تلاش و کوشش جهت هدایت و تشویق افراد به طرف خدا و تقویت ایمان آنها کاری بس ارزشمند است. چنانچه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که حضرت علی(علیه السلام) را جهت تبلیغ دین به یمن اعزام می نمود به او فرمود:

 «… وَ ایْمُ اللَّهِ لَأَنْ یَهْدِیَ اللَّهُ عَلَی یَدَیْکَ رَجُلًا خَیْرٌ لَکَ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْس …»؛[۱] «به خدا سوگند، اگر خداوند به دست تو یک نفر را هدایت کند، برای تو بهتر است از آنچه آفتاب بر آن می تابد».

اما در مورد افرادی که مشکل اعتقادی دارند قبل از ارائه هر راهکاری باید روشن شود که مشکل اعتقادی او بر چه اساس است؛ چه بسا این مشکل اعتقادی برخاسته از نقطه ضعفی در دین داران باشد و یا به خاطر ناکامی و شکست در زندگی باشد و یا ناشی از یک سؤال و شبهه اعتقادی باشد؛ بی تردید شکل برخورد با هر یک از این افراد نیز متفاوت است.

بهترین روشی که در برابر این افراد می توان پیش گرفت این است که حرف های آنها را شنید، با این کار آنها تخلیه روانی می شوند و بعد مقداری آمادگی شنیدن حرف حساب را پیدا می کنند. بی جهت نیست که خداوند یکی از صفات پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) را گوش خوب بودن «اذن خیر»[۲] می داند.

در مجموع برای ترغیب و تشویق به دین، در آغاز بایستی زیر بناهای فکری فرد را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بکوشید تا دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و… به تبیین صحیح و دقیقی برسد.

از مباحث پراکنده و شاخه به شاخه پریدن اجتناب کنید و صرفاً در اطراف همان موضوع، سخن بگویید و بشنوید.

گاهی اوقات برای جواب دادن به برخی از افراد، کافی است به معرفی کتاب اکتفا کنید و از بحث خودداری ورزید.

اشخاص شرکت کننده در بحث باید محدود و معین باشند، دیگران باید با سکوت و شنیدن، بحث را هدایت کنند.

در صورت لزوم گفت

اهل سنت

یکی از دوستانم که علاقه زیادی به او دارم از برادران اهل سنت می باشد. قصد دارم او را با مکتب تشیع آشنا نمایم. می خواستم بدانم برای امر به معروف دوستم در این زمینه راه حلی وجود دارد؟؟

امر به معروف اهل تسنن و آشنا کردن آنها به مذهب شیعه را باید در چهار رویکرد کلّی دنبال نمود:

بیدار نمودن حس حقیقت جویی

یکی از امور فطری انسان حس کنجکاوی و حقیقت جویی اوست، اگر بتوان این حس را در برادران اهل تسنن ایجاد کرد، راحت تر میتر می توان آنها را به مکتب تشیع جذب نمود.

در مرحله ی بیدار نمودن حسّ حقیقت جویی مناسب است که با آنها بر این واقعیت تأکید کنیم که همیشه باید سعی کنیم در انتخاب خود بهترین را انتخاب کنیم. از این رو اگرچه در میان اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) افراد خوب بسیاری وجود دارد اما باید سعی کنیم بهترین را پیدا کنیم و به او اعتماد کنیم. چنان

«وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ. أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ»[۳]

به گواهی تاریخ و احادیث فراوان سبقت امام علی(علیه السلام) در اسلام بر هیچ کس پوشیده نیست در حالی که برخی صحابه از سال چهارم به بعد اسلام آورده اند و قبل از آن سابقه شرک و جاهلیت داشتند. همچنین در قرآن آمده است:

«هل یستوی الذین یعلمون والذین لایعلمون…»؛ «آیا کسانی که می دانند و کسانی که نمی دانند با یکدیگر برابرند».

به گواهی تاریخ و احادیث فراوان آمده که علم امام علی(علیه السلام) از همه صحابه بیشتر بود و از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در کتاب های شیعه و اهل سنت روایت شده:

«اعلمکم علی»؛ «لولا علی لهلک فلان [عمر]».

و همچنین در قرآن می خوانیم:

«فضل الله المجاهدین علی القاعدین اجرا عظیما»

و به گواهی تاریخ و احادیث فراوان امام علی(علیه السلام) در جنگ بدر و احد و خندق و خیبر پیروز میدان بود در حالی که بسیاری از صحابه اقدامی نداشتند. در ادامه نیز کسانی مانند معاویه و یزید در برابر امام حسن(علیه السلام) و امام حسین(علیه السلام) قرار گرفتند. در حالی که به گواهی احادیث مورد اتفاق اهل سنت و شیعه از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) «ان الحسن والحسین سیّدی شباب اهل الجنه» بنا بر آنچه گفته شد بدون هیچن هیچ گونه تعصب و توهین برتری امامان بر دیگران تأیید می شود و راه اطمینان بخش مشخص می شود.

