اگر نماز صحیح و داراى شرایط باشد، اعاده آن لازم نیست؛ هر چند همراه با حضور قلب نباشد. به طور کلى اگر انسان بعد از نماز، شک در درستى و صحت آن داشته باشد، بنا را بر صحّت آن مىگذارد و دوباره خواندن آن لازم نیست. به جاى اعاده نمازى که بدون حضور قلب خوانده شده، باید کوشش کرد نمازهاى بعدى، همراه با حضور قلب خوانده شود؛ چون اعاده نماز بىحضور قلب، در مواردى باعث وسواس مىشود و ناخواسته انسان در دام شیطان مىافتد. در این صورت گاهى انسان، چندبار یک نماز را مىخواند تا به دلش بچسبد و در هر بار، غفلت و عدم حضور قلب او از نماز قبلى بیشتر مىشود!! و همین امر موجب مىگردد، انسان در هیچ نمازى، نتواند تمرکز خود را حفظ کند و اضطراب و دلهرهاى که از این راه به او دست مىدهد، همه نمازهاى او را ضایع و خراب مىکند و این نگرانى به همه امور زندگى او چنگ مىاندازد و آرامش را از او سلب مىکند.

یکى از شاگردان علامه طباطبائى مىگوید: در یکى از شبهاى آخر عمر علامه طباطبایى، در خدمت او بودم. ایشان یاراى سخن گفتن نداشت. من از خداوند خواستم که توانى به او بدهد و در لحظات آخر عمر ایشان، نصیحتى از او بشنوم. علامه در حال احتضار با چشمان نافذش به گوشه اتاق نگاه مىکرد. خود را به او نزدیک کرده و عرض کردم: براى توجّه به خدا و حضور قلب در نماز، چه راهى را توصیه مىفرمایید؟ علامه طباطبایى به سوى من متوجه شد، لبهایش حرکت کرد و با صدایى بسیار ضعیف که به سختى شنیده مىشد، بیش از ده بار این جمله را تکرار کرد: «توجّه، مراوده، توجّه، مراقبه…».[۱]

منظور از توجّه و مراقبه آن است که انسان در نماز فکرش به این طرف و آن طرف نرود. اما منظور از مراوده در کلام علامه طباطبایى(ره)، ارتباط ظریف و عاشقانه با نماز و جست و جوى معشوق (خدا) در نماز است.

باید از همه این الگوها درس گرفت و به جاى اینکه به فکر اعاده و تکرار نمازها بود، فرصت را غنیمت شمرد و دل و جان را از عوامل حواسپرتى باز داشت و به الگوها و اسوههاى واقعى تأسى جست.

 

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:رحیم کارگر/پرسش وپاسخ دانشجویی


[۱] – هزار و یک داستان نماز، ص ۴۵٫