آیا تجوید قرآنی؛ مانند حروف یرملون زمان پیامبر گرامی اسلام(ص) رعایت می شد وگرنه بگویید از چه زمانی به وجود آمد؟

پاسخ اجمالی

یکى از مباحث عمده در علوم قرآن، تجوید قرآن کریم است. این بحث از دیرباز مورد توجه علما و دانشمندان علم قرائت بوده است. شاید بتوان تجوید قرآن را از قدیمی ترین دانش هاى مربوط به علوم قرآنی دانست و در حقیقت تجوید را باید زائیده علم قرائت دانست، که ریشه در قرن اول دارد. قاریان برجسته براى راحتى قرائت قرآن قواعدى را از قُرّاء سبعه(هفتگانه)[۱] انتزاع کرده و به تدوین و نشر آنها همت گماشته اند.
گرچه اولین کسى که در فن تجوید مستقلاً کتاب نگاشته است، شخصى است به نام ابو مزاحم موسى بن عبیدالله (متوفى: ۳۲۵ ق) ولى تاریخچه علم تجوید به زمان رسول اکرم(ص) پیوند خورده است. در آن زمان پیامبر(ص) بر شیوه قرائت مردم تأکید داشته و می فرمودند: «هر کس مایل است قرآن را آن گونه که نازل شده است، شیوا بخواند پس به قرائت امّ عبد (ابن مسعود) اقتدا کند».[۲]
قرآن نیز بر این امر تأکید داشته و می فرماید: «و رتّل القرآن ترتیلاً»؛[۳] یعنى قرآن را با صوتى زیبا (ترتیل) تلاوت کنید.
حضرت على (ع) در تفسیر آیه فوق فرموده اند: «الترتیل اداء الحروف و حفظ الوقوف»[۴] یعنى «ترتیل عبارت است از درست ادا کردن حروف و شناخت مواضع وقف».
امت اسلامى نیز آن گونه که به فهم معانى قرآن و اقامه حدود آن تعبد داشته و همت گماشته اند در راه درست خواندن آن نیز کوشا و پرتلاش بوده اند. و این امر را مى توان از فراوانى تألیفات دانشمندان علوم قرآنى در این زمینه متوجه شد،[۵] امّا تقریباً تا قرن چهارم هجری، اصطلاح «تجوید» به معنای علمی که به بررسی مخارج حروف و صفات آنها و احکام حاصل‏شده از ترکیب حروف در کلام گفتاری بپردازد، شناخته نشده بود. همچنین هیچ کتابی در این علم [به طور مستقل] را قبل از این قرن نمی شناسیم.
البته ناگفته نماند قواعد تجویدی به صورت قانونی نانوشته در هر زبانی وجود دارد، اما به تدریج و با پیشرفت دانش زبانشناسی، این قواعد به صورت مکتوب درمی آیند.

 منبع:اسلام کوئست

[۱]. ر. ک: «قراء سبعه و ضابطه قرائت صحیح»، سؤال ۳۸۱۹۶.

[۲]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏۳۱، ص ۲۱۳، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق؛ سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ج ‏۱، ص ۳۲۴، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۲۱ق.

[۳]. مزّمّل، ۴٫

[۴] . نقى پور فر، ولى الله، فر پژوهشى پیرامون تدبردر قرآن، ص ۴۰۱، اسوه‏، چاپ چهارم‏، تهران‏، ۱۳۸۱٫

[۵] ر ک: سایت معارف قرآن.