علم و دانایى – با وجود اختلاف دانشمندان بشرى در تعریف آن – از روشن‌ترین مفاهیم نزد بشر است، که حقیقت نورى آن، درجات و مراتب دارد. «قرآن» به‌عنوان برترین کلام خدا، بر اساس محتواى علم خود، از علمِ بی‌پایان الهى نشأت‌گرفته و آخرین پیامبر خدا، حضرت محمد (ص) بر مبناى همین علم، آواى هماورد جویى (تحدّى) سر می‌دهد، گرچه ظاهر الفاظ آن نیز زیبا و جذّاب است. قرآن، براى تداوم هدایت خود، عالِمان به علم کتاب (امیرالمؤمنین على بن ابی‌طالب (ع) و امامان معصوم ع) را به مردم می‌شناساند. نگارنده، این مطالب را حول محور دعاى چهل و دوم صحیفه سجادیه (دعاى امام سجاد (ع) در هنگام ختم قرآن) به‌تفصیل بیان می‌کند.