بدون تردید وجود مقدس حضرت زهرا علیهاالسلام و سیره و رفتار و گفتار آن گرامى براى تمام زنان مسلمان مایه مباهات و اسوه کامل مى باشد. بانوى بزرگوارى که حضرت خاتم الانبیاء صلى الله علیه و آله در ستایش او فرمود: «أَنَّ ابْنَتِی فَاطِمَهَ سَیِّدَهُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّهِ؛ دخترم فاطمه سرور بانوان بهشتى است.»

طبق این گفتار ارزشمند نبوى صلى الله علیه و آله ، حضرت زهرا علیهاالسلام سرآمد تمام زنان سعادتمند عالم است که در اثر کوشش در راه حق به مقامات عالیه معنوى نائل شده اند.

رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله در گفتار دیگرى به عظمت و بزرگوارى حضرت زهرا علیهاالسلام اشاره کرده و به دخترش فرموده است: «یَا فَاطِمَهُ أَ لَا تَرْضَیْنَ أَنْ تَکُونِی سَیِّدَهَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ و سَیِّدَهَ نِسَاءِ هَذِهِ الْأُمَّه و سَیِّدَهَ نِسَاءِ الْمُوءْمِنِینَ؛ اى فاطمه! آیا [به این کرامتى که خداوند به تو داده] خشنود نیستى که تو سرور زنان جهان و سرور زنان این امت و بانوى بانوان اهل ایمان باشى؟»

آرى حضرت زهرا علیهاالسلام جلوه اى کامل از تمام کمالاتى است که یک زن در طول حیات خود ممکن است به آن نائل شود. حضرت امام خمینى رحمه الله در این باره مى فرماید: «تمام ابعادى که براى زن متصور است، براى یک انسان [کامل ]متصور است، در فاطمه زهرا علیهاالسلام جلوه کرده و بوده است.»

امام خمینى رحمه الله براى شناساندن ویژگى یک بانوى کمال یافته با اشاره به وجود مقدس حضرت زهرا علیهاالسلام مى فرماید: «آن بزرگوار یک زن معمولى نبوده است؛ یک زن روحانى، یک زن ملکوتى، یک انسان به تمام معنا انسان. او موجودى ملکوتى است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است. زنى که تمام خاصه هاى انبیاء در اوست. زنى که اگر مرد بود، نبى بود، به جاى رسول الله بود. معنویات، جلوه هاى ملکوتى، جلوه هاى الهى، جلوه هاى جبروتى، همه در این موجود مجتمع است.»

با توجه به این ویژگیهاى کم نظیر، بهترین کسى که مى تواند درس زندگى را به بانوان عصر ما بیاموزد، شخص فاطمه زهرا علیهاالسلام است. از این رو، در این مقال بخشهایى از سیره و سخن آن بزرگوار را که قابلیّت الگو بردارى و درس آموزى براى زنان مسلمان دارد، تقدیم مى کنیم. به امید آنکه بتوانیم ـ در عصرى که از هر سو دشمنان اسلام و شیاطین و سوسه گر، ایمان و ارزشهاى اصیل جامعه و امنیت اخلاقى جوانان و زنان را هدف گرفته اند و با هر وسیله اى براى تضعیف باورهاى دختران و زنان مسلمان تلاش مى کنند ـ رفتارهاى خود را با آن حضرت هماهنگ نماییم و درسهایى از آن بانوى مخدّره فرا گیریم.
قناعت، سادگى و شکرگزارى

یک زن مسلمان در پرتو تعالیم قرآن و اهل بیت علیهم السلام همواره زىّ سادگى و ساده زیستى را نصب العین خود قرار داده، و تمام همت خود را براى تربیت فرزندان صالح و حرکت به سوى کمال قرار مى دهد؛ چرا که دلدادگى به دنیا و مظاهر فریبنده آن حضرت زهرا علیهاالسلام جلوه اى کامل از تمام کمالاتى است که یک زن در طول حیات خود ممکن است به آن نائل شود

