بازتاب تفکر عثمانی در حادثه ی کربلا

بازشناسی تفکر سیاسی – مذهبی نیروهایی که در مقابل قیام امام حسین(علیه السلام) صف آرایی کردند و به انحای مختلف در شکست آن سهیم بودند از موضوعات مهمی است که می توانند در شناخت دقیق این برهه ی بسیار حساس تاریخ تشیع راه گشا باشد. این مقاله با ارائه ی برخی ادله و شواهد، حاکمیت تفکر عثمانی را بر این نیروها چه در کوفه و چه در کربلا نشان داده و آشکار ساخته که کوفی بودن نیروها را با تشیع آنان مساوی و ملازم دانستن، مغالطه ای تاریخی است که برخی از محققان در نوشته ها و گفت و گوهای خود تبلیغ می کنند و با محکوم کردن شیعیان (رافضه امامیه) به عنوان تنها عامل به وجود آورنده ی حادثه ی کربلا، مراسم عزاداری در روز عاشورا را زیر سؤال می برند. این نوشتار به تعریف مفاهیم عثمانی و ملاک های آن، برای شناخت نیروهای این تفکر و نیز عوامل و زمینه های رشد و توسعه ی آن در کوفه و بازتاب تفکر عثمانی در کوفه و کربلا و حاکمیت آن بر نیروهای مقابله کننده با قیام امام حسین(علیه السلام) پرداخته است.
آموزه ها در حوزه تهذیب دینی

شیعه و اهل سنت در طول تاریخ به دنبال تهذیب دین از مجعولات بودند، تا آنجا كه به دوره اخير مربوط ميشود، اصليترين محورهاي تهذيبگرايي همان پنج محور تاريخي است: نفي آموزههاي فرانصي، نفي نصوص مجعول و محرف، نفي تورم علوم اسلامي، نفي تقليد و نفي ماوراگرايي. – در دورههای اخیر گروههایی برای تهذیب دینی با روشهای خود ظهور کردهاند از جمله در اهل سنت: جریان اصلاح طلبی و سلفی،جریان اخوان المسلمین، اندیشه مودودی و وهابیت ؛ هر کدام به دنبال تهذیب گرایی میباشند. در جوامع شیعی نیز دو رویکرد عقل گرایانه و نقل گرایانه در طول تاریخ برای تهذیب دین وجود داشته است. این مقاله به بررسی شاخصههای تهذیب دینی در هرکدام از اندیشههای مذکور میپردازد.
آشنایی بیشتر با مکتب – سلفیه

از آغاز قرن چهاردهم، مكتب «سلفيه» بر سر زبانها افتاد و گروهي آن را به عنوان «دين» و «مذهب» برگزيدند و خود را «سلفي» شناساندند. و امروزه برخي آن را به عنوان «روش فكري» براي رسيدن به حقيقت اسلام! بر مي گزينند. براي روشن شدن اين مسأله، لازم است با تاريخچة «سلفيه» و شيوة تفكر و روش استدلال آن ها در بحثهاي اعتقادي و فقهي بيشتر آشنا شويم.
اهل حدیث (2)

حدیث نبوی در میان مسلمانان جایگاه والایی دارد. پیامبر اکرم(ص) نیز به یاران خود سفارش میکردند تا برای حفظ سخنان آن حضرت آنها را بنویسند. عدهای از صحابه نیز چنین میکردند. بعد از وفات پیامبر اکرم(ص) نه تنها نوشتن و نقل احادیث ممنوع شد، بلکه برخی از احادیث نوشته شده توسط ابوبکر، سوزانده شد. با به قدرت رسیدن عمر بن عبد العزیز عدهای عهدهدار جمع آوری و نقل احادیث پیامبر(ص) شدند و به اهل حدیث مشهور شدند. سیر تاریخی اهل حدیث در این مقاله توضیح داده شده است.
اهل حدیث (1)

