سؤال: پسر من ۱۸ ساله است. مشکل او این است که دوست ندارد پدرش در جایی با او حضور داشته باشد؛ مثلاً  اگر پدرش همراه او به مسجد رفته باشد، ناراحت می‌شود و می‌گوید: “من دیگر بزرگ شده‌ام، حتماً شما به خاطر مواظبت از من همراهم می‌آیید.“  چگونه با او رفتار کنم؟

 همچنین دوست دارد که بیشتر اوقات خود را در بیرون از خانه بگذراند. لطفاً ما را راهنمایی بفرمایید.

جواب:

یکی از ویژگی‌هایی که در دوره‌ی نوجوانی ایجاد می‌شود بحث استقلال طلبی است؛ یعنی نوجوان دوست دارد که از خانواده جدا شود و خودش به صورت مستقل تصمیم‌گیری کند. اتّفاقاً این ویژگی، خوب است؛ ولی ممکن است برخی از والدین نگران باشند که نوجوان اشتباه کند و آسیب ببیند.

روش صحیح برخورد با استقلال طلبی بچّه‌ها:

الف. عدم امر و نهی

اوّلین نکته این است که پدر و مادر کمتر به فرزندان خود امر و نهی‌ کنند؛ چراکه امر و نهی با حسّ استقلال طلبی بچّه‌ها در تعارض است. وقتی پدر یا مادر به فرزندش امر و نهی می‌کند، در واقع او را کوچک می‌شمارد و به او می فهماند که تو نمی‌توانی کاری را انجام دهی و باید به حرف من گوش دهی! این برخورد دقیقاً با حسّ استقلال طلبی در تعارض است.

ب. مراقبت غیر مستقیم

نکته‌ی دوّمی که باید رعایت شود این است که پدر و مادر نوجوان خود را زیر ذرّه‌بین قرار ندهند؛ بلکه به صورت غیر مستقیم و نامحسوس او را کنترل کنند.

اگر نوجوان از حضور پدر یا مادر در مسجد ناراحت می‌شود، شاید به این علّت باشد که آن‌ها زیاد او را زیر ذرّه بین قرار می‌دهند؛ مثلاً ممکن است وقتی پدر از مسجد به خانه می‌آید، پسرش را مورد توبیخ و سرزنش قرار می‌دهد؛ لذا او دوست ندارد که وقتی به مسجد می‌رود، پدرش در آنجا حضور داشته باشد.  

ج. سپردن مسئولیت

یکی از راه‌های ایجاد استقلال منطقی در نوجوانان، مسئولیّت دادن است. البته سپردن مسئولیت به نوجوانان غیر از بیگاری کشیدن از آن‌ها است. منظور ما از سپردن مسئولیت به بچّه‌ها این است که والدین چند مسئولیت را برای فرزندشان مشخص کنند و او را در انتخاب آن‌ها آزاد بگذارند؛ مثلاً به او می‌گویند: “ما الآن به نان نیاز داریم، گوشت هم نیاز داریم، میوه هم نیاز داریم؛ کدام را دوست دارد انجام دهی!“

د. عدم داشتن سوظن

نکته‌ی چهارم درباره‌ی نوع نگاه والدین نسبت به رفتار نوجوان است؛ اگر پدر و مادر نسبت به رفتار فرزند خود سوظن داشته باشند، همین باعث دوری بچّه از آن‌ها می‌شود.

درست است که امروزه آسیب‌ها در جامعه زیاد شده است و والدین نسبت به فرزندان خود نگران هستند؛ امّا این نگرانی نباید تبدیل به سؤ ظن شود؛ زیرا خداوند متعال در قرآن کریم سو ظن را تقبیح کرده و آن را جزء گناهان شمرده است.