جامعه‌ی شیعه در عصر غیبت، مراحل متعددی را از سر گذرانده است. سازمان‌دهی جامعه‌ی شیعه در غیبت امام با «سازمان وکالت» شروع می‌شود؛ سپس «جریان حوزه‌ی بغداد» شکل می‌گیرد. با هجرت شیخ طوسی به نجف، محور این سازمان به نجف منتقل می‌شود. آن‌چه شایان توجه است، محوریت فقها در شکل‌گیری، تکامل و انتقال این سازمان‌دهی‌هاست. ادعایی که محوریت فقها را در تکامل اجتماعی- تاریخی شیعه‌ی عصر غیبت نفی کند، باطل است. عده‌ای با دیدن حضور پر رنگ فقها، نمی‌توانستند چنین حرف باطلی را عنوان کنند؛ اما مدعی می‌شدند فقها، حافظان حقیقت شریعت در دوره‌ی غیبت بودند؛ و حفاظت از حقیقت تشیع به عهده‌ی دیگران بوده است. در پاسخ باید بگوییم، شواهد حاکی از آن است که فقها نه تنها حافظان شریعت و حقیقت بوده‌اند، بلکه واسطه‌ی فیض حضرت در دوره‌ی غیبت نیز بوده‌اند؛ و جامعه‌ی شیعه را هدایت کرده‌اند. دست هدایت حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف از آستین فقها بیرون آمده و هدایت ظاهری و باطنی و سازمان‌دهی شیعیان را سرپرستی کرده است.
پاسخ دهید