«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏، الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم، الّلهُمَّ لَکَ الحَمد، الّلهمَّ إیّاکَ نَعبُدُ وَ إیّاکَ نَستَعین»

مقدّمه

خدای متعال به ما یک سرمایه‌ای عطاء نموده است و آن «عمر» ماست، و بازاری قرار داده است و آن «دنیا» است، خدای متعال خواسته است که ما با این سرمایه در این دنیا سود کنیم و اینجا سرمایه‌ی خود را هدر ندهیم، بلکه سرمایه را برای خودمان سپرده و ذخیره کنیم، زندگیِ ما پایان ندارد، مرگِ ما آغازِ زندگیِ ماست، اینجا تا زمانِ مرگ محلِ تجارت و کارِ ماست.

حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند: «الْیَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ»[۱].

امروز شما فقط به اینجا آمده‌اید که کار کنید و نتیجه‌ی کارِ خودتان را بعد از مرگ خواهید دید.

در این رهگذر استفاده‌ی از فرصت‌ها نقشِ خود را نشان می‌دهد، ایّامی که برای همه‌ی عالَم بعنوانِ یک مشکل، بعنوانِ یک فشار، بعنوانِ یک امرِ ناگوار پیش آمده است، مؤمن می‌تواند از همین فرصت برای خود یک بازاری تحصیل کند که این بازار سودی همیشگی داشته باشد.

خدای متعال هدفِ آفرینش را در قرآن کریم «عبودیّت» فرموده است، «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ»[۲]، بهترین سرگرمی، آرامبخش‌ترین امر در زندگی ارتباط با خدای متعال است، خدای متعال مقصدِ اعلی است، ما برای خدای متعال هستیم، ما به سوی خدای متعال می‌رویم، خدای متعال اول است، خدای متعال آخر است، خدای متعال ظاهر است، خدای متعال باطن است.

از این رو هر زمانی که با خدای متعال هستیم درواقع با «اصلِ خودمان» هستیم، با «هسته‌ی خودمان» هستیم، با «حقیقتِ خودمان» هستیم، هر وقت با خدای متعال نیستیم درواقع با بیگانه هستیم، ما خودمان یک خودِ واقعی داریم و یک خودِ بیگانه، خودِ واقعیِ ما همانی است که با خدای متعال ارتباط می‌گیرد، از خدا هستیم و به سوی خدا برمی‌گردیم، آن خودِ واقعیِ ما آن سیمی است که ما را با خدای متعال مرتبط می‌کند.

کسانی که «عبادت» ندارند اصلاً مأموریتِ خودشان را فراموش کرده‌اند، خدای متعال در قرآن کریم فرمود: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» من جن و انس را فقط برای بندگی خلق کرده‌ام؛ حال ما در شبانه روز برای این مأموریت چقدر وقت می‌گذاریم؟

حال که این امرِ نامطلوب و ناخواسته با خواست و قدرتِ خدای متعال جهان را تحتِ سیطره‌ی خود قرار داده است بجای اینکه خدای نخواسته انسان بنشیند و فکرهای بیهوده او را به افسردگی بکشد، به کارِ اصلیِ خود برسد که «عبادت» است، آن کارِ اصلی، کارِ مفید، کارِ پُرسود عبادتِ خدای متعال است، و اگر عبادت با ترکِ گناه بود یک لذّتی دارد، یک نشاطی دارد.

وجود مبارک امام صادق علیه السلام در یک حدیثی گمشده‌های بشر را برشمارده‌اند، یکی از این گمشده‌ها لذّت بردنِ از بندگی و عبادتِ خدای متعال است، حضرت می‌فرمایند: «طَلَبتُ اللَذَّتَ فِی العِبَادَه» به دنبالِ لذّتِ عبادت گشتم و آن را پیدا کردم «وَ وَجَدتُها فِی تَرکِ المَعصِیَه» لذّتِ عبادت را در ترکِ گناه دیدم.

گاهی خودِ ما هم به این موضوع توجّه داشته‌ایم، وقتی گناهی را ترک کرده‌ایم و زیرِ بارِ آن نرفتیم دیده‌ایم که نمازِ بعدیِ ما تفاوت کرده است، انسان یک لذّتی احساس می‌کند، انسان در عبادتِ خود یک نشاطی می‌یابد.

این خانه‌نشینی از این جهت که چشمِ خیلی از جوان‌های ما مصون است و بسیاری از گناهان خود به خود ترک شده است… حال اگر حواسِ ما مقداری در خانه جمع باشد، یک وقت خدای نخواسته در برابرِ پدر و مادر اخم نکنیم، تندی نکنیم، به بچه‌های کم سن و سال زور نگوییم، ایضاء نداشته باشیم، این ترکِ معصیت عبادتِ ما را پُرلذّت می‌کند.

