در تفاسیراهل سنت چه آیاتی بر امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ تفسیر شده است؟
پیروان ادیان سه گانه ی آسمانی (مسلمانان، مسیحیان، یهودیان) باور دارند آینده ی نهایی مسیر زندگی خاکی، پیروزی ایمان بر کفر، حاکمیت حق و علم و عدالت اجتماعی رسیدن وراثت زمین به صالحان، پایان خرافات و گمراهی و ستم و تمامی گونه های انحرافات است. نیز اتفاق نظر دارند شخصی که خداوند عهد و پیمانش را به دست او تحقق می بخشد، از فرزندان ابراهیم بوده است، و شریعتی که بدان حکومت می کند آیین موسی ـ علیه السّلام ـ نیست، بلکه دین پیامبری است که خداوند در آخر زمان، وی را مبعوث می کند….»[۱]
آیاتی از قرآن کریم درباره حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ است و روایات فراوانی نیز عهده دار تفسیر آن آیاتند و اکنون برخی از آن آیات از منظر مفسران اهل سنت به حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ اختصاص دارند تقدیمتان می کنیم.
پیروان ادیان سه گانه ی آسمانی (مسلمانان، مسیحیان، یهودیان) باور دارند آینده ی نهایی مسیر زندگی خاکی، پیروزی ایمان بر کفر، حاکمیت حق و علم و عدالت اجتماعی رسیدن وراثت زمین به صالحان، پایان خرافات و گمراهی و ستم و تمامی گونه های انحرافات است. نیز اتفاق نظر دارند شخصی که خداوند عهد و پیمانش را به دست او تحقق می بخشد، از فرزندان ابراهیم بوده است، و شریعتی که بدان حکومت می کند آیین موسی ـ علیه السّلام ـ نیست، بلکه دین پیامبری است که خداوند در آخر زمان، وی را مبعوث می کند….»[۱]
آیاتی از قرآن کریم درباره حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ است و روایات فراوانی نیز عهده دار تفسیر آن آیاتند و اکنون برخی از آن آیات از منظر مفسران اهل سنت به حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ اختصاص دارند تقدیمتان می کنیم.
۱ – «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»[۲]
«او کسی است که پیامبر خود را برای مردم فرستاد، با دینی درست و بر حق، تا او را بر همه دین ها پیروز گرداند، هر چند مشرکان را خوش نیاید.»
در تفسیر قرطبی آمده است:«پیروزی اسلام بر دیگر ادیان، هنگام قیام مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه شریف ـ است در آن زمان، مردمان یا باید مسلمان شوند و یا جزیه دهند. و این که گفته شده است مهدی همان عیسی است نادرست است زیرا اخبار صحیح به گونه ای متواتر وارد شده که مهدی از خاندان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است …..»[۳]
و در کتاب البیان در تفسیر این آیه آمده است:«کسی که خدا او را بر همه ادیان چیره می گرداند، مهدی از فرزندان فاطمه است.[۴] و در تفسیر کشف الاسرار که از تفاسیر معتبر اهل سنت است در شرح این آیه می گوید:«رسول در این آیه محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ است و هدی و هدایت قرآن و ایمان است و دین حق، اسلام است و خدا این دین را بر دیگر دیان برتری می دهد، چنان که دینی نماند مگر این که اسلام بر آن غالب آید. و این امر بعد از این خواهد شد و هنوز نشده است.»[۵]
۲ – «بَقِیَّهُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»؛[۶] اگر با ایمان باشید«بقیه الله برای شما خیر است.» در نور الابصار آمده اس:«چون (مهدی) ظهور کند، کعبه را پایگاه خویش قرار می دهد و ۳۱۳ نفر از یارانش به او می پیوندند،آنگاه در نخستین سخن این آیه را تلاوت می کند«بقیه الله بهتر است برای شما اگر ایمان بیاورید، پس می گوید: منم بقیه الله و خلیفه خدا و حجت او بر شما.»[۷]
۳ – «….. لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَهِ عَذابٌ عَظِیمٌ»[۸]؛ ….. آنان در مسجدها جز بیمناک و ترسان داخل نخواهند شد و نصیبشان در دنیا خواری و در آخرت عذابی بزرگ است.»
سیوطی می نویسد:«خواری و ذلّت در دنیا زمانی فرا می رسد که مهدی به پا خیزد و قسطنطنیه را فتح کند و آنان را بکشد.»[۹]و در تفسیر طبری و تفسیر کشف الاسرار[۱۰] نیز همین مطلب که سیوطی نوشته است تصریح شده است.
۴ – «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»[۱۱]؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، صبر کنید و مقاومت ورزید و مرابطه کنید و از خدا بترسید، باشد که رستگار شوید.»
