شکى نیست که این دستور، حکمت هایى دارد که بر ما مخفى است ولى با  اندک تامل و توجه به امور ذیل، شاید بتوان به برخى از آن دست پیدا کرد.

یک. مدیریت مرد

نظام خانواده در اسلام، نظامى شورایى با سرپرستى و مدیریت اجرایى مرد  است. این مسئله تکالیفى را بر دوش هر یک از اعضاى خانواده مى گذارد و  حقوقى را براى آنها مقرر مى کند؛ از جمله اینکه مرد، باید در جهت تأمین  نیازهاى خانواده تلاش کند. از طرف دیگر مسئولیتى بر دوش دیگر اعضا در برابر  مرد ایجاد مى کند که از جمله آنها، کنترل پذیرى رفت و آمدها و هماهنگى آن با  مرد است. به عبارت دیگر هر اجتماعى – کوچک باشد یا بزرگ – نیاز به مدیریت  دارد. کانون خانواده، نماد یک اجتماع انسانى است که سعادت و انحطاط آن،  نقش زیادى در رشد و نابودى جامعه ایفا مى کند.

در این اجتماع کوچک ولى مهمّ، مدیریت و سرپرستى آن با مرد است. البته  مرد وظیفه دارد با محبت و اعضاى خانواده را در اداره خانه مشارکت دهد.  حقوق یکایک آنها را رعایت کند و بر دل ها حکومت کند و از اجبار و زورگویى و  بداخلاقى تا نمونه اى براى «حسن معاشرت» باشد.

دیگر اعضاى خانواده نیز باید هماهنگى لازم را با مرد داشته باشند و او را در  جهت مدیریت بهینه خانواده یارى رسانده و حقوق وى را پاس دارند.

دو. تأمین نیاز جنسى

رعایت حقوق مرد، اقتضاى هماهنگى زن در خروج از منزل را دارد.  «عقد ازدواج، تعهدهایى را در پى دارد که زن و مرد ملزم به رعایت آنها هستند…  بر زن واجب است که به نیازهاى جنسى مرد پاسخ مثبت دهد و مانع مادى و  معنوى در برابر او ایجاد نکند. همین نیاز، بیرون رفتن بدون اجازه زن را از منزل ناروا مى نمایاند.»[۱] از این رو امور و کارهایى نظیر سفر، روزه مستحبى،  اعتکاف و… که منافى حق نیاز جنسى شوهر باشد؛ بدون کسب رضایت او  جایز نیست.

از طرفى، به طور معمول، آسیب پذیرى زن در بیرون از خانه، بیش از مرد  است. زن ممکن است مورد تعرض و مزاحمت قرار گیرد، از این رو مرد براى اطمینان خاطر خویش و مصونیت زن، باید در مورد آمد و شد همسرش به  خانه و خارج از آن، نظارت داشته باشد. البته چنین نیست که همواره خروج زن از  خانه، نیازمند اجازه شوهر باشد؛ بلکه در مواردى خروج زن از خانه جایز است،  از جمله:

۱ – براى کسب علوم واجب و یا انجام دادن تکالیفى که مستلزم خروج از خانه است.

۲ – احقاق حق؛ مانند دادخواهى و شکایت در دادگاه یا اداى شهادت و امثال آن.

۳ – براساس برخى از فتاوا در صورتى که زن قبل از ازدواج، استخدام در کارى بوده  است، بعد از ازدواج نیز مى تواند سر کار خود برود و ازدواج مانع آن نیست.

۴ – چنانچه به صورت شرط ضمن عقد – به هنگام عقد ازدواج – جواز خروج از  خانه را شرط کرده باشد.

۵ – در صورتى که مرد، نفقه زن را تأمین نکند و او براى تأمین آن، ناچار به خروج از منزل باشد و به طور کلى براى هر امر لازمى که متوقف بر خروج از خانه باشد.

پی نوشت

[۱] – تفسیر من وحى القرآن، علامه سیدمحمدحسین فضل اللّه .