برچسب: وهابیت

شرک ازدیدگاه قرآن (2)

هدف از این پژوهش ، بررسی دیدگاه قرآن پیرامون شرک است. ازآنجا که شرک آفت توحید و گناه غیر قابل غفران است ضرورت دارد هر انسان موحدی که می خواهد سعادتمند گردد به طور جدی از آن دوری گزیند و لازمه دوری جستن از شرک در درجه اول شناخت آن است. بنابراین، پایان نامه حاضر، سعی در شناسایی شرک و عوامل بوجودآورنده آن از دیدگاه قرآن دارد. رساله حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول، ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی شرک و سپس انواع شرک با توجه به آیات قرآنی بیان می شود. بر این اساس، شرک د ر لغت یعنی اشتراک دو یاچند نفر در یک چیز و در اصطلاح به معنی شریک قائل شدن برای خداوند است. شرک دارای انواع مختلفی است که عبارتند از : شرک درذات ، شرکک در صفات و شرک افعالی. همچنین شرک در خلقت ، شرک در ربوبیت، شرک در اطاعت و شرک در عبادت از مصادیق شرک افعالی به شمار می آیند. فصل دوم، تحت عنوان” ویژگیهای مشرکین” به سه بخش تقسیم شده است. بخش اول، عقاید مشرکین، بخش دوم، صفات مشرکین و بخش سوم، احکام مشرکین را بیان می دارد. براساس مطالعات این فصل ، فرزند کشی، تقسیم توهین آمیز قربانیان میان خداوند و بتان، نام گذاری انعام و نهایتا” انکار معاد از عقاید مشرکان می باشد. همچنین می توان گفت که دروغ گویی ، تفرقه افکنی، استهزاء، پیروی از وهم و گمان، پیمان شکنی، ظلم، حسادت به مومنان و…. از مهمترین صفات مشرکان می باشد. از نظر قرآن، مشرکین نجس هستند و حق ندارند به مسجدالحرام نزدیک شوند. علاوه بر این، قرآن ازدواج با آنان را منع کرده و برخلاف اهل کتاب تحریم را در مورد مشرکین مقصور نموده و اهل کتاب را استثناء نموده است. سرانجام فصل سوم، شبهات گروه وهابی پیرامون شرک را بیان می کند. دراین فصل، تاریخچه ظهور وهابیت، مقایسه مسلمانان با مشرکان صدر اسلام توسط وهابیت، درخواست از غیر خدا، شفاعت از نظر قرآن، شفاعت از نظر علماء، توسل از نظر وهابیت و … مورد بررسی قرار می گیرد.

شرک از دیدگاه قرآن (1)

شرک از ماده ی شَرَکَ گرفته شده است و در لغت به معنای انباز و همتا قائل شدن است و در اصطلاح یعنی به غیر خدا تکیه کردن و به مخلوق خدا مقام خدایی دادن است. شرک دارای مراتبی است: شرک در ذات، شرک در فعل، شرک در عبادت، که به دو گونه ی خفی و جلی تقسیم می شود.کوبنده ترین و شدید ترین مبارزه اسلام درباره شرک و دوگانه پرستی است. و قرآن معتقد است که این مبارزات زیر بنای اصلاحات خدا شناسی و یگانه پرستی می باشد اعتقاد به خدای توانا و دادگر و بینا و شنوا مایه ی تربیت انسانهاست و هرگز اعتقاد به خدایی بت ها و اجرام آسمانی و یا دیگر موجودات نه تنها این اثر را ندارد بلکه بزرگترین ضربت بر سعادت انسان وارد می سازد و از گناهان کبیره است که هرگز بخشیده نمی شود. شرک و اعتقاد به خدایی موجودات ناتوان زاییده ی فطرتی است که با جهل به شناسایی خدای واقعی آمیخته باشد زیرا فطرت آدمی و را به سوی خدا که سرچشمه ی هستی است دعوت می کند و همچنین اندیشه در نظام آفرینش او را در این اعتقاد یاری می کند از این جهت خواه ناخواه به وجود صانعی مدبر، معتقد می گردد و از تصمیم دل خواهان پرستش و خضوع در پیشگاه خدا می گردد. با توجه به این سخن می فهمیم که نقطه مقابل شرک و دوگانگه پرستی توحید و خدای واحد را پرستیدن می باشد که شرک عارضی و برهان ناپذیر است ولی توحید، اعتقاد ذاتی و فطری هر انسانی است. توحید در لغت به معنای اعتقاد به یگانگی و وحدانیت خدا است و در اصطلاح به معنی یکی دانستن خدا و مبدا هستی است. توحید نیز مراتبی دارد: توحید ذاتی ، توحید صفاتی ، توحید افعالی، توحید عبادی، توحید سرچشمه همه ی معارف اسلامی و زیر بنای انبیا و کلید فهم نظام آفرینش است و شخصیت انسان موحد خلل ناپذیر متعادل و رو به کمال است. بنابراین اسلام با همه ی خرافات جنگیده و نه تنها ملت یهود و نصاری، بلکه جامعه ی بشریت را به یکتا پرستی دعوت کرده و با کلمه ی توحید و جمله ی «لا اله الا الله» مبارزات خود را شروع کرده است.

