سؤال: یک پسر سه و نیم ساله دارم که می گویند بیش فعّال است؛ شیطنت زیادی دارد و جدیداً دیگران را خیلی کتک می زند و اعتراضش را این گونه اعلام می کند. همچنین تغذیّه ی خوبی ندارد و هنگام غذا خوردن خیلی شیطنت می کند. چه باید بکنم؟

جواب:

تشخیص بیش فعّالی کودکان در این سن، یک مقدار کار دشواری است و پیچیدگی هایی دارد. معمولاً بچّه هایی که تغذیه مناسبی ندارند، پرخاشگری ها و رفتارهای ناسازگارانه اینها بیشتر است. یعنی این مادر بزرگوار اوّلین موضوعی که باید به آن توجّه کنند، مسئله تغذیّه ی فرزندشان است. این که آیا واقعاً بیش فعّال است یا نه، بعد از این که مدّتی از لحاظ تغذیّه خوب شد و دیگر مشکلی نداشت و روی یک رفتار و نُرم طبیعی قرار گرفت، آن وقت باید بررسی شود.

در مورد بچّه های بالای هفت سال که وارد مدرسه می شوند و بیشتر در معرض کارهایی که نیاز به تمرکز دارد، قرار می گیرند، راحت تر و آشکارتر می توانیم بیش فعّالی را تشخیص بدهیم؛ ولی برای بچّه ها در سنّ پایین یک مقدار مشکل است.

پرهیز از امر ونهی زیاد

لذا والدین در این مورد باید تغذیّه ی فرزند را بررسی کنند و ساعت خواب این بچّه تنظیم شود و با او مدارا شود و در محیط هایی نباشد که به او امر و نهی زیادی می کنند.

ممکن است که همین فرزند در یک محیطی قرار دارد که پدر و مادر و یا پدربزرگ و مادربزرگ و یا خواهر و برادرهایی که کنار او قرار دارند، به او امر و نهی زیادی می کنند و همین امر و نهی زیاد، منجر به پرخاشگری او می شود و توجّه او را کم می کند؛ لذا جنب و جوشش بیشتر می شود.

یک مشاور کافی نیست!

در زمینه ی بیش فعّالی علاوه بر سه روش درمانی که والدین باید آن را دنبال کنند، نکته ی دیگر این است که هیچ گاه به نظر یک کارشناس بسنده نکنند؛ بلکه باید حتماً با دو مشاور مشورت کنند و سعی کنند که حرفهای مشاور اوّل را به مشاور بعدی نگویند؛ یعنی دوباره مشکل را برای مشاوره دومّ بیان کنیم و نگوییم که من او را نزد فلان مشاور بردم و تشخیص او این بوده؛ در این صورت او هم می گوید که حتماً همکار من درست تشخیص داده است! پس دوباره مشکلات را بیان کنید تا او هم فرزند شما را بررسی کند و وقتی به قطعیت رسیدیم، راهکار را عملی کنیم. پس حدّاقل باید به دو مشاور مراجعه کنند.

بازی های لاک پشتی

گفتیم که بیش فعّالی بچّه ها در رده های مختلفی است و شدّت و ضعف دارد؛ مثلاً یک سری از این بچّه ها با بازی درمانی یا کار درمانی، در یک پروسه ی شش یا هفت ماهه درمان می شوند. عرض کردیم که ما یک سری بازی داریم که به آنها بازی های لاک پشتی می گوییم؛ چون لاک پشت هم حرکت دارد و هم آرامش و تفکّر و معمولاً در کارتون ها وقتی می خواهند لاک پشت را نشان بدهند، طوری نشان می دهند که در عین آرام بودن، تفکّر هم دارد. ما برای این بچّه ها از این شیوه کمک می گیریم.

گردو، شکستم!

در قدیم یک بازی به نام “گردو، شکستم“ وجود داشت که دو نفر در دو طرف اتاق مقابل هم می ایستادند و به اندازه طول کف پای خود یک قدم بر می داشتند؛ یکی از آن طرف می گفت: “گردو“ و دیگری می گفت: “شکستم“، و وقتی که پای یکی به روی پای دیگری قرار می گرفت، او برنده می شد. در این بازی هم تمرکز وجود دارد و هم حرکت؛ یعنی بچّه هایی که این بازی را انجام می دهند و بتواند مکرّر آن را انجام دهند، اینها تدریجاً توجّهشان افزایش پیدا می کند.

همچنین به عنوان مثال می توانید هفت یا هشت متر طناب در خانه داشته باشید و آن را با حالت ها ی مختلف روی فرش یا در حیاط پهن کنید و به فرزندتان بگویید که فرض کنید این طناب بین هوا و زمین است؛ باید از بین آن طوری رد شوی که اینها به هم نخورد. خود این بازی هم حرکت دارد و هم تمرکز و توجّه لازم دارد.

اسم، فامیل

یا مثلاً “اسم و فامیل“ بازی کردن، یک بازی است که تمرکز را زیاد می کند و بچّه باید به دنبال کلمات خاصّی بگردد و در مورد آن ها فکر کند و این خیلی می تواند کمک کننده باشد.

“نقطه بازی“ هم بازی است که زمینه را فراهم می کند تا توجّه را افزایش بدهد و ما به این شکل از بازی ها بازی های لاک پشتی می گوییم که می تواند خیلی کمک کند.