مانع رشد و ترقى معنوى و کمال انسانى است. زنى که فقط به دنبال تشریفات، دنیاگرایى و زندگى شاهانه و اشرافى و لباسهاى آن چنانى باشد، نمى تواند به اهداف والاى زندگى پاک معنوى دست یابد و فرزندانى شایسته تربیت کند. به همین جهت، حضرت زهرا علیهاالسلام با اینکه دختر بزرگ رهبر جهان اسلام بود و مى توانست از موقعیت خود بهره بردارى مادّى بکند، امّا چنین نکرد. سلمان فارسى مى گوید:

روزى حضرت فاطمه علیهاالسلام را دیدم که چادرى ساده بر سر داشت. با تعجب عرضه داشتم: عجبا! دختران پادشاهان ایران و قیصر روم بر کرسیهاى طلایى مى نشینند و پارچه هاى زربافت و اشرافى به تن مى کنند؛ امّا دختر رسول خدا صلى الله علیه و آله که عظمت و جلالتش از همه آنها بالاتر و بیشتر است، نه چادرهاى گران قیمت بر سر دارد و نه لباسهاى فاخر و زیبا! حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: یَا سَلْمَانُ اِنَّ اللَّهَ ذَخَّرَ لَنَا الثِّیَابَ وَ الْکَرَاسِىَّ لِیَوْمٍ آخِرٍ؛ اى سلمان! خداوند [بزرگ] لباسهاى [زینتى] و تختهاى [طلایى] را براى ما در روز قیامت ذخیره کرده است.»

حضرت فاطمه علیهاالسلام آن گاه به محضر رسول خدا صلى الله علیه و آله آمد و عرض کرد: «یا رسول الله! سلمان از لباس ساده من تعجب کرد. قسم به خدایى که تو را به رسالت در راه حق بر انگیخت! من و همسرم على علیه السلام همواره زندگى ساده را پیشه خود کرده ایم. فرش خانه ما پوست گوسفندى است که روزها شترمان بر روى آن علف مى خورد و شبها بر روى آن مى خوابیم و بالش ما چرمى است که از لیف خرما پر شده است.»

همچنین روزى رسول خدا صلى الله علیه و آله وارد منزل حضرت زهرا علیهاالسلام شد و دخترش را مشاهده کرد که روى زمین نشسته، با یک دست فرزندش را در آغوش گرفته، شیر مى دهد و با دست دیگر با آسیاب دستى گندمها را آرد مى کند. از دیدن زندگى ساده، امّا گرم و پرعاطفه حضرت فاطمه علیهاالسلام اشک در چشمان رسول خدا صلى الله علیه و آله حلقه زد و فرمود: یَا بِنْتَاهْ تَعَجَّلِى مَرَارَهَ الدنیا بِحَلاوَهِ الْآخِرَهِ؛ دخترم! مشکلات دنیا را به یاد شیرینى [و حلاوت زندگى در] جهان آخرت بر خود هموار ساز و تحمل کن!»

حضرت فاطمه علیهاالسلام نیز عرضه داشت: «یَا رَسُولَ اللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى نَعْمَائِهِ وَ الشُّکْرُ لِلَّهِ عَلَى آلَائِهِ؛ اى رسول خدا! حمد و سپاس خداوند را در مقابل این همه نعمتى که به ما داده است.»

البته ساده زیستى یک بانوى مسلمان به این معنى نیست که ژولیده و آلوده و بد لباس زندگى کند؛ بلکه سادگى او باید توأم با پاکى و تمیزى باشد.
کار و تلاش و خیرخواهى

یک زن با ایمان همواره در راه احیاى ارزشهاى الهى و پیشرفت جامعه و خانواده اش تلاش مى کند و حضرت زهرا علیهاالسلام نمونه بارزى از بانوان پر تلاش در طول تاریخ است. آن حضرت علاوه بر تلاشهاى معنوى در عرصه هاى عبادت و تقوا، در مورد خانواده و فرزندانش نیز الگویى تمام عیار مى باشد. کار شبانه روزى براى تعالى و استحکام خانواده، تربیت و پرورش فرزندان شایسته، آموزش علم براى تشنگان دانش، ایراد خطابه و روشنگرى مردم در صحنه اجتماع و در یک کلام حرکت با تمام وجود به سوى رشد و کمال از ویژگیهاى بارز آن بانوى بانوان عالم است.