شرک از دیدگاه قرآن و پاسخ به شبهات وهابیت

در آغاز بحث متذکر می شویم که توحید اهمیت و ضرورت زیادی دارد، توحید یعنی اعتقاد به یگانگی و یکتا پرستی خداوند است و در مقابل توحید شرک می باشد و خود شرک یعنی مشارکت دیگری در کار جهان و قبول کردن ربوبیت برای غیر خداوند و شریک قرار دادن برای خداوند است و شرک در اطاعت ،عبادت و شرک خفی و جلی می باشد و بدین ترتیب شرک دارای اقسامی است که شرک افعالی همان شرک در طاعت و عبادت است شرک ذاتی همان شرک جلی می باشد و شرک صفاتی خداوند مانند اینکه خداوند به صورت اکتسابی و جدای از ذات باری تعالی باشد و توحید هم این مراتب را دارد مثل توحید افعالی – توحید صفاتی و توحید ذاتی به توحید. در این تحقیق به دو بخش کلی با زیر فصل های متنوع می پردازیم که در ابتدا کلیات شرک را مورد بررسی قرار دادیم بخش اول شرک از دیدگاه قرآن می باشد. این بخش در چند فصل سامان داده شده است. در فصل اول به مفهوم شرک در عبادت می پردازیم. در فصل دوم به اسباب و عوامل شرک و اینکه چگونه ایجاد شرک می کنند. در فصل سوم ویژگی های مشرکان را و اینکه آنان از چه ویژگی و امتیازی برای خود برخوردار بوده اند. در فصل چهارم آثار و نتایج شرک را نیز در این فصل آورده ایم که بدانیم چه آثاری دارد. و در بخش دوم پاسخ به شبهات وهابیت اختصاص یافته که شامل چند فصل است. در فصل اول آشنایی اجمالی با وهابیت. در فصل دوم، شفاعت به چه معنا و چه دلایلی برای رد سخنان مشرکان در مورد شرک نبودن شفاعت در فصل سوم توسل را معنا نمود و اینکه آیا شرک می باشد یا نه را مورد ارزیابی قرار می دهیم. در فصل پنجم ، گریستن بر میت و عزاداری و زیارت قبور را نیز بیان می داریم. فصل پنجم ساختن قبور ائمه و تعمیر قبور به نظر وهابیت چه حکمی دارد را بررسی می کنیم. فصل ششم نذر و ذبح را مورد بررسی قرار دادیم.