در میانِ عبادت‌ها چند چیز در این ایّام عملی هست، بیایید ما این را به صورتِ یک برنامه اجراء کنیم و مطمئن باشید نتایجی که خدای متعال عایدِ ما می‌کند فوقِ توقّعِ ماست، آن موضوع «چلّه‌ها» است.

شما یک چلّه نماز اول وقت بخوانید، یک چلّه نمازهای خودتان را با نافله بخوانید، یک چلّه بینِ خود و خدا قرار بگذارید «مرنج و مرنجان» باشید، عصبانی نشوید، وقتی مواردی پیش می‌آید که شما دوست ندارید خدای متعال را درنظر بگیرید و اخم نکنید، به تمامِ مشکلات لبخند بزنید، عصبانی نشدن یکی از کلیدهای خزائنِ الهی است، یک چلّه عصبانی نشوید، اگر انسان خود را یک چلّه از غضب و شهوت حفظ کند، عبادت‌های او یک عبادت‌هایی می‌شود که انسان دیگر نمی‌تواند از آن دست بردارد، مثلِ غذاهای لذیذی که انسان سیر می‌شود اما دوست دارد باز هم میل کند، در مسئله‌ی معنویت وعده نیست که انسان پُر بشود، شما هرچه عملِ خداپسندی را انجام بدهید حَد یَقِف ندارد، برای هر چیزی یک حدّی هست الا الذّکر و یادِ خدا، خدای متعال این موضوع را بی‌حد قرار داده است، همیشه با خدا باشید، صفا کنید، رفیقی بهتر از خدای متعال نداریم، قدرتی برتر از قدرتِ خدای متعال نداریم، متمکّنی بالاتر از خدای متعال نداریم، «وَ أَنَّهُ هُوَ أَغْنى‌ وَ أَقْنى‌»[۳]، هم او بی‌نیاز می‌کند و هم هو به انسان ثروت می‌دهد، همه چیز برای خودِ اوست، شما با یک کسی که هم عزیز است، هم قدرتمند و تواناست، هم داراست، هم داناست انس می‌گیرید، با همچنین کسی رفیق می‌شوید.

آن وقت در این چلّه‌هایی که شما ترکِ غضب و ترکِ شهوت را بعنوانِ رفعِ حجاب و رسیدنِ به لذّتِ عبادت برای خودتان انتخاب کرده‌اید، حال بیایید و نمازها را اولِ وقت بخوانید.

چند چیز انسان را عاقبت بخیر می‌کند، و این حرف حرفِ بزرگانِ رهیافته است، نه اینکه برای اهلِ حرف باشد، خودِ آن‌ها رسیده‌اند.

مرحوم جمال السالکین زین العارفین و المجتهدین آقای آمیرزا علی آقای قاضی اعلی الله مقامه الشّریف فرمودند: نماز اول وقت بخوانید، اگر درست نشدید مرا لعن کنید.

و مرحوم آشیخ حسنعلی نخودکی اعلی الله مقامه الشّریف که از اوتادِ مسلّم بوده است فرموده‌اند: سه چیز انسان را عاقبت بخیر می‌کند، یکی از آن‌ها نماز اول وقت است، دوم کثرت صلوات است، سوم هم احترام و احسان به سادات است.

بنابراین نماز اول وقت را آن هم با خضوع فراموش نکنیم، «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ»[۴].

نکته‌ی دومی که جنبه‌ی عبادت دارد و فوقِ عبادت‌های معمولی است «خدمت» است، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «خَصْلَتَانِ لَیْسَ فَوْقَهُمَا مِنَ اَلْبِرِّ شَیْءٌ»[۵]، دو چیز است که ارزشی بالاتر از آن وجود ندارد، «اَلْإِیمَانُ بِاللَّهِ وَ اَلنَّفْعُ لِعِبَادِ اَللَّهِ» ایمان به خدا و نافع بودن برای بندگان خدا؛ هر روز در خانه یک کار بعنوانِ خدمت به اهل منزل بعهده بگیرید و نیّتِ شما این باشد که این کار را ذخیره‌ی آخرتِ خودتان کنید، هر روز یک کار قربه الی الله انجام بدهید.

سوم: عبادت‌هایی که بطورِ رسمی عبادت است و آن دعا و نمازهاست؛ هم دعاها و هم نمازها سفره‌ی گسترده‌ی پُرنعمتی است، متنوّع است، هر نمازی یک مزه‌ای دارد، هر عبادتی یک نوع نشاط بهمراهِ خود دارد، بر شما اینکه این مفاتیح را یک مرتبه از ابتدا تا انتها… یک مرتبه من از آقای بهجت اعلی الله مقامه الشّریف ذکر خواستم، ایشان فرمودند: شما یک مرتبه این دعاها را ببین، به یک جاهایی می‌رسید که می‌بینید حالِ شما تغییر می‌کند، آن دعایی که بیشتر با دلِ شما همخوانی دارد ذکرِ مخصوصِ شماست.

