یکی از مستحبات تشهد در نزد اهل سنّت، اشاره کردن با انگشت سبّابه (انگشت اشاره) است که هنگام شهادت دادن به وحدانیت و یکتایی خداوند، صورت می‌گیرد.

مذاهب چهارگانه اهل سنّت در کیفیت اشاره کردن با انگشت سبّابه اختلاف نظر دارند. مذهب مالکی حرکت دادن انگشت سبابه در تشهد به سمت چپ و راست را مستحب می‌داند، ولی مذهب حنبلی و شافعی تصریح می‌کنند که انگشت اشاره را نباید حرکت داد و تنها باید با انگشت سبابه اشاره کرد.

همچنین، مذهب شافعی بر آن است که هنگام ذکر «إلّا الله» انگشت اشاره را بالا می‌بریم و تا آخر تشهد همان‌طوری آن را ثابت نگه می‌داریم، ولی حنفی‌ها برآنند که هنگام نفی الوهیت از غیر خدا انگشت سبّابه را بالا می‌بریم و هنگام اثبات الوهیت برای خداوند آن را پایین می‌آوریم.

 

از آنچه گفته شد سرّ بلند کردن انگشت اشاره در نماز روشن گردید؛ این علیهم السلامل در واقع هنگام ذکر لفظ جلاله (الله) یا هنگام شهادت به یکتایی و وحدانیت خداوند انجام می‌گیرد، که در واقع بیانگر اعتقاد نمازگزار به یکتایی و الوهیّت وحدانیّت خداوند متعال است.

در مذهب اهل بیت (علیهم السّلام)، استحباب اشاره کردن با انگشت سبّابه در حالت تشهد، ثابت نشده است، و روایاتی در این زمینه، وجود ندارد.[۱]

علاوه بر آن‌که اختلاف در کیفیت اشاره بر انگشت سبابه در میان مذاهب مختلف اهل سنّت، خود بهترین گواه بر عدم مشروعیت این علیهم السلامل است.

 

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی شیعه و اهل سنت؛ دفتر نشر معارف تدوین و تألیف: علی اصغر رضوانی، مصطفی عزیزی


 

[۱]. کتاب الفقه علی المذهب الأربعه و مذهب أهل البیت (علیهم السّلام)، ج ۱، ص ۳۷۹٫