چرا قرآن کریم می فرماید تمام اهل کتاب قبل از مرگ به عیسی (ع) ایمان می آورند؟

پاسخ اجمالی

آیه ای در سوره نساء وجود دارد؛ با این عنوان که هیچ فردى از اهل کتاب نیست، مگر آن که قبل از مرگ به عیسى(ع) ایمان مى‏آورد و عیسى در قیامت علیه آنان گواه خواهد بود.

در تفسیر این آیه دو نظریه وجود دارد. برای آگاهی از این نظریات به پاسخ تفصیلی مراجعه کنید.

پاسخ تفصیلی

آیه ای در قرآن کریم وجود دارد؛ با این عنوان که تمام اهل کتاب پیش از مرگ، به عیسی(ع) ایمان می آورند: «و هیچ یک از اهل کتاب نیست مگر این که پیش از مرگش به او [حضرت مسیح‏] ایمان می آورد و روز قیامت، بر آنها گواه خواهد بود».[۱] این آیه توضیحاتی دارد که در ادامه خواهد آمد.

احادیث ذیل این آیه بسیار و در عین حال متفاوت بوده و در جهات مختلف بیان شده اند، در این جا دو حدیث را که هر یک بر مبنایی دلالت دارد، ذکر می کنیم:

۱ – پیامبر اکرم(ص) خطاب به علی(ع) فرمود: «همانا تو مانند عیسی بن مریم هستی که خداوند در مورد او آورده: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیامَهِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً»؛ همانا هیچ انسانی که بر عیسی دروغ بسته (منظور اهل کتاب هستند که هر یک در مورد حضرت عیسی گفتارهای نابجایی دارند) نمی میرد، مگر این که قبل از مرگ به او ایمان می آورد و در مورد او حق را می گوید که البته این گفتار در آن زمان نفعی نمی رساند، همانا تو نیز به مانند او هستی که دشمنت نمی میرد، مگر این که حق را در مورد تو می گوید و به ولایتت اقرار می کند که البته این نیز نفعی به آنها نمی رساند …».[۲]

۲ – على بن ابراهیم قمّی ذیل آیه «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ» از شهر بن حوشب روایت کرده: حجاج بن یوسف به من گفت که در قرآن آیه ای است که مرا حیران کرده، گفتم: آن کدام است؟ این آیه را بیان کرد و گفت: به خدا قسم من یهودى و نصرانى بسیاری را اعدام کردم ولی ندیدم که لب های آنها حرکت نماید و اظهار ایمان کنند. گفتم: مراد از آیه این نیست. پس مراد چیست؟ گفتم: حضرت عیسى(ع) قبل از قیامت به زمین فرود می آید و پشت سر مهدی(عج) نماز می گذارد و هیچ یهودى و نصرانى باقی نمی ماند، مگر آن که به او ایمان می آورند. واى بر تو! از کجا این سخن را می گویى و از کجا آورده ای؟ گفتم این معنا را محمد بن علی بن الحسین بن علی بن أبی طالب (امام باقر ع) به من خبر داده است. گفت: به خدا قسم! این خبر را از سر چشمه پاکیزه و صاف گرفته ای».[۳]

حال با توجه به این اختلاف در روایات، در تفسیر آیه نیز دیدگاه های مختلفی وجود دارد:

۱ – هر یک از اهل کتاب پیش از مرگ(هنگام مرگ) به عیسى(ع) ایمان مى‏آورد و یقین مى‏کند که او فقط یک پیامبر بود، نه خدا یا پسر خدا یا یکى از سه خدا یا … و این کشف، در زمان مشاهده مرگ و مکشوف شدن حقایق است؛ لذا اقرار به این ایمان سودی نخواهد داشت؛ زیرا ایمان در حال اختیار نبوده است.[۴]

۲ – ظهور عیسی(ع) به همراه منجی از جمله مطالب مورد پذیرش در اسلام است، وقتی که ایشان به همراه منجی ظهور می کند، حقایق مکشوف شده و همگان از جمله اهل کتاب به حقیقت پی می برند. بنابراین، منظور از اهل کتاب در آیه مورد بحث، اهل کتابی است که هنگام نزول حضرت عیسی از آسمان زنده هستند و با دیدن عیسی(ع)، همه به او و واقعیات پیرامون او ایمان می آورند. [۵]

گفتنی است که برگشت ضمیر «قَبْلَ مَوْتِهِ» در هر دو نظریه متفاوت می شود. به این بیان که اگر نظریه اول را پذیرفته شود و گفته شود اهل کتاب هنگام مرگ، ایمان به عیسی می آورند، باید ضمیر را به مضمون اول آیه که تک تک اهل کتاب باشند برگشت داد. اما اگر نظریه دوم را بپذیریم و بگوییم که هریک از اهل کتاب در زمان نزول عیسی از آسمان، به او ایمان می آورند، باید ضمیر «قَبْلَ مَوْتِهِ» را به عیسی برگشت داد.[۶]

البته در برخی از کتاب ها، معنای آیه را، ایمان به پیامبر(ص) معنا کرده اند.[۷]

اینها تفاسیر و احتمالاتی بود که در ذیل آیه مطرح شده و هر کدام قابلیت دقت و بررسی بیشتر را دارا است.

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. «وَ إِن مِّنْ أَهْلِ الْکِتَابِ إِلَّا لَیُؤْمِننَ‏َّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ  وَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ یَکُونُ عَلَیهْمْ شهَیدًا»؛ نساء، ۱۵۹٫

^[۲]. فرات کوفی، ابوالقاسم، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق: محمودی، محمد کاظم، ص ۱۱۶، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.

[۳]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: موسوی جزائری، طیب،‏ ج ۱، ص ۱۵۸، دار الکتاب، قم، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.

[۴]. طبرسى فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۱۲، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش.

[۵]. فیض کاشانى، ملا محسن، تفسیر الصافى، ج ۱، ص ۵۱۹،صدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ ق و … .

[۶]. سید بن قطب بن ابراهیم شاذلی، فى ظلال القرآن، ج ۲، ص ۸۰۳، دارالشروق، بیروت – قاهره، چاپ هفدهم، ۱۴۱۲ ق.

^[۷]. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، الفصول المهمه فی أصول الأئمه (تکمله الوسائل)، ج ۱، ص ۳۱۲، موسسه معارف اسلامى امام رضا (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ق / ۱۳۷۶ ش.