قبل از بیان پاسخ توجّه به چند نکته به عنوان مقدّمه ضروری به نظر می رسد:

 ۱ – به طور کلّی، روایاتی که درباره اسباب نزول آیات قرآن وارد شده؛ یا بیانگر حوادث تاریخی بوده که در زمان پیامبر اکرم (ص) اتفاق افتاده، و آیه یا آیاتی متناسب با همان حادثه بر آن حضرت نازل شد. و یا فقط اشاره به نزول آیات درباره اشخاص دارند بدون این که حادثه مربوط به آن را بیان کنند؛ مانند برخی از آیاتی که در شأن و منزلت امام علی (ع) و دیگر امامان (ع) نازل شده اند.[۱]

۲ – آیات قرآن کریم که به صورت تدریجى و به مناسبت ‏ها و در زمان ‏ها و مکان ‏هاى مختلف بر پیامبر اکرم (ص) نازل مى‏شده، برخى از این مناسبت‏ ها و زمان ‏ها و مکان‏ ها براى ما روایت شده است، ولى همه آنها براى ما نقل نشده و یا به دست ما نرسیده است.

۳ – آیات متعددی در شأن و منزلت امام علی (ع) و سایر معصومین (ع) نازل شده که هر کدام از آنان در صدد اثبات و بیان اصولی همانند امامت هستند.

وقتی به موارد نزول برخی از آن آیات می نگریم و با کاوشی که در این باره انجام گرفت، در ماه ذی الحجّه بیشتر از دیگر ماه ها در منزلت و امامت امام علی (ع) آیه نازل شده است؛ مانند آیات زیر:

یک. «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ»؛ ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت نازل شده است به طور کامل (به مردم) برسان، و اگر انجام ندهی، رسالت او را انجام نداده ای، و خداوند تو را از (خطرهای احتمالی) مردم نگاه می دارد، و خداوند جمعیت کافران لجوج را هدایت نمی کند». ^[۲]

دو. «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی‏ وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً»؛ [۳] امروز، دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتم‏.

این دو آیه، در ۱۸ماه ذی حجّه در باره امامت امام علی (ع) نقل شده است. [۴]

سه. سوره «الانسان» نیز در روز بیست و پنجم ذى حجّه نازل شده است؛ یعنی، روز همان شبى که اسیر را اطعام کردند. [۵]

چهار. «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُون»؛ [۶]   سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‏اند همان‌ ها که نماز را برپا مى‏دارند، و در حال رکوع، زکات مى‏ دهند.

آیه شریفه مزبور، نیز در بیست و چهارم ماه ذی حجّه نازل شده است، [۷] که به آیه ولایت معروف است. [۸]

همچنین درباره دیگر آیاتی که در ماه ذی حجه نازل شده و مناسبت های این ماه به کتاب «مسار الشیعه» شیخ مفید مراجعه شود. [۹] ‏

بنابراین، با کاوشی که در این باره انجام گرفت، بیشترین آیات در شأن و امامت حضرت امام علی (ع) در ماه ذی حجّه نازل شده است.

 منبع: اسلام کوئست

پی نوشت ها

[۱] . حیدر، حسن محسن، أسباب النزول القرآنی تاریخ و حقائق‏، ص ۱۱۳ و ۱۱۴، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، قم، چاپ اول، ۱۳۸۵ش/۱۴۲۷ق.

[۲]   . مائده، ۶۷؛ برگرفته از نمایه «امامت حضرت علی (ع)»، سؤال ۷۲۷۷ (سایت: ۷۵۵۴) .

[۳] . مائده، ۳.

[۴] . ر.ک: داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۵۵ و ۵۶، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۵ ش‏؛ همچنین نمایه های «ادله ولایت معصومان‏ (ع)»، سؤال ۱۸ (سایت: ۲۱۸) ؛ « دلایل اعتقاد به امامت و امامان »، سؤال ۳۲۱ (سایت: ۲۷۰۷) ؛ «اثبات امامت امام علی(ع) از قرآن»، سؤال ۳۲۴ (سایت: ۱۸۱۷) .

[۵] . حجتى، سید محمد باقر، اسباب نزول، ص ۳۶، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ ششم، ۱۳۷۷ش.

[۶] . برگرفته از سؤال ۷۲۷۷ (سایت: ۷۵۵۴) .

[۷] . شیخ مفید، مسار الشیعه، ص ۴۱، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

[۸] . ر.ک: نمایه های «ادله ولایت معصومان‏ (ع)»، سؤال ۱۸ (سایت: ۲۱۸) ؛ « دلایل اعتقاد به امامت و امامان »، سؤال ۳۲۱ (سایت: ۲۷۰۷) ؛ «اثبات امامت امام علی(ع) از قرآن»، سؤال ۳۲۴ (سایت: ۱۸۱۷) .

[۹] . مسار الشیعه، ص ۳۶ – ۴۲.