پروردگار عزیز به مدّعیان ایمان هشدار میدهد که مواظب شعارهای خود، اظهارات خود باشید، نکند ادّعا دارید ولی حقیقت ندارد. نکند تظاهر میکنید و خود شما نمیدانید، نکند باطن شما با ظاهر شما یکی نیست، نکند گفتار شما با رفتار شما هماهنگ نیست، نکند درون شما تاریک است ولی بیرون شما زرق و برق دارد. این یک نکتهی اخلاقی است که حواس انسان به خودش باشد، ببیند واقعاً آنطور که ادّعا میکند هست یا نه، به چیزی که میگوید عمل میکند یا نمیکند.
من اوّلین دیداری که با مرحوم آیت الله شیخ علی سعادت پرور داشتم -اوّل پهلوانی بود بعد سعادت پرور شد- از ایشان خواستیم که موعظهای داشته باشید. ایشان آیات سورهی صف را برای ما خواند: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ * کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ»،[۱] مؤمنین چرا میگویید چیزی را که عمل نمیکنید؟ این مذمّت است، خدای متعال به کسانی که قول میدهند، ادعا میکنند، شعار میدهند، تظاهر میکنند، امّا عمل نمیکنند میگوید چرا این کار را انجام میدهید؟ ذیل آیه یک تهدیدی است که تهدیدی بالاتر از این ما سراغ نداریم، فرمود: «کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ». مَقت در برابر رضا است، انسان کسی را دوست دارد از او راضی است، کسی را دوست ندارد نسبت به او نفرت دارد، خشم دارد، وقتی میبیند غضب میکند. مَقت مقابل رضا، یعنی خدا دوست ندارد، خدا ناراضی است، خدا مَقت و غضب دارد به کسانی که باطن آنها خراب و ظاهر آنها خوب است.
انسان بد باطن، انسان بد عمل که خوب صحبت میکند امّا بد عمل میکند، ظاهر او خوب است امّا دل او خراب است، در مورد چنین کسی فرمود: «کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ». بزرگ است از جهت غضب و مقت در پیش خدا اینکه چیزی را بگویید و به آن عمل نکنید. در این آیهی شریفه خدای متعال حکایت میکند: «قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا»، اعراب گفتند ما ایمان آوردیم؛ خدای متعال به پیغمبر خود میفرماید: «قُلْ»، به اینها بگو شما «آمَنَّا» نگویید، نگویید ما ایمان آوردیم، بگویید ما تسلیم شدیم، «قُولُوا أَسْلَمْنا».
در فضای انقلابی، در فضای جبههای، در فضای دینی، یک افرادی میخواهند با آن گروه مماشات کنند. با اینکه باطن آنها اینطور نیست ولی در ظاهر میگویند ما با شما هستیم، ملاحظات دارند، برای اینکه از منافع آن جامعه استفاده کنند همرنگی نشان میدهند، امّا واقعیّت آنها اینطور نیست. «وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِکُمْ». اگر دنبال ایمان میگردید ایمان امر باطنی است، اگر در خلوتها گناه نکردی معلوم میشود ایمان داری، اگر حرام خور نبودی توانایی داشتی ولی پول حرام را قبول نکردی معلوم میشود که مؤمن هستی. اگر جوان هستی در وادی شهوت، مسائل جنسی، برای تو حرام پیش آمد و خود را نگه داشتی معلوم میشود که ایمان تو ایمان است.
[۱]– سورهی صف، آیات ۲ و ۳٫
پاسخ دهید