سیمای مشرکین در قرآن و حدیث

رساله حاضر پیرامون سیمای مشرکین در قرآن و حدیث،توسط ناصر ابراهیمی دانشجوی دوره کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران،زیرا نظر استاد راهنما جناب آقای دکتر محمد باقر حجتی و استاد مشاور جناب آقای دکتر علی مهدیزاده نگاشته شده است. هدف از این پژوهش شناخت بیشتر نسبت به توحید و یگانگی خداوند متعال است.همچنان که توحید مراتب و درجات دارد،شرک نیز به نوبه خود مراتبی دارد که از مقایسه مراتب توحید با مراتب شرک به حکم (تعرف الاشیاء بأضدادها:اشیا با ضدشان شناخته می شوند) هم توحید را بهتر می توان شناخت و هم شرک را. تاریخ نشان می دهد که در برابر توحیدی که پیامبران الهی از فجر تاریخ به آن دعوت می کرده اند انواع شرکها نیز وجود داشته است. در این رساله علاوه بر مبحث توحید و شرک به بیان معنی و مراد از توسل و شفاعت در منطق شیعه و طرح شبهاتی چند از سوی وهابی ها و پاسخ به آنها نیز بحث و بررسی شده است. امید است با فضل و عنایات خداوند رحمان و توجهات حضرت ولی عصر امام زمان(عج) گامی کوچک جهت شناخت بیشتر توحید و معارف الهی برداشته باشیم.

زمینه ها و آثار شرک در قرآن

در این پروژه شناخت و بررسی زمینه های پیدایش و گرایش به شرک از جنبه های مختلف و نیز بررسی آثار دنیوی و اخروی شرک بوده است. پژوهش مذکور در سه فصل جمع آوری و تنظیم شده است که به شرح زیر می باشد: فصل اول با عنوان طرح تحقیق مشتمل بر عناوین ذیل است: مقدمه : اهمیت و ضرورت ، مروری بر مطالعات انجام شده ، اهداف ، روشها و محدودیت های تحقیق، تعریف واژه ها و اصطلاحات. عنوان فصل دوم یافته های تحقیق است که در سه بخش تنظیم شده است که عناوین آن ذیلا بررسی خواهد شد، بخش اول به بررسی انواع و مراتب شرک از دیدگاه کتب مختلف پرداخته که انواع آن شامل :شرک عظیم ، شرک صغیر، شرک جلی، شرک خفی و مراتب آن شامل: شرک ذاتی ، شرک در خالقیت، شرک صفاتی، شرک در پرستش می باشد. در بخش دوم به بررسی زمینه های شرک پرداخته شده که عناوین اصلی آن شامل زمینه های فردی و زمینه های اجتماعی می باشد و در ذیل عنوان زمینه های فردی عواملی چون: جهل ، تکبر ، تقلید کورکورانه، کفران نعمت، مکر و اغوا گری شیطان ، اشتغال به مادیات، و در ذیل عنوان زمینه های اجتماعی عناوینی چون: اغفال مرئوسین توسط رهبران، رفاه، حفظ روابط دوستی تحقق برخی از حوادث غیر طبیعی و طغیان برخی قدرتمندان ، مورد بررسی قرار گرفته شده است. آثار شرک عنوان بخش سوم این پروژه است که آثار دنیوی و اخروی شرک در آن با توجه به آیات قرآن و تفاسیر آنها بیان شده است، که در ذیل آثار دنیوی عناوینی چون: تفرقه و پراکندگی، تحیر و سرگردانی، خوف و هراس، گمراهی ،ذلت و خواری، تزلزل پایگاه مشرکین ، غضب الهی و ذیل آثار اخروی عناوینی چون حبط عمل ، خسران، عذاب سنگین و خلود در عذاب مورد بررسی قرار گرفته شده است. فصل سوم این پژوهش نیز بیان جمع بندی ، نتیجه گیری ، پیشنهادات منابع و مآخذ مورد استفاده در تحقیق پرداخته است.

