گنج هست که چند کلید برای آن معرّفی شده است، یکی استجابت است که کلیدِ آن دعاست، «مَنْ أُعْطِیَ الدُّعَاءَ لَمْ یُحْرَمِ الْإِجَابَهَ»، معلوم می‌شود که دعا را هم خدای متعال می‌دهد، اینکه انسان حالِ دعا پیدا می‌کند، اینکه در ذهنِ انسان القاء می‌شود که چیزی را از خدای متعال بخواهد، توسّلِ به امامی برای او رُخ می‌دهد، این‌ها به دستِ ما نیست…
ای دعا از تو اجابت هم ز تو
دعا را خودِ خدای متعال می‌دهد، خواست را خودِ خدای متعال می‌دهد، اجابت هم به دستِ خودِ خدای متعال است، این خدای متعال است که به انسان تشنگی می‌دهد، اگر تشنگی نبود «آب» جایگاهی نداشت، عطش داده است که آب بدهد.
هر کسی عطشِ معنویت دارد، عطشِ خلوت دارد، عطشِ اُنس دارد، عطشِ تشرّف دارد، باید قدرِ این عطش را بداند، وای بحالِ دل‌مُرده‌ها، وای بحالِ غیرِمحتاج‌ها و غیرِفقیرها، آن کسی که فقرِ خود را می‌یابد، آن کسی که احتیاجِ او دلِ او را می‌لرزاند، خودِ این موضوع لطفی از جانبِ خدای متعال است که می‌خواهد عطاء کند، لذا خودِ خدای متعال فرمود: «وَاسأَلُوا اللَّهَ مِن فَضلِهِ»[۱]، اگر می‌خواهید خدای متعال فضلِ خود را شاملِ حالِ شما کند سؤال کنید، درخواست کنید، خدای متعال به ما فرموده است: «وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ»[۲]، خدای متعال سائل را با دستِ خالی برنمی‌گرداند، خدای متعال دعا را بی‌پاسخ نمی‌گذارد، هم فرمود: «وَاسأَلُوا اللَّهَ مِن فَضلِهِ»، و هم اعلان فرمود: «وَآتَاکُمْ مِنْ کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ»[۳]، از هر گوشه‌ای که شما نیازِ خودتان را یافتید و با خدای متعال طرحِ نیاز کردید خدای متعال شما را محروم نکرد، «وَآتَاکُمْ مِنْ کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ»، این قانونِ خدای متعال است، عرضه و تقاضا است، گاهی زبانِ انسان می‌خواهد ولی در وجودِ او این بلوغِ خاص نیست، بچه تا زمانی که بالغ نشده است اگر بگوید همسر می‌خواهد هم دروغ می‌گوید، اگر به او همسر هم بدهند او هیچ وقت میل و رغبتی به آن همسر ندارد، ولی وقتی بلوغ آمد دیگر نیاز آمده است، همه چیز هم همینطور است، درخواست و تقاضای علم یک بلوغ می‌خواهد، انتظارِ امام زمان ارواحنا فداه هم لقلقه‌ی زبان نیست، این «انتظار» رسیدنِ به یک مرحله‌ای از معرفت است که انسان کمبودِ حضورِ امام زمان ارواحنا فداه را مثلِ کمبودِ آب و نبودِ غذا ببیند، چطور وقتی غذا نداشته باشیم و گرسنه باشیم دادِ ما بلند می‌شود؟ چطور اگر تسنه باشیم و آب را نبینیم به زمین و زمان چنگ می‌زنیم تا آب را در وجودِ خودمان بیابیم، وجودِ خارجیِ آب برای ما کاری نمی‌کند، ابتدا طلب و کمبودِ آب را در وجودِ خودمان می‌یابیم و این خلأ را احساس می‌کنیم و غریزی تحریک می‌شویم و به طرفِ آب روان می‌شویم.