حافظ قندوزی از (امام) محمد باقر ـ علیه السّلام ـ درباره این آیه روایت کرده است که فرمود: شکیبا باشید بر ادای فرائض و واجبات، و در برابر آزار دشمنان استقامت ورزید و با امامتان مهدی مرابطه نمائید.[۱۲]
۵ – «…. یسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَهِ أَیَّانَ مُرْساها»[۱۳]؛ از تو درباره ساعت می پرسند که زمان وقوع آن کی است …. حافظ قندوزی از مفضل بن عمر از (امام جعفر) صادق ـ علیه السّلام ـ ، روایت کرده است که فرمود:«ساعت قیام قائم است.»[۱۴]
۶ – «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»[۱۵]؛ بدانید که خدا زمین را پس از مرگش احیاء می کند. حافظ قندوزی می نویسد:«خداوند آنرا توسط«قائم» زنده می سازد، پس در آن عدالت کند و زمین را توسط عدل، پس از مردنش به واسطه ظلم، زنده سازد.»[۱۶]
۷ – «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»[۱۷]؛ پس ایمان آرید به خدا و رسول و نوری که فرود آوردیم، و خداوند بدانچه کنید آگاه است.
علاّمه قبیسی می نویسد حافظ ابوجعفر محمد بن جریر طبری ….. گفت …. در حجه الوداع پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: ای مردم،«آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا» سپس فرمود: نور در من است، سپس در ـ علی است، و بعد در نسل وی باشد تا قائم مهدی.[۱۸]
۸ -«حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً»[۱۹]؛ تا وقتی که ببیند آنچه را وعده داده می شوند، پس به زودی بدانند که چه کسی از حیث یار ناتوان تر و از حیث عدد کمتر است.
حافظ قندوزی از امام سجاد ـ علیه السّلام ـ در تفسیر این آیه نقل می کند که«ما یوعدون» (آنچه وعده داده می شوند) در این آیه «قائم» مهدی و اصحاب و یاران اویند. و هنگامی که «قائم» ظهور کند دشمنان او ضعیف تر و عددشان کمتر است.[۲۰]
گفتنی است که از منظر اهل سنت آیات فراوان دیگری درباره حضرت مهدی وجود دارد[۲۱] که ذکر همه آنها در این پاسخنامه نمی گنجد.
برای اطلاع بیشتر به کتاب موعود قرآن، صادق حسینی شیرازی مراجعه فرمائید.
حدیث:
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:
«از میانِ امت من مهدی قیام می کند، خداوند او را برای فریاد رسی مردمان برمی انگیزد»
«احمد بن حجر هیتمی: الصواعق المحرقه، طبع مکتبه القاهره، ۱۳۷۵ هـ، ص ۱۶۲»
منبع:پرسمان
[۱] . فصلنامه تخصصی انتظار، سال اوّل، شماره اول، پاییز ۱۳۸۰، صاحب امتیاز بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، ص ۱۷۱، مقاله سامی بدری.
[۲] . سوره توبه، آیه ۳۳.
[۳] . ابو عبدالله محمد بن احمد انصاری قرطبی، الجامع الاحکام القرآن، ج ۸، (تحقیق عبدالرزاق المهدی)، چاپ دارالکتاب العربی، سال ۱۴۱۸ هـ، ص ۱۱۱.
[۴] . سید مؤمن بن حسن الشبلنجی: نورالابصار، چاپ دارالجیل، ص ۳۴۳.
[۵] . رشید الدین، امام احمد میبدی، (از عالمان قرن پنجم)، کشف الاسرار، ج ۴، ص ۱۱۹ ـ ۱۲۰.
[۶] . سوره هود، آیه ۸۶.
[۷] . مؤمن بن حسن مؤمن الشبلنجی: نورالابصار، چاپ دارالجیل، بیروت، ۱۴۰۹ هـ، ص ۳۴۹.
[۸] . سوره بقره، آیه ۱۱۴.
[۹] . جلال الدین سیوطی، الدّر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ج ۱، چاپ دوم، دارالفکر، ص ۲۶۴.
[۱۰] . تفسیر کسف الاسرار، ج ۱، ص ۳۲۵.
[۱۱] . آل عمران، آیه ۲۰۰.
[۱۲] . صادق حسینی شیرازی، موعودِ قرآن، ترجمه مؤسسه الامام المهدی، سال طبع ۱۳۶۰، ص ۲۲، به نقل از ینابیع الموده، ص ۵۰۶.
[۱۳] . سوره اعراف، آیه ۱۸۷.
[۱۴] . صادق حسینی شیرازی، موعودِ قرآن، ص ۴۴، به نقل از ینابیع الموده، ص ۴۲۹.
[۱۵] . حدید، آیه ۱۷.
[۱۶] . صادق حسینی شیرازی، موعودِ قرآن، ص ۱۳۹، به نقل از ینابیع الموده، ص ۵۱۴.
[۱۷] . سوره تغابن، آیه ۸.
[۱۸] . همان، (موعودِ قرآن، ص ۱۴۶)، به نقل از، ماذا فی التاریخ، ج ۳، ص ۱۴۷ ـ ۱۴۵.
[۱۹] . سوره جن، آیه ۲۴.
[۲۰] . موعود قرآن، به نقل از ینابیع الموده، ص ۵۱۵.
[۲۱] . چون آیه ۵ سوره قصص، آیه ۱۰۵ سوره انبیاء، آیه ۵۹ سوره نساء و ……
پاسخ دهید