دعا در قرآن کریم

در این پایان نامه موضوع دعا در قرآن از دو جهت مورد بررسی قرار گرفته است: ‎1) دعا به معنای مصدری ‎2. دعا به معنای اسمی مراد از دعا به معنای مصدری، معنا شناسی دعا در قرآن کریم است. در این قسمت سعی شده با استناد به قول لغت پژوهان و نیز موارد کاربرد واژه دعا و دیگر واژگان هم خانواده آن در قرآن کریم، مفهوم صحیح دعا از دیدگاه قرآن ارائه شود. سؤالی که در این بخش مطرح است این است که حقیقت دعا چیست؟ آیا دعا، خواند است یا خواستن؟ به عبارت دیگر آیا دعا با سؤال متفاوت است؟ جوابی که ارائه شده این است که دعا گرچه در مفهوم به معناس خواندن است ولی هر خواندنی مستلزم خواستن است. پس اگر کسی خدا را می خواند، خواسته ای دارد که او را می خواند. بنابراین گرچه مدلول مطابقی دعا، خواندن است. ام ا خواستن نیز جزو مدلول التزامی آن است لذا خداوند در مقام بازداشتن انسان از خواندن دیگران می فرماید: صو ال ذین تدعون من دونه مایملکون من قطمیر. ان تدعوهم لایسمعوا دعائکم و لوسمعوا ما استجابوا لکم؛ و کسانی که بجز او می خوانید، مالک پوست هسته خرمایی هم نیستند. اگر آنها را بخوانید، دعای شما را نمی شنوند، و اگر (فرضا) بشنوند اجابتتان نمی کنند. (فاطر، ‎14.13 )و در ادامه فرمود: صیا أیها الن اس انتم الفقرآء الیی الله هو الغنی الحمید؛ ای مردم، شما به خدا نیازمندید، و خداست که بی نیاز ستوده است. (فاطر، ‎15 )نتیجه آنکه می توان گفت عل ت فاعلی دعا، فقر ذاتی انسان است و علت غایی آن، غنی شدن و گرفتن حاجات است و علل صوری و مادی آن، سؤال و ندان و خواندن با حال تضر ع و ابتهال و تبتل است. از بررسی آیات قرآن بدست می آید که دعا و عبادت در عین تعدد مفهومی، و حدث مصداقی دارند؛ خواند غیر خدا، مستلزم خارج شدن از مرز عبودیت حق تعالی و وارد شدن به محدوده شرک است. در این قسمت مرز بین توسل و خواندن اولیای خدا و شرک به خدا روشن شده است. خواندن هر چیز و هر کسی که خداوند آن را واسطه فیض خود قرار نداده باشد و به تعبیر قرآن کریم صم آ أنزل الله بها من سلطن؛ و خدا دلیلی بر (حقانیت) آنها نازل نکرده است.(یوسف،‎40 )شرک است. مراد از دعا به معنای اسمی، بررسی مضامین دعاهایی است که در قرآن کریم از زبان انبیاء و اولیاء و ملائکه و … بیان شده است. سه چیز محور درخواستهای دعا کنندگان در دعاهای قرآنی است: ‎1 استغفار و طلب آمرزش، مضمون بیشتر دعاهای قرآنی را طلب آمرزش تشکیل می دهد. از آنجا که گناه مانع قرب است، قبل از هر درخواستی باید از خدا طلب مغفرت کرد و در روایات هم آمده است که خیر الدعاء الاستغفار . ‎2 طلب هدایت و راه یابی به صراط مستقیم ‎3 درخواست نعمت. علم و دانش، صبر و پیروزی، و فرزند صالح از جمله درخواستهای انبیاء و اولیاء در دعاهای