راغب اصفهانی ذیل واژه زوج می‌گوید: «زوج به هر یک از دو همسر مرد و زن (نرینه و مادینه) و در حیوانات که با هم جفت هستند و آمیزش جنسی نموده اند، گفته می شود و همچنین به هر دو جفتی، چه در مزاوجت و یا در غیر آن، مثل جفت کفش و نعلین و نیز به هر دو چیزی که با یکدیگر شبیه یا همانند باشند، خواه شباهتی یکسان و یا ناهمسان باشد باز هم آنها را زوج گویند.

خدای تعالی می فرماید:

«فَجَعَلَ مِنْهُ الزوْجَینِ الذکَرَ وَ الْأُنْثی »[۱]

«وَ قُلْنا یا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُکَ الْجَنهَ»[۲]

و آیه «خَلَقْنا زَوْجَینِ» [۳] این آیه روشن کرده است که هر چه در عالم است، زوج است از جهت این که برای آن چیز، یا ضدی یا چیزی شبیه به آن، یا چیزی در ترکیب آن هست و بلکه به هیچ وجه از ترکیب و مرکب بودن جدا نیست.

در آیه: «أَزْواجاً مِنْ نَباتٍ شَتی»[۴] یعنی: انواعی از گیاهان همسان و شبیه و همجنس.

و آیه: «وَ کُنْتُمْ أَزْواجاً ثَلاثَهً»[۵] یعنی شما سه گروه بودید: ۱ – اصحاب المیمنه ۲ – اصحاب المشئمه ۳ – السابقون السابقون. و این یاران سه گانه کسانی هستند که بعداً تفسیرشان کرده است.

خلاصه سخن راغب آن است که در لغت عرب، هر دو چیزی را که نوعی تقابل و در عین حال نزدیکی و قرابت با هم داشته باشند، زوج گویند. برای مثال هر لنگه کفش، زوج لنگه دیگر است. آسمان و زمین را زوجین گویند. روح و بدن را زوجین گویند. جوهر و عرض و نیز ماده و صورت و وجود و ماهیت و ظاهر و باطن اشیاء را زوجین گویند. ازاین‌رو زوج بودن تنها در امر تولید مثل نیست.

اما در خصوص تک سلولی‌ها که از راه تقسیم سلولی تولید مثل می‌نمایند:

۱ – هر تک سلولی، خودش مرکب است از وجود و ماهیت.

۲ – مرکب است از ماده و صورت.

۳ – مرکب است از جوهر و عرض.

۴ – تولید مثل تک سلولی‌ها نیز از نوعی دوگانگی درون سلولی ناشی می‌شود.

می‌دانید که رشته‌های ژنی یا DNA، خودشان از دو رشته به هم پیوسته درست شده‌اند؛ مانند دو طرف زیپ که به هم دیگر متصل گشته‌اند. رشته دیگری از خانواده DNA نیز وجود دارد با نام RNA که به‌صورت تکی است؛ مانند یک طرف زیپ. برای این که تقسیم سلولی حاصل شود، ابتدا باید ژن‌های سلول دوم (سلول دختر) در درون سلول مادر ایجاد گردند. در این هنگام، دوطرف DNA، مانند زیپ از هم باز می‌شوند؛ و RNA با یکی از آنها متصل گشته و نسخه‌ای از آن برمی‌دارد؛ تا ژن‌های سلول جدا شونده را بسازد. ازاین‌رو ملاحظه می‌شود که حتی در درون تک سلولی‌ها نیز جفت‌گیری وجود دارد. در پر سلولی‌ها نیز در حقیقت، همین تقسیم سلولی است که منجر به پیدایش یک موجود دیگر می‌شود؛ اما فرایند این امر در پر سلولی‌ها، بسیار پیچیده‌تر است. در تک سلولی‌ها، ژنی از بیرون نمی‌آید، ولی در پرسلولی‌ها نر، از طریق آمیزش جنسی، اسپرم را به تخمک جنس ماده می‌رساند؛ که هر کدام اینها حاوی اطلاعات ژنتیکی صاحب خود هستند. آن گاه از این ترکیب یک سلول نطفه تشکیل می‌شود؛ و همین تک سلول نطفه، مثل تک سلولی‌ها شروع می‌کند به تقسیم شدن و ازدیاد. پس از این جهت، تفاوت اساسی بین تک سلولی‌ها و پرسلولی‌ها وجود ندارد.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:عبدالحمید آکوچکیان/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – قیامت (۷۵)، آیه۳۹٫

[۲] – بقره (۲)، آیه ۳۵٫

[۳] – ذاریات (۵۱)، آیه ۴۹٫

[۴] – طه (۲۰)، آیه ۵۳٫

[۵] – واقعه (۵۶)، آیه ۷٫