَکَ إنّی کُنتُ مِنَ الظّالِمِین». این ذکر خاصّ است، عُمومی هم نیست. انشاءالله گاهی که حال حُضور داشتید، بگویید: «یا أبا الغُوث أغثنی، یا وَلیَّ الله أدرِکنی، بِلُطفِکَ الخَفِی، لا إلهَ إلّا أنت سُبحانَکَ إنّی کُنتُ مِنَ الظّالِمِین».
دعا
خدایا! به وِلای حضرت علی (علیه السلام)، به حقیقت حضرت علی (علیه السلام)، به ولایت حضرت علی (علیه السلام)، به نور حضرت علی (علیه السلام)، به اخلاص حضرت علی (علیه السلام)، به جهاد حضرت علی (علیه السلام)، به صبر حضرت علی (علیه السلام)، به مُقاومت حضرت علی (علیه السلام)، به عشق و حُبّ حضرت علی (علیه السلام) قَسمت میدهیم ما را ببخش و بیامُرز.
خدایا! بقیهی عُمر ما را پاک نگاه دار.
خدایا! ما را اَمین قرار بده.
خدایا! ما را صادق قرار بده.
خدایا! ما را طاهر قرار بده.
خدایا! به ما علمی که مُفید باشد روزی بفرما.
خدایا! عُمر ما را از غارت شیطان و از فتنهی نَفسمان صیانت عنایت بفرما.
خدایا! سایهی پُر برکت رهبر خوبمان را مُستدام بدار.
خدایا! افراد غافل را بیدار بگردان.
خدایا! افراد جاهل را آگاهی عنایت بفرما.
خدایا! افراد مُغرض را ریشهکَن بفرما.
خدایا! اینهایی که خیلی با دین و حاکمیّت دین بد هستند، اینها را بر ما مُسلّط نَفرما.
خدایا! اینها را مُزاحم رُشد انقلاب قرار نَده.
خدایا! به آبروی حضرت زهرا (سلام الله علیها)، آبروی سیّد مُقاومت «سید حَسن نصرالله» را با پیروزیهای قاطع حفظ بفرما.
خدایا! این سرمایهی عَظیم را از عالَم تَشیُّع زَوال نَیاور.
خدایا! جبههی مُقاومت را در مجموع همیشه پیروز قرار بده.
خدایا! رهبر جبههی مُقاومت، رهبر عزیزمان را با کفایت مُستدام بدار.
خدایا! امام زمانمان (ارواحنا فداه) را همیشه از ما راضی بدار.
خدایا! ما را لحظهای از یاد امام زمانمان (ارواحنا فداه) غافل مَفرما.
خدایا! دست ما را از دامان امام زمانمان (ارواحنا فداه) کوتاه مَگردان.
خدایا! مَعرفت و محبّت و طاعت امام زمانمان (ارواحنا فداه) را به ما روزافزون بگردان.
خدایا! فَرج امام زمان (ارواحنا فداه) را در زمان ما قرار بده.
خدایا! ما را جُزء زمینهسازان مُخلص ظُهور قرار بده.
خدایا! شیطان بزرگ و اَیادیاش را، خُصوصاً نُفوذیهای داخل کشور و این خَبیثهای مُعاند انقلاب را از میان بردار.
خدایا! همهی این طلبههای ما را پَرچمداران جبههی امام زمان (ارواحنا فداه) قرار بده.
غفرالله لنا و لکم
والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّد وَ عَجِّل فَرَجّهُم
[۱] سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸.
[۲] مفاتیح الجنان، فرازی از دعای شریف کمیل.
«…اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِى وَسِعَتْ کُلَّ شَىْءٍ، وَ بِقُوَّتِکَ الَّتِى قَهَرْتَ بِها کُلَّ شَىْءٍ، وَ خَضَعَ لَها کُلُّ شَىْءٍ، وَ ذَلَّ لَها کُلُّ شَىْءٍ، وَ بِجَبَرُوتِکَ الَّتِى غَلَبْتَ بِها کُلَّ شَىْءٍ، وَ بِعِزَّتِکَ الَّتِى لَایَقُومُ لَها شَىْءٌ، وَ بِعَظَمَتِکَ الَّتِى مَلَأَتْ کُلَّ شَىْءٍ، وَ بِسُلْطانِکَ الَّذِى عَلَا کُلَّ شَىْءٍ، وَ بِوَجْهِکَ الْباقِى بَعْدَ فَنَاءِ کُلِّ شَىْءٍ، وَ بِأَسْمَائِکَ الَّتِى مَلَأَتْ أَرْکَانَ کُلِّ شَىْءٍ، وَ بِعِلْمِکَ الَّذِى أَحَاطَ بِکُلِّ شَىْءٍ، وَ بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذِى أَضَاءَ لَهُ کُلُّ شَىْءٍ؛ یَا نُورُ یَا قُدُّوسُ، یَا أَوَّلَ الْأَوَّلِینَ، وَ یَا آخِرَ الْآخِرِینَ. اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَهْتِکُ الْعِصَمَ. اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ النِّقَمَ. اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُغَیِّرُ النِّعَمَ. اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَحْبِسُ الدُّعَاءَ. اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ الْبَلَاءَ؛ اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِى کُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ، وَ کُلَّ خَطِیئَهٍ أَخْطَأْتُها. اللّٰهُمَّ إِنِّى أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِذِکْرِکَ، وَ أَسْتَشْفِعُ بِکَ إِلَىٰ نَفْسِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِجُودِکَ أَنْ تُدْنِیَنِى مِنْ قُرْبِکَ، وَ أَنْ تُوزِعَنِى شُکْرَکَ، وَ أَنْ تُلْهِمَنِى ذِکْرَکَ. اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ سُؤَالَ خَاضِعٍ مُتَذَلِّلٍ خَاشِعٍ، أَنْ تُسامِحَنِى وَ تَرْحَمَنِى، وَ تَجْعَلَنِى بِقَِسْمِکَ رَاضِیاً قانِعاً، وَ فِى جَمِیعِ الْأَحْوَالِ مُتَواضِعاً؛ اللّٰهُمَّ وَ أَسْأَلُکَ سُؤَالَ مَنِ اشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ، وَ أَنْزَلَ بِکَ عِنْدَ الشَّدائِدِ حَاجَتَهُ، وَ عَظُمَ فِیَما عِنْدَکَ رَغْبَتُهُ. اللّٰهُمَّ عَظُمَ سُلْطَانُکَ، وَ عَلَا مَکَانُکَ، وَ خَفِىَ مَکْرُکَ، وَ ظَهَرَ أَمْرُکَ، وَ غَلَبَ قَهْرُکَ، وَ جَرَتْ قُدْرَتُکَ، وَ لَا یُمْکِنُ الْفِرارُ مِنْ حُکُومَتِکَ…».