خود است./در این پایان نامه موضوع دعا در قرآن از دو جهت مورد بررسی قرار گرفته است: ‎1) دعا به معنای مصدری ‎2. دعا به معنای اسمی مراد از دعا به معنای مصدری، معنا شناسی دعا در قرآن کریم است. در این قسمت سعی شده با استناد به قول لغت پژوهان و نیز موارد کاربرد واژه دعا و دیگر واژگان هم خانواده آن در قرآن کریم، مفهوم صحیح دعا از دیدگاه قرآن ارائه شود. سؤالی که در این بخش مطرح است این است که حقیقت دعا چیست؟ آیا دعا، خواند است یا خواستن؟ به عبارت دیگر آیا دعا با سؤال متفاوت است؟ جوابی که ارائه شده این است که دعا گرچه در مفهوم به معناس خواندن است ولی هر خواندنی مستلزم خواستن است. پس اگر کسی خدا را می خواند، خواسته ای دارد که او را می خواند. بنابراین گرچه مدلول مطابقی دعا، خواندن است. ام ا خواستن نیز جزو مدلول التزامی آن است لذا خداوند در مقام بازداشتن انسان از خواندن دیگران می فرماید: صو ال ذین تدعون من دونه مایملکون من قطمیر. ان تدعوهم لایسمعوا دعائکم و لوسمعوا ما استجابوا لکم؛ و کسانی که بجز او می خوانید، مالک پوست هسته خرمایی هم نیستند. اگر آنها را بخوانید، دعای شما را نمی شنوند، و اگر (فرضا) بشنوند اجابتتان نمی کنند. (فاطر، ‎14.13 )و در ادامه فرمود: صیا أیها الن اس انتم الفقرآء الیی الله هو الغنی الحمید؛ ای مردم، شما به خدا نیازمندید، و خداست که بی نیاز ستوده است. (فاطر، ‎15 )نتیجه آنکه می توان گفت عل ت فاعلی دعا، فقر ذاتی انسان است و علت غایی آن، غنی شدن و گرفتن حاجات است و علل صوری و مادی آن، سؤال و ندان و خواندن با حال تضر ع و ابتهال و تبتل است. از بررسی آیات قرآن بدست می آید که دعا و عبادت در عین تعدد مفهومی، و حدث مصداقی دارند؛ خواند غیر خدا، مستلزم خارج شدن از مرز عبودیت حق تعالی و وارد شدن به محدوده شرک است. در این قسمت مرز بین توسل و خواندن اولیای خدا و شرک به خدا روشن شده است. خواندن هر چیز و هر کسی که خداوند آن را واسطه فیض خود قرار نداده باشد و به تعبیر قرآن کریم صم آ أنزل الله بها من سلطن؛ و خدا دلیلی بر (حقانیت) آنها نازل نکرده است.(یوسف،‎40 )شرک است. مراد از دعا به معنای اسمی، بررسی مضامین دعاهایی است که در قرآن کریم از زبان انبیاء و اولیاء و ملائکه و … بیان شده است. سه چیز محور درخواستهای دعا کنندگان در دعاهای قرآنی است: ‎1 استغفار و طلب آمرزش، مضمون بیشتر دعاهای قرآنی را طلب آمرزش تشکیل می دهد. از آنجا که گناه مانع قرب است، قبل از هر درخواستی باید از خدا طلب مغفرت کرد و در روایات هم آمده است که خیر الدعاء الاستغفار . ‎2 طلب هدایت و راه یابی به صراط مستقیم ‎3 درخواست نعمت. علم و دانش، صبر و پیروزی، و فرزند صالح از جمله درخواستهای انبیاء و اولیاء در دعاهای خود است.

