در عبارت: «وسارعوا الی مغفره من ربکم»، آیا منظور از شتاب گرفتن، این است که در کارهای خود، عبادات را در اولویت قرار دهیم، یا آن که نسبت به بقیه مردم شتاب بگیریم؟

پاسخ اجمالی

 قرآن کریم در آیه «سابِقُوا إِلى‏ مَغْفِرَهٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّهٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ …»،[۱] می فرماید: به پیش تازید براى رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتى که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است.
کلمه «مسابقه» مصدر فعل امر «سابقوا» به معناى غلبه ‏جویى در رسیدن به هدف است. به این معنا که هر یک از دو طرف مسابقه حرکت خود را سریع ‏تر از حرکت حریفش کند. پس در معناى مسابقه چیزى زیادتر از معناى مسارعت وجود دارد؛ زیرا مسارعت تنها به معناى کوشش در سرعت دادن به حرکت است، ولى مسابقه هم این معنا را می رساند و هم این را می فهماند که سرعت دادن باید طورى باشد که زیادتر از سرعت حریف شود.[۲]
شبیه همین معنا در آیه ۱۳۳ سوره آل عمران آمده است: «وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَهٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّهٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ». با این تفاوت که در این جا «سارعوا» از ماده «مسارعه» به معناى سرعت گرفتن بر یکدیگر، و در آن جا «سابقوا» از ماده «مسابقه» به معنای پیشی گرفتن آمده است. با توجه به مفهوم باب مفاعله که غلبه کردن دو نفر را در مقابل هم مجسم می کند، هر دو معنا نزدیک به هم هستند.[۳]
به هر حال از مجموع این واژه ها استفاده می شود که منظور از سبقت و سرعت در این آیات تنها بدین معنا نیست که از میان انبوه کارهای خودمان، به کسب مغفرت از خدا بهای بیشتری داده و آن را جلو بیندازیم، بلکه نشانگر آن است که در میان جامعه‌ ای که بسیاری از آنان در راه مغفرت می کوشند، تلاش کنیم تا از همه سبقت بگیریم
گفتنی است؛ تعبیر به «یسارعون» که مداومت و استمرار را می رساند، بیانگر وضع مؤمنان در یک مسابقه به سوى مقصدى بزرگ و پر ارزش است و نشان می ‏دهد آنها چگونه در برنامه اعمال صالح با یکدیگر رقابت سازنده و مسابقه بى وقفه دارند.
این موضوع که این مسابقه در میان جامعه است و نه در رفتار فردی، به خوبی در این فقرات دعای کمیل جلوه‌ گر شده است:
«…حَتَّى أَسْرَحَ إِلَیْکَ فِی مَیَادِینِ السَّابِقِینَ وَ أَسْرَعَ إِلَیْکَ فِی الْبَارِزِینَ‏ وَ أَشْتَاقَ إِلَى قُرْبِکَ فِی الْمُشْتَاقِینَ‏ …».

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. حدید، ۲۱٫

[۲]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۱۹، ص ۱۶۵، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.

[۳]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۲۳، ص ۳۶۰، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.