با توجه به آیات قرآن نکات مبهمی در مورد حامله شدن حضرت مریم وجود دارد؛ مثلاً اگر حضرت مریم بدون نزدیکی با مردی باردار شده اند، دلیل و توجیه حضور موجودی به شکل یک مرد آن هم در زمان استحمام یا غسل حضرت مریم چه بوده است؟ دلیل ترس حضرت مریم چه بود؟ مگر آن فرد قصد خاصی داشت؟! چرا تمامی مراحل بارداری از جمله نُه ماه بارداری و زایمان طبیعی حضرت سیر کاملاً دنیوی و مادی و طبیعی خود را طی کرد، ولی در مورد نحوه بارداری حضرت اصرار بر امر ماورایی دارد؟ چرا خداوندی که تمام امور نزد او «کن فیکون» است در مورد تمام مراحل این معجزه چنین عمل نکرده است؟ دلیل حضور فرشته ای به شکل مرد که برای حضرت مریم هم قابل رؤیت بود، چیست؟

پاسخ اجمالی

حضرت مریم(س) تنها زنی است که آیات بسیاری در مورد او نازل شده، و سوره ای از قرآن به نام وی است. ماجرای حامله شدن حضرت مریم(س) دارای ابهاماتی است که در ذیل نکاتی بدان ها می پردازیم:
۱ – معجزات مختلفی در زندگی حضرت مریم(س) وجود داشته و این معجزات، منحصر به آغاز حاملگی ایشان نبوده تا بتوان؛ مانند بنی اسرائیل، گمان بد به حضرتشان برد. روزی از طرف خدا هنگام عبادت در معبد[۱]، جاری‌شدن نهر آب و باردادن نخل خشکیده هنگام  زایمان[۲] و در نهایت سخن گفتن نوزاد مریم در آغوش او[۳] از مهم‌ترین اعجازهایی بود که هم او را نسبت به ماورایی بودن این جریانات مطمئن نمود و هم زبان عیب‌جویان را بست.
۲ – قرآن، درباره واقعه دیدن فرشته الهی و حامله شدن حضرت مریم(س) می فرماید: «و از چشم آنان پنهان شد و ما روح خود را به سوى او فرستادیم، پس براى او [به صورت‏] بشرى خوش اندام و معتدل نمودار شد. مریم گفت: همانا من از تو به [خداى‏] رحمان پناه می برم، اگر پرهیزکار هستى [از من فاصله بگیر.] گفت: جز این نیست که من فرستاده پروردگار تو هستم براى آن که پسرى پاک و پاکیزه به تو ببخشم. گفت: چگونه براى من پسرى خواهد بود در حالی که نه هیچ بشرى با من ازدواج کرده است و نه بدکار بوده ام. گفت: چنین است [که گفتى، ولى‏] پروردگارت فرموده است: این کار بر من آسان است و [فرزندى بدون ازدواج به او بخشیدن‏] براى این [است‏] که او را نشانه اى [از قدرت خود] براى مردم و رحمتى از سوى خود قرار دهیم و این کار شدنى است. پس به عیسى حامله شد و به خاطر او در مکانى دور کناره گرفت».[۴]
درباره این که چرا امر ماورایی بر این نحو واقع شد که حضرت مریم(س) از آن احساس ترس کند، باید گفت: شرط معجزه، خلاف عادت انسانی است و این خرق عادت با روش های مختلف می تواند واقع شود و نمی توان بدان ها اشکال کرد که چرا این گونه بوده و آن گونه نبود؟ در غیر این صورت، در بسیاری از دیگر معجزات الهی نیز مشابه همین اشکال به وجود می آید؛ برای نمونه چرا بنی اسرائیل از فراز دریا عبور نکردند، بلکه دریا بر آنها شکافته شد با وحشت بدان پا نهادند؟ چرا از ورود ابراهیم(ع) به آتش جلوگیری نشد؛ بلکه بعد از ورود به آتش، آن جا بر او گلستان شد؟ چرا دشمنان نوح، به عذابی مانند صاعقه نابود نشدند تا نیازی به زحمت ساختن کشتی و تحمل تمسخر دشمنان نبوده باشد و … .
۳ – فرشته الهی به صورت انسانی بر مریم(س)، نازل شد. بنابر اتفاق مسلمانان، میان آن دو، عمل زناشوئی واقع نشده است. اما در این که چرا این فرشته، به این صورت نازل شده است؛ مواردی را می توان ذکر کرد:
الف. در برخی از نقل ها آمده است؛ برای حامله شدن مریم(س)، جبرئیل در پیراهن او و یا در دهان او دمید و این گونه مریم حامله شد. قرآن اگرچه به دمیدن روح خدا در مریم تصریح کرده است،[۵] اما این که این دمیدن توسط جبرئیل بود، در قرآن وجود ندارد. اما به هر حال برخی از مفسران شیعه[۶] و سنی[۷] این ادعا را ذکر کرده اند و روایاتی نیز در این زمینه وجود دارد.[۸]
ب. حامله شدن یک زن پاک، بدون لمس کردن نامحرم، امری عجیب و خلاف سیر زندگی عادی بود؛ لذا پذیرش این امر، بسیار سخت است. در نتیجه خداوند با فرستادن فرشته خود، این موضوع را برای مریم(س) تبیین کرد و او را برای پذیرش این امر و مواجه شدن با مردم، آماده می کند و اگر چنین نبود شاید پذیرش این موضوع و دفاع از این معجزه برای خود مریم نیز دشوار بود.
ج. اولیای الهی نیز همواره از جانب پروردگار مورد آزمایش های گوناگون قرار می گیرند و شاید بتوان حضور فرشته خداوند در آن حالت را آزمایشی برای حضرت مریم(س) نیز دانست که او در مقابل نامحرم، چه عکس العملی انجام می دهد و او نیز از این آزمایش سربلند بیرون آمد.

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. آل عمران، ۳۷٫

[۲]. مریم، ۲۳ – ۲۶٫

[۳]. مریم، ۲۹ – ۳۰٫

[۴]. مریم، ۱۷ – ۲۲٫

[۵]. انبیاء، ۹۱؛ تحریم، ۱۲٫

[۶]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق، قصیرعاملی، احمد، ج ۱۰، ص ۵۴، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا؛ شبر، سید عبد الله، تفسیر القرآن الکریم، ص ۳۰۱، بیروت، دار البلاغه للطباعه و النشر، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.

[۷]. ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، شمس الدین، محمد حسین، ج ۲، ص ۴۲۵،  بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون، چاپ اول، ۱۴۱۹ق؛ ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، الطیب، اسعد محمد، ج ۷، ص ۲۴۰۳، عربستان سعودی، مکتبه نزار مصطفی الباز، چاپ سوم، ۱۴۱۹ق.

[۸]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ۶،  ص ۷۸۹،  تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش؛ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، ج ۴، ص ۲۶۵، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.