حقیقت توحید از نظر امامیه «محقّق طوسی و شهید مطهّری» و وهابیّه «ابن‌تیمیه و محمّد بن عبدالوهاب»

این پژوهش با رویکردی تطبیقی به مقایسه نظریات مکتب فکری امامیه در مقوله توحید و شرک و مصادیق آن با آرا و عقاید مکتب فکری وهابیت می‌پردازد و افکار و اندیشه‌های خواجه نصیرالدین طوسی و شهید مطهری به عنوان نمایندگان مکتب کلامی شیعه امامیه و اندیشه‌ها و افکار ابن‌تیمیه و محمد بن‌عبدالوهاب به عنوان نمایندگان مکتب کلامی سلفیه و وهابیت را در این زمینه تجزیه و تحلیل می‌کند. نویسنده در چهار فصل ضمن بررسی مفهوم توحید و شرک، دیدگاه‌های این دو گروه را بررسیده و استدلال‌های عقلی و شرعی آن‌ها را تبیین کرده است. وی در فصل اول ابتدا کلیاتی در مورد امامیه و زندگی نامه خواجه نصیرالدین طوسی و شهید مطهری و شخصیت علمی آنان، و فرقه وهابیت و شخصیت ابن‌تیمیه و محمد بن‌عبدالوهاب باز گفته، سپس اهمیت علم توحید، توحید در ادیان آسمانی، مفهوم وحدت و یگانگی و تعریف توحید را از لحاظ لغوی و اصطلاحی و افراد مذکور ارائه می‌دهد. نگارنده در فصل دوم به تجزیه و تحلیل توحید از دیدگاه امامیه پرداخته و از منظری فلسفی و کلامی به تبیین مفهوم توحید، مصادیق توحید، اقسام صفات الهی، اقسام وحدت، اقسام توحید نظری، توحید در عمل و صفات و ملاک‌های توحید و شرک را از منظر خواجه نصیرالدین طوسی و شهید مطهری بررسیده و به تفسیر وحدت وجود، توحید در عبادت، توحید در اطاعت، توحید در ربوبیت و مبانی عقلی و نقلی مبتنی بر آن‌ها از منظر آنان پرداخته است. فصل سوم به توحید از دیدگاه وهابیت اختصاص دارد و دیدگاه‌های ابن‌تیمیه و محمد بن عبدالوهاب در باره اقسام توحید، مبنای عبادت صحیح، معیار و ملاک توحید و شرک، مفهوم عبادت، اسماء وصفات الهی، اقسام ربوبیت، مفهوم توکل و توسل و اختصاص داشتن عبادت برای خداوند متعال مطرح شده و ادله آنان در این زمینه نقد می‌شود. در فصل چهارم به مقایسه این دو مکتب فکری درمقوله توحید و شرک پرداخته و تأویل برخی اسما و صفات خدا و دست شستن از ظاهر بعضی آیات الهی و تفسیر عقلی ازآن‌ها و تفاوت مبناهای وهابیت با امامیه در مفهوم و مصداق شرک بررسی شده است.

توحید و شرک از نظر تشیع و وهابیت

در این کار تحقیقی مختصر، ابتدا در فصل نخست به معرفی اجمالی از دین مبین اسلام و مذهب تشیع و فرقه وهابیت پرداختم. در فصل دوم، سعی نمودم به اموری چند که از مسلمات در نزد عموم مسلمین بشمار می آید بپردازم و با توضیح مختصر، اما مفید درباره این امور تقریبا مورد اتفاق نزد گروههای مختلف اسلامی، از مقدمه چینیهای تکرار هنگام بحث و احتجاج، خود را رهایی بخشم. در فصل سوم اشکالاتی را که شیعیان در مسئله توحید و شرک (نظری) بر وهابیون وارد می دانند مطرح کردم. نخست آنچه از بیانات علما وهابی را که صراحتا یا بالملازمه از آن شرک نظری قابل استنباط است آوردم، بعد نظر علما شیعه را در توضیح و رد اعتقادات شرک آلود آنان بیان کردم. در فصل چهارم که آخرین و طولانی ترین فصل پایان نامه است تلاش نمودم مهمترین اشکالات علما وهابی را در زمینه توحید و شرکت (عبادی) یا به تعبیر آنها شرک در عبودیت را از مکتوبات علما وهابی، و در برخی موارد از پیشگامان این فرقه-یعنی کسانی که بذر این شبهات را پاشیده اند و بعدها با باغبانی و محافظت محمدبن عبدالوهاب و یارانش به ثمر نشست-افرادی چون ابن تیمیه و ابن قیم جوزی، مطالبی را مطرح نمودم و به دنبال هر اشکال جواب ان را از نظر علما شیعه آوردم. در خاتمه باید متذکر شوم، در این تحقیق همه تلاشم این بود که اولا: ثابت کنم وهابیت ساخته دست اجانب نبوده، بلکه انشعابی درون دینی است و چون برخی از مسلمانان برداشتی خاص از دین اسلام ارائه کردند، کارشان به این انشعاب منجر شد و گروهی از گروههای هفتاد و سه گانه امت محمد صلی الله علیه و اله بروز و ظهور یافت. (که اینها هم مانند دیگر فرق اسلامی از خطر سو استفاده اجانب مصون نبوده و نیستند). ثانیا: روشن نمایم که آرا و مخاصمات وهابیون در برابر شیعه نیست، بلکه عموما نظرات آنها در برابر سیره عملی قاطبه مسلمین است که شیعه درصد قابل توجهی از آنهاست. ثالثا: تلاشم هنگام تحقیق این بود که تعلق خاص مذهبی نداشته، بلکه مسلمانی باشم با شعار نبوی برگرفته از قرآن کریم: (تعالو الی کلمه سوا بیننا و بینکم الا نعبد الا الله)

