انسان از نعمت بزرگی به نام نیروی عقل و اندیشه برخوردار است که این موهبت، او را از سایر موجودات ممتاز نموده است.
در مقایسه با سایر ادیان، اسلام بیشترین اهمیت و ارزش را برای عقل و اندیشه قائل شده است و عقل و شرع را مکمل هم و رابطه آنها را دو سویه و هماهنگ می داند. فراخوانی قرآن مجید به تعقل و اندیشیدن استدلالی و منطقی از موضوعاتی است که در بسیاری از از آیات الهی با گونه های متفاوتی به صراحت بیان شده است، به شکل که هیچ تاویلی را نمی پذیرد؛ از این رو در احادیث معصومین (ع) توجه خاصی به این مساله شده است؛ بنابراین در دیدگاه عالمان بزرگ شیعه، اندیشه عقلانی و برهانی جایگاه بسیار والایی دارد و منابع شیعه در این زمینه گویای جایگاه جایگاه ویژه عقل در مبانی تفکری آنان است.