ارائه الگوی عملی

کسانی که به مکتب تشیع دعوت می شوند پیش از آن که حرف های شیعه را مورد بررسی قرار دهند، رفتارهای شیعیان را ارزیابی می نمایند، لذا اگر دعوت کنندگان به مذهب تشیع به عنوان یک شیعه واقعی آموزه های دینی را به طور دقیق عمل نمایند، بهتر و بیشتر می توانند در افکار دیگران نفوذ کرده و آنها را تحت تأثیر قرار دهند. از همین

«کُونُوا دُعَاهَ النَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ لِیَرَوْا مِنْکُمُ الِاجْتِهَادَ وَ الصِّدْقَ وَ الْوَرَع »؛[۴] «مردم را بدون زبان خود به طرف ما بخوانید، آنها اگر از شما عبادت، راستی و ورع را دیدند متوجه ما می شوند».

تکیه بر منطق و استدلال

جذب دیگران به تشیع باید با تکیه بر منطق و استدلال صورت پذیرد و اگر قرار باشد این مسئله با جدل، خشونت، جنجال و توهین به اعتقادت طرف مقابل همراه باشد، ممکن است فرد مقابل حالت تدافعی گرفته و از پذیرش تشیع امتناع ورزد. به عبارت دیگر نگذارید غرور او جریحه دار شده و یا احساس تحقیر کند بلکه تا حدّ امکان تلاش کنید تا در جوّی دوستانه، صمیمی و کاملاً منطقی او را دعوت کنید. باید او احساس کند که شما منطقی سخن می گویید و قصد کمک او را دارید.[۵]

معرفی کتب سودمند

تشویق به مطالعه کتاب هایی که درباره موضوعات اعتقادی و تاریخی صدر اسلام و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) تدوین شده به ویژه کتاب هایی که نگارندگان آن برادران اهل تسننی هستند که به مذهب تشیع گرویده اند و در این کتاب ها به بیان دلایل تشرف خود به مذهب شیعه پرداخته اند از بهترین روش های جذب اهل تسنن به مکتب تشیع می باشد.[۶]

در پایان به چند نکته مهم نیز باید توجه داشت:

در گفت وگوهای خود با طرف مقابل اگر با مشکلی روبه رو شدید، حتماً با کارشناس مسایل اعتقادی مشورت نمایید.

ممکن است گفت وگوی شما جلسات متعددی به درازا بکشد؛ در این صورت با صبر و شکیبایی و به طور مؤدبانه بحث و گفت وگو را با یک پشتوانه علمی مناسب ادامه دهید.

حسن رفتار داشته و از تحریک تعصبات مذهبی بپرهیزید. همان گونه که قرآن، اخلاق نیکوی پیامبر را مایه گرایش مردم به دین معرفی کرده است، اخلاق نیکوی شما نیز می تواند وسیله استحکام ایمان اطرافیان و علاقه دیگران به مکتب تشیع و ما شود.

افزون بر مذاهب اهل سنّت رسمی، چند قرنی است که فرقه ی وهّابیّت نیز با مذهب تشیّع وارد مناقشه شده شبهاتی را بر ضدّ مذهب اهل البیت(علیهم السلام) نشر می دهد. این

بنابراین، لازم است که جدا از مطالعات عادی در زمینه ی اعتقادات دو مذهب شیعه و اهل سنّت، مطالعاتی نیز درباره وهّابیون داشته باشید تا ناخواسته گرفتار ترفندهای تبلیغاتی آنها نگردید. چرا که برخی از مبلّغین وهّابی کاملاً برای مناظره و مباحثه با جوانان شیعه تربیت شده اند، و به ویژه در برخی خوابگاه ها و دانشگاه ها در حال تبلیغ عقاید مسموم خود هستند.[۷]

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:سید حسن موسوی/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – الکافی (ط – الإسلامیه)، ج ۵، ص ۲۷٫

[۲] – توبه (۹)، آیه ۶۱٫

[۳] – واقعه (۵۶)، آیات ۱۱ – ۱۰ .

[۴] – بحارالانوار، ج۶۷ ص۲۹۶ ط بیروت.

[۵] – در روایات نیز از مجادله با اهل سنت جهت دعوت آنها به مکتب تشیع نهی شده است که در این زمینه می توانید ر.ک: مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ ج ۱۲؛ ص۲۴۴٫

[۶] – ر.ک:

– معارف اسلامی از دیدگاه دو مکتب (ترجمه کتاب معالم المدرستین)، علامه سید مرتضی عسگری، ترجمه: دکتر جلیل تجلیل؛

– مناظرات (ترجمه المراجعات)، سید شرف الدین عاملی، ترجمه حیدر قلی بن نورمحمدخان؛

– شیعه پاسخ می دهد، سید رضا حسینی نسب، نشر مشعر؛

– آن‌گاه هدایت شدم، دکتر محمد تیجانی سماوی؛

– اهل سنت واقعی کیست؟ دکتر محمد تیجانی سماوی؛

– پاسخ به پرسشها از دیدگاه تشیع و تسنن در ۳ مجلّد، دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت بلوچستان؛

– گزیده ای جامع از الغدیر(علامه امینی).

[۷] – جهت اطلاع بیشتر ر.ک: http:\\WWW.vahabiat.porsemani.ir