[۳] مناقب امیرالمؤمنین نوشته محمدبنسلیمان کوفی، ج ۲، ص ۵۲۳ و ۵۲۴؛ المسترشد، ص ۲۷۲ و ۲۸۰؛ بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۳۰۶؛ ج ۳۸، صص۶ ـ ۱۴.
[۴] سوره مبارکه رعد، آیه ۷٫
«وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ ۗ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ ۖ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ».
[۵] سیدعبدالکریم رضوی کشمیری (۱۳۰۳-۱۳۷۸ش) از عارفان شیعه و از شاگردان سید علی آقا قاضی طباطبایی و سید هاشم حداد است. «شرح کفایه الاصول» از آثار او است. وی در سال ۱۳۷۸ش درگذشت و در حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) مدفون شد. سید عبدالکریم رضوی کشمیری، در سال ۱۳۴۳ق در نجف اشرف متولد شد. پدرش سید محمدعلی کشمیری و مادرش دختر سید محمدکاظم طباطبایی یزدی (صاحب عروه الوثقی) بود. پدرش با عبدالکریم حائری یزدی دوست بود و بهسبب علاقه به او نام فرزندش را عبدالکریم گذاشت. کشمیری پدرش را عالم فاضلی توصیف میکند که آداب و اخلاق شرعی را رعایت میکرد و به خواندن برخی ادعیه اهمیت میداد و فرزندش را هم به این امور سفارش میکرد. پدربزرگش سید محمدحسن کشمیری است. او در هفت سالگی همراه پدرش از کشمیر به کربلا رفته، به تحصیل علوم دینی پرداخت و به اجتهاد رسید. او در تربیت شیخ عبدالکریم حائری یزدی، علی زاهد قمی و سید هادی رضوی کشمیری نقش مهمی داشت و خود، از عارفان صاحب کرامت بشمار میرفت. عبدالکریم کشمیری درباره اجدادش گفته که اصالتاً قمی و از سادات رضوی هستند و ریشه سیادت آنها به حضرت موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد (علیه السلام) که در قم مدفون است، میرسد، اما اجداد وی به هند رفته و بعدها بخشی از آنها برای تحصیل به عراق مهاجرت کردهاند. عبدالکریم کشمیری در چهارشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۷۸ش (۲۰ ذیالحجه ۱۴۱۹ق) در ۷۴ سالگی درگذشت. محمدتقی بهجت بر پیکر او نماز خواند و طبق وصیتش در قسمت بالاسر در حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها)، جنب قبر علامه طباطبائی به خاک سپرده شد.
سید عبدالکریم کشمیری با تشویق پدر، تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و دروس ادبیات، معانی بیان، منطق، فقه واصول را فرا گرفت و به تدریس آنها پرداخت. وی درسهای لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه الاصول و اسفار و درس خارج فقه و اصول را نزد اساتید حوزه علمیه نجف آموخت. کشمیری از آیت الله خویی اجازه اجتهاد گرفت. او در کنار دروس متعارف حوزه، به آموختن علوم جفر، علم اعداد، علم حروف و اسماءالله مشغول شد. سید عبدالکریم کشمیری با تشویق پدر، تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و دروس ادبیات، معانی بیان، منطق، فقه واصول را فرا گرفت و به تدریس آنها پرداخت. وی درسهای لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه الاصول و اسفار و درس خارج فقه و اصول را نزد اساتید حوزه علمیه نجف آموخت. کشمیری از آیت الله خویی اجازه اجتهاد گرفت. او در کنار دروس متعارف حوزه، به آموختن علوم جفر، علم اعداد، علم حروف و اسماءالله مشغول شد. سید عبدالکریم کشمیری خود آثارش را شمرده و میگوید در موقع خروج از عراق، نیروهای بعثی آثارش را گرفته و از بین بردهاند و اکثر کتابهای نام برده در دسترس نیست. این کتابها عبارتند از: «شرح کفایه الاصول آخوند خراسانی؛ مجموعه اشعار عربی؛ مجموعه درسهای اخلاق عارف خداجوی، شیخ مرتضی طالقانی؛ جزوهای در مورد اذکار و اوراد عرفانی؛ رساله در مبحث قطع؛ رساله در طلب و اراده؛ تقریرات درس اصول آیت الله خویی».
[۶] روح و ریحان، ص ۹۳ و ۹۴٫
پاسخ دهید