آیا تبعیض در تقلید جایز است؟ آیا جایز است در یک مسئله، به رساله چندین مجتهد رجوع نموده و یکى از آنها را انتخاب کرد؟
همه مراجع (به جز وحید): تبعیض در تقلید، در صورت تساوى دو یا چند مجتهد، جایز است؛ براى مثال مى توان در مسائل نماز و روزه، از مجتهدى و در خمس از مجتهد دیگر و در ازدواج از شخص سومى تقلید کرد. اما در مسائلى که به هم مربوط است ـ چنانچه عمل به فتواى آنان باعث بطلان عمل و یا مخالفت قطعى حکم خدا شود ـ تبعیض جایز نیست.[۱] مانند این که در احکام نجاست بدن و لباس به فتواى مجتهدى عمل کند و در احکام لباس نمازگزار به فتواى دیگر عمل کند.
آیه اللّه وحید: تبعیض در تقلید جایز نیست و در صورت تساوى دو یا چند مجتهد، باید به فتواى کسى عمل کنید که نظرش مطابق با احتیاط است و در غیر این صورت بین آن دو جمع نمایید (مثل اینکه یکى به شکسته شدن نماز و دیگرى به تمام فتوا داده است). اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقت داشت، مى توانید از یکى از آنان تقلید کنید.[۲]
تبصره ۱ – حکم بالا در تبعیض ابتدایى است؛ یعنى، جایگاه این اختیارى که براى مقلّد منظور شده، به پیش از عمل باز مى گردد و اگر بخواهد بعد از عمل، به فتواى مجتهد دیگر رفتار نماید؛ در این صورت حکم رجوع را پیدا مى کند.
تبصره ۲ – طبق فتواى آیه اللّه بهجت و آیه اللّه سیستانى در صورتى تبعیض در تقلید جایز است که مجتهدان در تقوا و ورع نیز مساوى باشند.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی/پرسش وپاسخ دانشجویی
[۱] – نورى، استفتائات، ج ۲، س ۱۱ و ج ۱، س ۴؛ امام، استفتائات، ج ۱، س ۸ و ۹؛ مکارم، استفتائات، ج ۲، س ۱۱؛ تبریزى، استفتائات، س ۴۲؛ فاضل، جامع المسائل، ج ۱، س ۱۱ و ۱۲؛ صافى، جامع الاحکام، ج ۱، س ۱۳ و ۱۴، خامنه اى، اجوبه الاستفتائات، س ۱۸؛ بهجت، وسیله النجاه، ج ۱، م ۴ و توضیح المسائل، م ۵؛ سیستانى، تعلیقات على العروه، م ۱۳ و ۳۳٫
[۲] – توضیح المسائل، م ۴٫
پاسخ دهید