اهل حدیث (در برابر اصحاب رأی) فرقه ای از اهل سنت با اندیشه ظاهرگرایی و اکتفا به حدیث در فهم و استنباط شریعت، هستند. ایشان کسانی هستند که در گردآوری حدیث می کوشند و در استنباط احکام از نصوص بیرون نمی شوند و از قیاس می پرهیزند. این تعبیر بر محدثان حجاز، یاران مالک بن انس، یاران شافعی، سفیان ثوری، احمد حنبل و داود اصفهانی اطلاق می گردد. در این مقاله دانشنامه ای به تفصیل راجع به اصحاب حدیث بحث و بررسی صورت می گیرد.
اهل بیت از دیدگاه سلفیه

موضوع این تحقیق اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه سلفیه می باشد که شامل یک مقدمه چهار بخش و یک خاتمه می باشد سعی شده در چینش مباحث سیری منطقی را رعایت شود بر این اساس ابتداء از مباحث لغوی شروع کرده به معانی لغوی و اصطلاحی اهل بیت علیهم السلام و موضوعات مربوط به آن اشاره کردم و در ادامه به مباحث حدیثی و فضائل مطرح در آن پرداخته ام توجه اساسی در این بخش به پنج تن آل عبا و مهدی منتظر می باشد،در بخش سوم نظر مفسران در باره اهل بیت با توجه به برخی آیات بحث کرده ام،در بخش آخر نظرات برخی علمای سلفیه در برخورد با اهل بیت علیهم السلام مباحث لازم را ذکر کرده ام و در آخر مطالبی را بعنوان خاتمه پایان رسانده ام.
اصحاب حدیث

اصحاب حدیث در معنای عام خود، عنوان گروهی از عالمان اسلامی است که در شیوهی خود برای احادیث و پیروی آن اعتنایی ویژه داشتهاند. اصحاب حدیث به معنای اعم، موضوعات مختلف دینی اعم از فقه، کلام و غیر آن را مورد بررسی قرار دادهاند، اما آنان بیش از هر چیز در تاریخ فرهنگ اسلامی به عنوان یکی از دو گرایش اصلی در فقه اهل سنت در سدههای نخستین در مقابل اهل رأی شهرت دارند. در این مقاله اهل حدیث و مذاهب اهل حدیث مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
اصحاب حدیث و سلفیه؛ تعریف و رابطه دو مفهوم

یکی از جریانهای فعال و نیرومند محافل علمی جامعه اسلامی در سده 2 و 3ق، جریان ظاهرگرای اصحاب حدیث بود. این گروه با عناوین مختلفی همچون اهل الحدیث، صاحب الحدیث و اصحاب الحدیث و اصحاب الاثر خوانده می شدند. جریانی که از سویی باید ریشه های فکری آن را در جمود و کوته نظری پاره ای از عالمان سده نخست جستجو کرد و از سویی دگر از تاثیرات آن بر شکل گیری مکتب پرنفوذ اشاعره در ابتدای سده 4ق و ظاهرگرایی ابن تیمیه و سلفیان در سده 8ق و وهابیت در دوران معاصر غافل نبود.
ردیه فقهای تونس بر اندیشه های محمد بن عبدالوهاب

برگرفته از کتاب «مجموعه مقالات و مطالعاتی در تاریخ و اندیشه وهابیت»
تأملی بر کشاکش های نهضت اصلاح گری متصوفه و وهابیت بر مناظره احمد بن إدریس

برگرفته از کتاب «مجموعه مقالات و مطالعاتی در تاریخ و اندیشه وهابیت»
همگامی بهائیت ایران با وهابیت در تخریب قبور ائمه بقیع

هشتم شوال هر سال یادآورحادثه ای تلخ برای جهان اسلام ، به ویژه عالم تشیع است، واقعه ای که طی آن قبور اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و اصحاب پیامبر(ص) به همراه آثارپر ارزش به جای مانده ازروزگارصدر اسلام توسط پیروان فرقه وهابیت تخریب شد، این نوشتار با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به شرح این حادثه و پیامدها و عکس العمل هایی که در جهان اسلام پدید آورد، پرداخته و در ادامه به پاسخ این پرسش اساسی می پردازد که با وجود فضای ضد وهابی در ایران آن روز و تلاش های علما و نیروهای مذهبی در برخورد و ایجاد فشار بر وهابیون، چه عواملی موجب تلطیف این فضا و به محاق رفتن طرح «کمیسیون دفاع از حرمین شریفین» مرحوم مدرس و در ادامه رفع ممنوعیت حج و سپس به رسمیت شناختن و ایجاد روابط دیپلماتیک با حکمت تازه تأسیس آل سعود شد، در این نوشتار نشان داده شده است که مساعی و تلاشهای عناصر بهایی حکومت وقت ایران در این خصوص نقش مهم و اساسی داشته است.
هجوم وهابیان به مدینه منوّره