حضرت زهرا علیهاالسلام در گزارشى که در مورد کوششهایش در خانه و خانواده اش براى رسول خدا صلى الله علیه و آله بیان مى کند، چنین مى فرماید: «لَیْلَتِى جَمِیعاً اُدِیرُ الرَّحَى حَتَّى اُصْبِحَ وَ اَبُو الْحَسَنِ یَحْمِلُ حَسَناً وَ حُسَیْنا؛ شب تا صبح به آرد کردن گندم مشغول بودم، در حالى که ساده زیستى یک بانوى مسلمان به این معنى نیست که ژولیده و آلوده و بد لباس زندگى کند؛ بلکه سادگى او باید توأم با پاکى و تمیزى باشد.

ابوالحسن، [فرزندانم] حسن و حسین علیهماالسلام را نگه دارى مى کرد.»
مهمان نوازى

پذیرایى از مهمان از زیباترین آموزه هاى دین ماست. و این مهمان نوازى را که یکى از این اوصاف بزرگوارانه است، به شکلى زیبا و شایسته مى توان در سیره حضرت زهرا علیهاالسلام به نظاره نشست. روزى حضرت على علیه السلام مهمانى را به همراه خود به منزل آورد و از حضرت زهرا علیهاالسلام پرسید: «آیا غذایى در منزل داریم که این مهمان گرسنه را سیر کنیم؟» حضرت زهرا علیهاالسلام با کمال بزرگوارى فرمود: «مَا عِنْدَنَا إِلَّا قُوتُ الصِّبْیَهِ وَ لَکِنَّا نُوءْثِرُ بِهِ ضَیْفَنَا؛ در خانه ما فقط به اندازه خوراک یک دختر بچه است؛ امّا [امشب] ایثار کرده، [گرسنگى را تحمل مى کنیم و] این مقدار غذا را به مهمان مى بخشیم.»
تواضع و همدلى با شوهر

از دیگر ویژگیهاى یک بانوى مسلمان، همراهى و همدلى با شوهر است. او براى گرم نگه داشتن کانون خانواده، و استحکام روابط بین اعضاى خانواده، همواره کنار همسر و پشتیبان و حامى اوست. امام باقر علیه السلام فرمود: على علیه السلام و فاطمه زهرا علیهاالسلام براى همدلى بیشتر در نظام خانواده به حضور رسول خدا صلى الله علیه و آله رفتند تا رهنمودى بگیرند. رسول خدا صلى الله علیه و آله حضرت فاطمه علیهاالسلام را به کارهاى درون خانه گماشت و کارهاى بیرون را به على علیه السلام واگذار کرد. بعد از این رهنمود شایسته، حضرت زهرا علیهاالسلام با خوشحالى اظهار داشت: «فَلَا یَعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلَّا اللَّهُ بِإِکْفَائِی رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَالِ؛ جز خداوند متعال کسى نمى داند که از این تقسیم کار چقدر خوشحال شدم؛ زیرا رسول خدا صلى الله علیه و آله مرا از انجام کارهایى که مربوط به مردان است، بازداشت.» حضرت زهرا علیهاالسلام چنان به همسر گرامى خود علاقه مند بود و با آن حضرت همدلى داشت که بعد از وقایع تلخ ماجراى سقیفه و فدک که دل زهرا علیهاالسلام را شکستند و به خانه اش حمله کردند، آن گاه که حضرت على علیه السلام وارد منزل شد و فرمود: «فاطمه جان! ابوبکر و عمر در پشت در اجازه ملاقات مى خواهند؟ نظرت دراین باره چیست؟ حضرت با آن همه خون دلى که از آنان داشت با کمال تواضع فرمود: «الْبَیْتُ بَیْتُکَ وَ الْحُرَّهُ زَوْجَتُکَ افْعَلْ مَا تَشَاءُ؛[ على جان!] خانه خانه توست و من همسر تو هستم؛ هرآنچه مى خواهى انجام بده!»
مهم ترین راز موفقیت در همسردارى