توحید و شرک از دیدگاه سلفیه و امامیه

اطلاق واژه «سلفیه» از زمان ابن تیمیه برای روش خاصی به کار می رفت که او در پیش گرفته بود. البته ریشه این رویکرد به اندیشه های احمد بن حنبل بازمی گردد، که اکنون نیز با عنوان وهابیت بروز پیدا کرده است. اصول و مبانی سلفیه را ظهورگرائی در قرآن، سنت و پیروی از سلف، تقدیم نقل بر عقل و تکفیر دیگران، دانسته‌اند. توحید نزد امامیه به معنای جاودانگی، یگانگی و بی‌همتایی خداوند است. ولی توحید نزد سلفیه این است که چیزی در اموری که مختص به خداست شریک او قرار داده نشود. نزد سلفیه توحید ربوبی و توحید اسما و صفات با عنوان توحید نظری، و توحید الوهی با عنوان توحید عملی بیان می‌شود. مراتب توحید از دیدگاه امامیه شامل توحید ذاتی، توحید صفاتی، توحید افعالی و توحید عملی می باشد. از سوی دیگر، امامیه شرک را به معنای اعتقاد به موجود مستقل از خدا و در عرض ذات و افعال و صفات او دانسته اند؛ اما سلفیه شرک را به معنای مساوی قراردادن خدا با مخلوق او در اموری که مختص به ذات اوست، می دانند. همچنین دهری‌گری، پرستش بت، ملائکه و اجرام آسمانی، از مصادیق شرک نزد امامیه تلقی می شود. در حالی که سلفیه مواردی همچون دعا نزد غیر خدا، درخواست حاجت از اموات، و استفاده از انگشتر یا شبیه آن برای دفع بلا را نیز شرک می دانند. توسل نزد امامیه عبارت است از وسیله قراردادن اولیای الهی برای تقرب به خداوند و رسیدن به حاجت؛ و نزد سلفیه تقرب جستن به سوی خدا تنها به سبب اطاعت از خدا ممکن است. همچنین شفاعت نزد امامیه در حقیقت درخواست حاجت از شفیع است، تا او حاجت مشفوع را از خدا طلب نماید؛ اما نزد سلفیه شفاعت آن است که دیگری را برای جلب نفع و یا دفع ضرر، واسطه قرار دهند. البته درباره جواز توسل و شفاعت، می توان آیات، روایات، سیره اصحاب و سنت الهی را به عنوان مستند ارایه کرد.

توحید عبادی از دیدگاه قرآن

این پایان نامه با موضوع «توحید عبادی از دیدگاه قرآن» به بیان کلیات، معنی لغوی و اصطلاحی توحید و عبادت، انواع توحید، تشریح و توضیح بعضی از آن ها، اقسام عبادات، مفهوم و فلسفه توحید عبادی را پرداخته است. از نظر نگارنده تحقق بخشیدن به فلسفه آفرینش؛ با رسیدن به کمال و تقرّب به درگاه الهی، تحصیل تقوا، شناخت صراط مستقیم و سپاس گزاری از نعمت های خدا میسر خواهد شد. در بخش دیگری از این رساله، مراتب کمال توحید و موانع توحید عبادی (نظری و عملی) مورد بررسی قرار گرفته است. معنی لغوی و اصطلاحی، اقسام شرک، جهل، حس گرایی، تقلید از نیاکان، پیروی از هوای نفس، القائات شیطانی و رابطه توحید عبادی و توسل از موضوعات دیگری است که در این رساله به آن ها اشاره شده است.

