یکم. اینکه با شفاعت، عده اى بخشیده شده و مورد عفو الهى قرار گیرند، لازمه اش این نیست که با سایر بهشتیان و کسانى که در دنیا پاک و بى گناه بوده اند، در یک درجه قرار گیرند. خود بهشتیان در یک سطح نیستند و بهشت الهى، داراى مراتب و درجات است.[۱]

امام على (علیه السّلام)  در وصف بهشت مى فرماید:

«درجاتٌ متفاضلات و منازل متفاوتات»؛[۲] «بهشت داراى درجاتى است که بعضى بر دیگرى برترى دارد و داراى جایگاه هایى است که با یکدیگر تفاوت دارند».

بنابراین کسانى که در دنیا در اوج معرفت و خلوص، بدون گناه زیسته و پاک و مطهّر به منزل اخروى رحلت کرده اند، با گنه کارانى که به سبب شفاعت مورد بخشش قرارگرفته اند، در یک مرتبه و درجه قرار نمى گیرند.

دوّم. شفاعت شامل حال کسانى مى شود که قابلیت و استحقاق آن را، با تحصیل شروط آن به دست آورده اند. چنین نیست که همه افراد، با شفاعت از دخول در دوزخ و جهنم نجات پیدا کنند. چه بسا عده اى پس از دخول در جهنم و چشیدن عذاب، این قابلیت را پیدا کنند.[۳]

سوّم. اینکه خداوند، برخى از مجرمان را بر اساس لیاقت آنان، مورد عفو و مغفرت خود قرار دهد، ضایع کردن حق کسى نیست؛ بلکه لطف به برخى از افراد است. آنچه موافق عدالت است، اینکه به کسى ظلم نشود و حق کسى ضایع نگردد، و اگر به کسى به طور قانونمند لطف شود، منافاتى با عدالت ندارد.

چهارم. همه کسانى که شرایط شفاعت را به دست آورده اند، از آن بهره مند خواهند شد؛ چه آنان که گنه کارند و چه آنان که بى گناه و پاک اند. گنه کاران با شفاعت، مورد فیض مغفرت الهى قرار خواهند گرفت و غیر آنان با شفاعت به درجات و مراتب بالاتر، ارتقا خواهند یافت.

دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی

[۱] – ر.ک: میزان الحکمه، ج ۱، ص ۴۳۱، احادیث ۲۶۰۱ـ۲۶۱۲٫

[۲] – همان، ح ۲۶۰۳٫

[۳] – همان، ج ۲، ح ۲۹۴۰٫