مورخان بسیارى, پى درپى به موضوع شورش عباسیان به عنوان یکى از برجسته ترین ماجراهاى تاریخ صدر اسلام پرداخته اند.(۲) با این همه, هنوز پاسخ هاى قانع کننده اى به بسیارى از پرسش هاى مربوط به این موضوع داده نشده است و هم چنان برگه هاى ناگشوده از این تاریخ پرحادثه, پیش روى محققان و پژوهشگران قرار دارد.
در این مقاله, با معرفى یکى از بزرگ ترین مبلغان این نهضت, بکیربن ماهان, سعى شده است نقش رهبرى وى در هدایت نهضت, ابتدا در کوفه و سپس در خراسان به طور دقیق ترى مورد توجه قرار گیرد و سیر وقایع در پرتو اطلاعاتى که منابع حول محور رهبرى و نقش ویژه او به دست داده اند (با تإکید بر کهن ترین منابع و مآخذ موجود), پیش روى خوانندگان قرار گیرد. البته لازم به توضیح است که با مطالعه سرگذشت و نقش برگزیدگان و چهره هاى برجسته و به اصطلاح قهرمانان داستان, هرگز نمى توان به نمودارى درست و علمى از یک جنبش دست یافت, بلکه بیشترهواداران فرودست یک نهضت هستند که ضمن ایفاى نقش اصلى, ماهیت و مسیر کلى قیام را رقم مى زنند. و متإسفانه منابع کهن و تاریخ نگارى سنتى همواره از بازشناسى انبوه فرودستان تن زده و تنها به بزرگان کم شمار پرداخته اند. با وجود این, نگارنده قصد تبیین ماهیت قیام و بررسى, ابعاد مختلف آن را ندارد, بلکه درپى ارائه برخى نکات ارزشمندى است که تعقیب زندگى سیاسى بکیر به دست مى دهد. با این امید که این تحقیق زمینه و تمهیدى باشد براى بررسى و پژوهشى جدىتر.
بکیربن ماهان و دعوت عباسیان
جستارهایی در تاریخ اسلام؛ مقاله ای از نگار ذیلابی
پاسخ دهید