یکی از اقدامات وحشیانه وهابیان در تاریخ و گذشته سیاه خود هجوم به مدینه منوره در سال 1222ه.ق بود. وهابی ها به سرکردگی «سعود»در صدد تسخیر شهر پیامبر برآمدند. بادیه نشینان اطراف مکّه و مدینه را به اطاعت خود درآورده، آنگاه سپاهی عظیم فراهم ساخته، به سوی هجرت سرای رسول گرامی(صلی الله علیه وآله) گسیل کردند. در این مقاله به برخی از زوایای این حمله و نامهنگاری مردم مدینه به سعود اشاره میشود.
وهّابیت، مبانی فکری و کارنامه عملی

این نوشتار، ترجمه کتاب وهّابیت، مبانی فکری و کارنامه عملی تألیف آیت الله جعفر سبحانی به زبان اردو است، که به نقد برخی افکار وهّابیان و شکلگیری فرقه وهّابیت میپردازد. کتاب مذکور در سیزده فصل تدوین شده است. در فصل اوّل بر ضرورت همسبتگی و پرهیز از اختلاف مسلمانان تأکید شده است. فصل دوم به معرّفی ابن تیمیه بنیان گذار اصلی تفکرات ضدّ شیعی و فردی که محمّد بن عبدالوهّاب افکار سلفی و افراطی خویش را از او گرفته، اختصاص دارد. در فصل سوم چگونگی شکلگیری فرقه وهّابیت واکاوی شده و نقش اندیشه ها و آثار ابن تیمیه در این موضوع برجسته گردیده است. فصل چهارم به تشریح اختلاف هایی که محمّدبن عبدالوهّاب بین مسلمانان انداخت؛ اتّهامهایی که درباره عقایدش به شیعه زده و آن ها را مشرک و بدعتگذار نامید، میپردازد. نگارنده در فصل پنجم و ششم شبهه های وهّابیت در زمینه زیارت قبور ائمّه مؤمنان و شرک خواندن کار شیعیان را مطرح کرده و منافات نداشتن آن با توحید را ثابت میکند. در فصل هفتم یکسان بودن زن و مرد در احکام اسلامی وارسی شده و منع شرعی نداشتن زیارت برای زنان اثبات گردیده است. در فصل هشتم استحباب زیارت قبر پیامبر اسلام و مباح بودن سفر برای آن، براساس مستندات شرعی ثابت میشود. فصل نُهُم با عنوان حقیقت مرگ و برزخ در آموزههای قرآن و سنّت، به اثبات باقی ماندن حقیقت انسان پس از مرگ، حیات و شعور داشتن او مخصوصاً افرادی همچون: پیامبر اسلام و ائمّه معصومین و در نتیجه: صحّت توسّل به آنان در زمان رحلت ظاهری شان میپردازد. در فصول دَهُم و یازدهم سلامت و جواز توسّل به اولیای الهی براساس مستندات قرآنی و روایی و سیره انبیای الهی و ذکر نمونههایی از آن بیان گردیده است. نویسنده در فصل دوازدهم ثابت میکند اولیای الهی از آن جا که دارای مقام های معنوی هستند، میتوانند در برخی امور عالَم تصرّف و نقش آفرینی کنند. بررسی محدوده شفاعت شافعین در روز قیامت و پاسخ وهّابیت در این زمینه، از دیگر مطالب فصل سیزدهم محسوب میشود.
وهابیت و کشتار مسلمانان

بعد از هم پیمانی محمد بن عبدالوهاب با محمد بن سعود، با دو سلاح تکفیر و شمشیر دست به غارت و کشتن مسلمانان زدند که در این مقاله به برخی از جنگها و جنایات آل سعود و محمدبن عبدالوهاب و چگونگی تصرف مکه توسط آنها اشاره دارد.