نقد و بررسی دیدگاه مستشرقان درباره اهداف غزوات و سرایای پیامبر اعظم از منظر اسناد تاریخی
اهداف پیامبر اکرم(ص) از غزوات و سرایا مسیلهای مورد توجه مستشرقان و اندیشمندان غیر مسلمان است که آثار فراوانی درباره آن خلق کردهاند. بیشتر مستشرقان اهداف جنگهای پیامبر اکرم(ص) را مادّی و در راستای جنگها و غارتهای بدوی و سلطه سیاسی و اقتصادی پیامبر(ص) میدانند. این مقاله پس از بیان طبقهبندی شده سخنان مستشرقان، دیدگاه آنان را از منظر تاریخی ارزیابی میکند و با استناد به اسناد تاریخی نشان میدهد که جنگهای پیامبراکرم(ص) با انگیزه دفاع از اسلام و مسلمانان و با اهداف الهی و انسانی انجام گرفته و منزه از اتهامهایی است که مستشرقان درباره آن حضرت (ص) بیان کردهاند.
پیماننامه مدینه، نمونهای تاریخی در زمینه حل اختلاف
پیامبر(ص) پیماننامهی مدینه را که نخستین قانون اساسی مستند در حوزه اسلام است برای روشن شدن روابط ساکنان مسلمان و غیر مسلمان داخل مدینه و ارتباط با مردمان خارج مدینه تنظیم کردند. این پیماننامه در زمینه حل اختلاف از اهمیت ویژهای برخوردار است. شیوهها و ابزار به کار رفته و پیشبینی شده در آن، سبب شده است که به عنوان یکی از کارآمدترین نمونههای حل اختلاف جلوه کند. مقاله حاضر در پاسخ به این پرسش طراحی شده است که در صورت مقایسه تطبیقی پیماننامه مدینه با رویکردهای جدید حل اختلاف در غرب، چه موارد مشابهی میان این دو رویکرد یافت میشود؟ فرض بر آن است که در هر دو مورد، با وجود تفاوتهای فرهنگی کوشش میشود که اختلافها با رویکرد به تعیین میانجی که در پیماننامه مدینه، پیامبر6 بودند، تقسیم اختلاف به مؤلفههای کوچک، تعیین اصول، پذیرش نظام طراحی شده میانجیگری و پذیرفتن اقتدار بالاتر حل شوند. چنین ساختاری که نسبت به زمان خود بسیار مترقی بود در جامعه، صلحی ماندگار ایجاد کرد و در مقایسه با رویکردهای کنونی حل اختلاف در غرب، نه تنها ضعف ندارد بلکه در مواردی از آن قویتر طراحی شده است. چنین خصوصیاتی در پیماننامه مدینه، آن را از یک پیمان محدود منطقهای خارج میکند و در ردیف پیشرفتهترین اصول حل اختلاف قرار میدهد.
عبرت گیری از تاریخ صدر اسلام
بیانات رهبری در دیدار فرماندهان لشکر 27 محمد رسولالله صلی الله علیه و آله و سلم – 20 / 03 / 1375