خواست‌هایی که برآورده نمی‌شود، برخی از این‌ها خواستِ واقعی نیست، بلوغ نیست، و طبیعتِ ما و حقیقتِ ما این کمبود را احساس نمی‌کند، مثلِ دیوار شده‌ایم، دیوار که با علم سنخیّتی ندارد، اگر زبانی هم باز بشود که علم می‌خواهد این زبان زبانِ تصنّعی است و طبیعی نیست، هر موجودی وقتی درخواستِ عینی و حقیقی داشته باشد نشانه‌ی این است که خدای متعال برای او ذخیره کرده است و آماده کرده است، ولی این «خواست» مقدّمه است، بدونِ این خواست بنا ندارد به او بدهد. لذا فرمود: «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ»[۴]، شما که احتیاجی به نظرِ خدای متعال و عنایتِ خدای متعال و عطای خدای متعال در وجودِ خودتان نمی‌یابید، شما فکر می‌کنید که درس می‌خوانید و عالِم می‌شوید، شما خیال می‌کنید کار می‌کنید و به شما روزی می‌رسد، حال که خودتان خودسر و خودکفا هستید ما شما را رها می‌کنیم که بروید و به آن برسید.
آنجایی که انسان در وجود و حقیقتِ عینیِ خود نیازی را یافت و رفعِ نیاز را بدستِ خدای متعال دید، آنجا خدای متعال فرموده است: اگر می‌خواهید من بخواهم و مشیّتِ من تعلّق بگیرد شما به آرزو و خواستِ خودتان برسید باید دعا کنید، «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ»، بگو اگر دعای شما نباشد خدای متعال به شما چه اعتنایی می‌کند؟ البته احتمال هم هست که می‌گویند «دعای خدا نباشد»، اما ظاهرِ آیه همین است که اگر شما درخواست نداشته باشید و گدایی نکنید…
تا نگرید طفل کی نوشد لبن
این گریه نعمتی است که خدای متعال به بچه داده است، او که زبان ندارد، اما وقتی گرسنه و تشنه می‌شود گریه می‌کند، با گریه‌ی خود دلِ مادر را می‌لرزاند.
می‌گویند مرحوم سید عرفاء جمال السالکین آمیرعلی آقای قاضی اعلی الله مقامه الشّریف ذکری می‌فرموده‌اند، کسی که در خدمتِ ایشان بوده است متوجّهِ ذکر نمی‌شده است، پرسیده بود که این چه ذکری است؟ فرموده بودند: این فرزند (حسن) که تازه متولد شده است گریه می‌کند و مادرِ او به او می‌رسد، ای کاش ما هم مانندِ حسن می‌فهمیدیم که مادرِ هستی «گریه» می‌خواهد که به انسان عطاء کند، این حسن گریه می‌کند و مادرِ او به او شیر می‌دهد، ما هم باید بنالیم و نیازِ خودمان را با این ناله باعث بشویم که دریای رحمتِ الهی به جوش بیاید و طوفانی بشود و ابرِ عطای او بر زمینِ دلِ ما ببارد و رفعِ نیازِ ما بشود.
اهل بیت علیهم السلام مظهرِ خدای متعال هستند، امکان ندارد که خواستِ انسان خواستِ واقعی باشد، گریه و ناله و خواست هم داشته باشد، و امام در به روی کسی ببندد و به او بگوید برو و ما تو را راه نمی‌دهیم، اگر بنا بود راه ندهی ما را به درِ خانه‌ی خودت نمی‌کشاندی، اینکه ما را به اینجا آورده‌ای معلوم می‌شود که بنا داری چیزی به ما بدهی که ما را تا اینجا آورده‌ای.
[۱] سوره مبارکه نساء، آیه ۳۲ (وَلا تَتَمَنَّوا ما فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعضَکُم عَلىٰ بَعضٍ ۚ لِلرِّجالِ نَصیبٌ مِمَّا اکتَسَبوا ۖ وَلِلنِّساءِ نَصیبٌ مِمَّا اکتَسَبنَ ۚ وَاسأَلُوا اللَّهَ مِن فَضلِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُلِّ شَیءٍ عَلیمًا)
[۲] سوره مبارکه ضحی، آیه ۱۰
[۳] سوره مبارکه ابراهیم، آیه ۳۴ (وَآتَاکُمْ مِنْ کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ ۚ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَظَلُومٌ کَفَّارٌ)
[۴] سوره مبارکه فرقان، آیه ۷۷ (قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ ۖ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا)
پاسخ دهید