از امتیازات یک بانوى مسلمان توفیق او در امر همسردارى است. اگر در میان زن و شوهر، یکى از آنان فداکارى و عفو و گذشت بیشترى داشته باشد، مطمئنا کار به مشاجره و نزاع خانوادگى منجر نخواهد شد. بنابراین، کم توقع بودن، گلایه نکردن و صبر و استقامت در سختیهاى زندگى توسط زنان با ایمان مى تواند کمک شایانى به استحکام ارکان خانواده بکند. فرازى از زندگى و سخن حضرت زهرا علیهاالسلام در این زمینه راهکار جالبى براى همسران شایسته مى باشد.

در یکى از روزهاى پر مشقت، غذا در منزل امام على علیه السلام و حضرت زهرا علیهاالسلام کمیاب شده بود. امام از همسرش پرسید: «فاطمه جان! غذایى دارى که مقدارى تناول کنیم؟» فاطمه علیهاالسلام پاسخ داد: سوگند به آن خدایى که مقام و عظمت تو را بالا برد! سه روز است که غذاى کافى در منزل نداریم و مقدار اندکى هم که داشتیم به شما بخشیدم و خودم رنج گرسنگى را تحمل کردم.»

امام على علیه السلام فرمود: چرا به من کار شبانه روزى براى تعالى و استحکام خانواده، تربیت و پرورش فرزندان شایسته، آموزش علم براى تشنگان دانش، ایراد خطابه و روشنگرى مردم در صحنه اجتماع و در یک کلام حرکت با تمام وجود به سوى رشد و کمال از ویژگیهاى بارز آن بانوى بانوان عالم است

اطلاع ندادى؟» حضرت زهرا علیهاالسلام پاسخ داد:

«کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله نَهَانِی أَنْ أَسْأَلَکَ شَیْئاً فَقَالَ لَا تَسْأَلِی ابْنَ عَمِّکِ شَیْئاً إِنْ جَاءَکِ بِشَیْءٍ عَفْواً وَ إِلَّا فَلَا تَسْأَلِیهِ؛ رسول خدا صلى الله علیه و آله مرا نهى فرموده است که از تو چیزى بخواهم و به من سفارش کرده که: از پسر عمویت چیزى درخواست نکن! اگر خودش چیزى آورد، بپذیر وگرنه خودت درخواست نکن!»
پاسدار حریم عفت و حیا

حضرت زهرا علیهاالسلام از زیباترین درسهایى که به بانوان آموخت، حفظ عفت و عصمت و حجاب بود. روزى مردى نابینا براى ورود به منزل على علیه السلام اجازه خواست. حضرت زهرا علیهاالسلام با ورود وى به پشت پرده رفت و حجاب خود را کامل کرد. رسول خدا صلى الله علیه و آله که در آنجا حضور داشت، پرسید: «دخترم! او که نابیناست و تو را نمى بیند، چرا پشت پرده رفتى و حجاب خود را کامل کردى؟» حضرت فاطمه علیهاالسلام پاسخ داد: «إِنْ لَمْ یَکُنْ یَرَانِی فَإِنِّی أَرَاهُ وَ هُوَ یَشُمُّ الرِّیحَ؛ اگر او مرا نمى بیند، من او را مى بینم و او بو[ى زن نامحرم] را حس مى کند.» رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «أَشْهَدُ أَنَّکِ بَضْعَهٌ مِنِّی؛ گواهى مى دهم که تو پاره تن منى.»

