مرحوم میرزاى قمى در موارد زیادى که بر خلاف مشهور نظر مى دهد، مى فرماید: « إِنْ ساعَدَنَا الدَّلیلُ، لانَتَوَحَّشُ مِنَ الْوَحْدَهِ. » اگر دلیل مساعد و یاور ما باشد، از تنهایى نمى هراسیم.مشابه: مقالات الاصول، ج ۲، ص ۳۲۴؛ الحدائق الناضره، ج ۲۳، ص ۳۸۷٫
مرحوم مقدّس اردبیلى(فقیه و عالم ربّانى، احمد بن محمّد مقدس اردبیلى (؟ ـ ۹۹۳)، صاحب تألیفات متعدّد از جمله مجمع الفائده و البرهان. ) نیز با این که تقریبا اوّلین مقدّس است، بر خلاف مشهور فتوى مى داد و گویى که اوّلین مجتهد است، چنان که یکى از بزرگان مى فرمود: « اگر بنا نبود که از اَحیا، تقلید شود و تقلید ابتدایى از اموات جایز بود، مى گفتم از مقدّس اردبیلى ـ رحمه اللّه ـ تقلید کنید. »
مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حایرى نیز هرگاه نظر جدیدى ارایه مى داده، به منظور رهایى از وحشت انفراد در فتوى، مى فرموده است: « مُلاّ مرده اى پیدا کنید، که در این مسأله موافق ما باشد. » هم چنین مرحوم آخوند خراسانى بر بالاى منبر مى فرمود: « اگر بگویید: یکى دیگر از علما قبلاً چنین گفته است، خوشحال مى شوم! »
منبع: کتاب در محضر حضرت آیت الله العظمی بهجت- جلد۱ / محمد حسین رخشاد
پاسخ دهید