با این حال این مناجات «خمسه عشر» خیلی حال دارد، این «مناجات منظومه‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام» که شعر است، هر روز معانی آن را یک مروری کنید و ببینید چه حالی پیدا می‌کنید، یک چلّه «دعای توسّل» مجرّب است، مقاصدی را به انسان ارائه می‌کند و جزوِ امورِ تجربه شده است، «دعای یستشیر»، «دعای مجیر»، «دعای مشلول»، «دعای کمیل» در شب‌های جمعه، و مناجاتِ حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام که نامِ آن «مناجات شعبانیّه» است، از هر کدام از این‌ها مزه‌ای بچشید، مخصوصاً اگر خانوادگی باشد خیلی عالی است، و سعی کنید همگی یک فرازِ آن را بفهمید، ولو اینکه شده است فقط یک جمله‌ی آن را، این هم یک مسئله است.

مسئله‌ی بعدی «نمازها» است، در میانِ نمازها «نمازِ جعفر طیّار» برای مرحوم آقای بهجت و استادِ ایشان مرحوم علامه آشیخ محمد حسین غروی اصفهانی خیلی جایگاه داشته است، آقای بهجت رحمه الله تعالی علیه در تمامِ مشکلاتی که بُن‌بست بود و گره‌ی جدّی بود نماز جعفر طیّار را توصیه می‌کردند.

بعد هم موضوعِ «زیارت» است.

هر سه موردی که عرض شد «قرآن صاعد» هست، «قرآن نازل» وحیِ الهی است و «قرآن صاعد» دعاها و زیارت‌هاست؛ این‌ها سیم‌های ارتباطیِ پایگاهِ آرامش است، دل آرام گیرد ز یادِ خدا.

در زیارتنامه‌ها «زیارت عاشورا» خیلی فوق العاده است، «زیارت جامعه» هم همینطور است، اگر بتوانیم این دو زیارت را برای خودمان فرهنگِ زندگی کنیم… مخصوصاً «زیارت عاشورا»… این زیارت برای همه‌ی اولیاء «قرّه العین» بوده است، و «زیارت جامعه» کلید ملاقات امام زمان ارواحنا فداه برای شیخ اعظم بوده است.

این دو زیارتنامه در زیارتنامه‌ها… که «زیارت عاشورا» حدیث قدسی است و «زیارت آل یاسین» امام زمان ارواحنا فداه هم حدیثِ قدسی است، و خواندنِ هر روزِ «دعای عهد» مورد سفارش مرحوم آمیرزا جواد آقای ملکی تبریزی اعلی الله مقامه الشّریف است، ایشان می‌فرمایند: شیعه نباید سه چیز را ترک کند، یکی دعای عهد است که سرودِ صبحگاهیِ شیعه با گمشده‌ و عشقِ خود یعنی امام زمان ارواحنا فداه است، دوم: خواندنِ «اللّهُمَّ عَرِّفنِی نَفسَک»، که جزوِ نسخه‌هایی است که امام صادق علیه السلام برای حفظِ دیانت‌مان در آخرالزّمان برای ما پیچیده‌اند، سوم: هدیه کردنِ سه مرتبه سوره‌ی توحید بعد از هر نماز به حضرت حجّت روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداه است.

آخرین عرضِ من این است که برادران و خواهران و عزیزان! ای کسانی که دوست دارید این چند روزی که خانه‌نشین هستید ضرر نکنید و «خسر الدنیا والآخره» نشوید «خوش اخلاقی»، «خوش اخلاقی» و «خوش اخلاقی»، «وَإِنَّکَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ»[۶]، بیش از چهار هزار معجزه از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نقل شده است، ولی تابلویی که خدای متعال از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم ترسیم نموده است اخلاقِ ایشان است.

عصبانی نشدن، اخم نکردن، داد نزدن، قهر نکردن، همه چیز را برای خدای متعال تحمّل کردن، لبخند زدن به همه‌ی مشکلات هم دنیای ما را بهشت می‌کند و هم آخرتِ ما را.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

[۱] نهج البلاغه، خطبه ۴۲

[۲] سوره مبارکه ذاریات، آیه ۵۶

[۳] سوره مبارکه نجم، آیه ۴۸

[۴] سوره مبارکه مؤمنون، آیات ۱ و ۲

[۵] تحف العقول، جلد ۱، صفحه ۳۵ (وَ قَالَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : خَصْلَتَانِ لَیْسَ فَوْقَهُمَا مِنَ اَلْبِرِّ شَیْءٌ اَلْإِیمَانُ بِاللَّهِ وَ اَلنَّفْعُ لِعِبَادِ اَللَّهِ وَ خَصْلَتَانِ لَیْسَ فَوْقَهُمَا مِنَ اَلشَّرِّ شَیْءٌ اَلشِّرْکُ بِاللَّهِ وَ اَلضَّرُّ لِعِبَادِ اَللَّهِ.)

[۶] سوره مبارکه قلم، آیه ۴