آیا این دو آیه با هم تناقض دارند؟ «لا نفرّق بَینَ اَحَدٍ مِن رُسُلِه»، دیگری: «تِلکَ الرّسُلَ فضّلنا بَعضَهُم عَلی بَعض». یک جا می فرماید فرقی بین رسل نیست، و جایی دیگر می فرماید بعضی رسل را بر بقیه برتری دادیم.

پاسخ اجمالی

با مقداری دقت و تامل در این آیات آشکار می شود که بین این دو دسته از آیات قرآن تضادی وجود ندارد؛ به دلیل آن که آیات فرق نگذاشتن(لا نفرّق بَینَ اَحَدٍ مِن رُسُلِه)، مربوط به ایمان آوردن به پیامبران است؛ یعنی نباید در ایمان آوردن به آنها تفاوت و فرق گذاشته شود؛ نباید به برخی ایمان آورد و برخی دیگر را منکر شد؛ زیرا گوینده این سخن انبیا و مؤمنان هستند که بر اساس دستور خداوند باید به همه ی پیامبران ایمان بیاورند و در چنین ایمانی بین آنها فرقی نگذارند. و این سخن، منافاتی با آن ندارد که پیامبران از نظر شرافت و فضیلت وجودی با یکدیگر تفاوتهایی داشته باشند.
اگر در آیاتی که به تفاوت نگذاشتن میان پیامبران اشاره می کند، دقت کنیم، به این واقعیت دست خواهیم یافت:
۱ – «قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما اُنْزِلَ اِلَیْنا وَ ما اُنْزِلَ اِلى‏ اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْاَسْباطِ وَ ما اُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ ما اُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ».[۱]
(اى مؤمنان) بگویید: ما به خداوند و آنچه به سوى ما فرو فرستاده شده و به آنچه به سوى ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (نوادگان یعقوب) فرو فرستاده شده و به آنچه به موسى و عیسى و آنچه به پیامبران از جانب پروردگارشان داده شده ایمان آوردیم، میان هیچ یک از آنان (در این که حقّند و مبعوث از جانب خداوند) فرقى نمی گذاریم و ما در برابر او تسلیم هستیم.
۲ – «آمَنَ الرَّسُولُ بِما اُنْزِلَ اِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ اَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ اِلَیْکَ الْمَصیرُ».[۲]
فرستاده ما بدانچه از جانب پروردگارش به سوى او نازل شده ایمان آورده و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و کتاب‏ ها و فرستادگان او ایمان آورده‏ اند (و گفتند) میان هیچ یک از فرستادگان او فرق نمی گذاریم، و گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم، پروردگارا عفوت را می طلبیم، و بازگشت (همه) به سوى تو است.
۳ – «قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما اُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما اُنْزِلَ عَلى‏ اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْاَسْباطِ وَ ما اُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ». [۳]
بگو: ما به خدا و آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (پیامبران از اولاد یعقوب) نازل شده و آنچه به موسى و عیسى و پیامبران از جانب پروردگارشان داده شده ایمان آوردیم، (و در اعتقاد به نبوت و بعث از طرف یک مبدا) میان هیچ یک از آنان جدایى نمی افکنیم و ما تسلیم اوییم.
همانگونه که مشاهده می کنید در موارد فوق که سخن از عدم تفاوت است، اصل رسالت و پیامبر بودن و عدم تفاوت در هدف، مورد نظر بوده و به عبارتی نشانگر آن است که همه ی انبیای مامور از جانب پروردگار، همه از یک منبع، وحى و الهام دریافت می کردند؛ همه برای تبلیغ توحید؛ نشر معنویت؛ برپایی عدالت و برچیدن شرک و کفر مبعوث شدند؛ لذا خداوند به مؤمنان توصیه می کند به تمام پیامبران الهى یکسان احترام بگذارند، ولى این موضوع مانع از آن نمی شود که آنان از نظر شرافت و فضیلت مختلف  باشند[۴] و خداوند برخی را برخی دیگر فضیلت و برتری عنایت کند،[۵] و بفرماید: «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ».[۶]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱].  بقره، ۱۳۶٫

[۲]. بقره، ۲۸۵٫

[۳]. آل عمران، ۸۴٫

[۴]. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۴۷۰، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.

[۵]. ر. ک: ۶۴۰۹۳.

[۶]. بقره، ۲۵۳٫