بنابراین، بانوان محترم باید به مسئله محرم و نامحرم با تمام وجود دقت کرده، آن را رعایت کنند؛ چراکه در صورت عدم رعایت، فرجام ناشایست آن دامنگیرشان خواهد شد. اساسا امنیت اخلاقى جامعه در گرو حفظ حریم زنان و مردان نامحرم است. حفظ ایمان، آرامش درونى، سلامت جسمانى، استحکام بنیان خانواده ها، عزت و سربلندى جامعه و جلوگیرى از بزهکاریها و مفاسد متعدد اخلاقى از جمله دستاوردهاى حفظ حجاب و رعایت حریم زنان از معرض دید نامحرمان مى باشد. به همین جهت، رسول خدا صلى الله علیه و آله طبق فرمان الهى دستور داد که: «بِاَعِدُوا بَیْنَ اَنْفاسِ النِّساءِ وَ اَنْفاسِ الرِّجالِ؛ میان زنان و مردان [نامحرم] فاصله ایجاد کنید!»
بالاترین ارزش

از منظر حضرت زهرا علیهاالسلام نزدیک ترین حالات زن به خداوند متعال هنگامى است که خود را از دید نامحرمان دور نماید و در منزل خود به خانه دارى و تربیت فرزند و پذیرایى از همسر خود بپردازد. امام صادق علیه السلام به نقل از حضرت فاطمه علیهاالسلام دراین باره فرمود: «أَنَّ أَدْنَى مَا تَکُونُ مِنْ رَبِّهَا أَنْ تَلْزَمَ قَعْرَ بَیْتِهَا، نزدیک ترین حالات یک زن به خداوند متعال زمانى است که در منزل مى ماند [و به امور خانه دارى و تربیت فرزند مى پردازد].»

آرى، یک زن مسلمان هرگز فرمان خداوند متعال را در مورد حفظ عفت و عصمت خود فراموش نمى کند و در طول زندگى حجاب خود را همانند گوهرى گرانبها پاسدارى مى کند. این سخن معروف حضرت زهرا علیهاالسلام که ضامن پایدارى جوامع و مایه استحکام خانواده هاست، همواره باید در معرض دید بانوان مسلمان به ویژه دختران جوان باشد که فرمود: «خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ أَنْ لَا یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لَا یَرَاهُنَّ الرِّجَالُ؛ بهترین و نیکوترین عمل زنان آن است که [بدون ضرورت] مردان [نامحرم] را نبینند و مردان [نامحرم] نیز آنان را ننگرند.»

خوشبختى و سعادت زن و جامعه بهترین و نیکوترین عمل زنان آن است که [بدون ضرورت] مردان [نامحرم[ را نبینند و مردان [نامحرم[ نیز آنان را ننگرند

در همین جمله نهفته است که تا مى تواند از نامحرمان دورى کند و کمترین ارتباط را با آنان داشته باشد؛ امّا متأسفانه در عصر ما شیاطین وسوسه گر و دشمنان اسلام تلاش مى کنند به هر وسیله و عنوانى زنان مسلمان را از هویت خود جدا کنند و به مجامع عمومى و معرض دید نامحرمان بکشانند و به این وسیله آنان را از اهداف اصلى خلقتشان بازدارند.

فرانس فانون نویسنده فرانسوى مى گوید:

«نیروهاى اشغالگر در کشور مسلمان الجزائر مأموریت داشتند تا هویت و اصالت فرهنگى ملت الجزائر را نابود سازند و در این راه حداکثر کوشش خود را بر تخریب مسئله حجاب و چادر زنان متمرکز کرده بودند؛ زیرا آن را نشانه مهم اصالت ملى زنان الجزائرى تلقى مى کردند. از دیدگاه استعمارگران هجوم به تار و پود جامعه اسلامى الجزائر ابتدا باید از تحت تأثیر قرار دادن زنان آغاز مى شد. دستگاه استعمارى فرانسه براى مبارزه با حجاب زنان و بیرون کشیدن آنان از کانون خانواده، مبالغ هنگفتى را اختصاص داده بود. آنها بر این باور بودند که حجاب زن سدّ محکم و دژ عظیمى در برابر نفوذ غربیهاست. هر چادرى که کنار گذاشته شود، افق جدید و گام بلندى در تسلط استعمارگران بر کشورهاى اسلامى است. پس از دیدن هر زن مسلمانى که حجاب را کنار گذاشته است، امید تسلط آنان ده برابر مى گردد. با هر چادرى که رها مى گردد، گویى جامعه اسلامى براى پذیرش و تسلیم در برابر استعمارگران آماده تر مى شود.»

منبع: پرسمان