توحید در مذاهب کلامی

مسلمانان در بسیاری از موضوعات اعتقادی، فقهی و اخلاقی آرای مشترک دارند. برخی می کوشند موارد اختلافی را بزرگ نشان دهند و در نتیجه راه وحدت و همدلی را دشوار یا ناممکن تلقّی کنند. این مقاله کوشیده است به یکی از اصول مشترک مذاهب کلامی بپردازد و با ارائه تفسیر و تبیین مذاهب از مهم ترین مسأله اعتقادی یعنی توحید، این حقیقت را گوشزد کند که همه شرایع آسمانی بر توحید و یکتاپرستی استوار بوده، و مسلمانان نیز با ندای توحید از هرگونه شرک و دوگانه پرستی تبرّی می جویند. در این مقاله، دیدگاه معتزله، اشاعره، ماتریدیه، سلفیه، فیلسوفان، عارفان و امامیه درباره توحید و اقسام آن آمده، و اهتمام هر یک از مذاهب کلامی به برخی از انواع توحید بیان شده است. در بخش پایانی مقاله برای نشان دادن اهتمام مذاهب اسلامی به توحید و شناخت ذات و صفات باری تعالی، به کتابشناسی وصفی «توحید» پرداخته شد. معرّفی بیش از بیست اثر علمی ماندگار از نویسندگان و عالمان شیعه و اهل سنت، نشان دیگری از وحدت اندیشه وران مسلمانان در «توحید» است.

توحید پلاستیکی

اعتقاد به تشبیه, چیزی است که در اسلام وجود نداشته; بلکه از اعتقادات عرب جاهلی است و گویا آنان نیز از یهود این عقیده را گرفته باشند. روشن است که شرک و بت پرستی که در زمان جاهلیتْ رواج داشته, همان عقیده به تجسیم و تشبیه است. وهابیت اعتقاد به تشبیه را در قالب توحید اسما و صفات بیان می کنند. در ادامه ادله وهابیت در مورد تشبیه و تجسیم مورد بررسی و نقد قرار خواهد گرفت.

توحید از دیدگاه تشیع و وهابیت (2)

باید توجه نمود که توسل، یعنی وسیله قرار دادن چیزی با عواملی که باعث تقرب به حضرت حق می شود. عواملی که آدمی با انجام آنها می تواند به قرب الهی و سر منزل مقصود نائل شود. و وسیله به معنای چیزی و یا عاملی است که مایه تقرب خدا می گردد و عواملی از قبیل جهاد، نماز ، روزه و … و سایر کارها نیک و اعمال عبادی داخل در معنای توسل می باشد و شکی نیست که انجام واجبات و مستحبات همگی وسایل معنوی هستند که انسان را به کمال می رسانند و انسان در پرتو این اعمال ، حقیقت بندگی را می یابدو در نتیجه به خداوند نزدیک می شود.

توحید از دیدگاه تشیع و وهابیت (1)

محمد بن عبدالوهاب، بنیان گذار وهابیت، در باب شناخت خداوند متعال به مسائلی جزئی تمسّک جسته، برای خداوند تبارک و تعالی نوجی جسمانیت قائل بود و در این باره به ظاهر آیات اکتفا می کرد. این رویه در بین طرفداران وی نیز ادامه پیدا کرد. نویسنده در این پژوهش ضمن بررسی عقل گرایی در وهابیت و توحید از دیدگاه فلاسفه و شیعه، به توحید و شرک از دیدگاه وهابیون پرداخته است و در انتها نیز به تفاوت بینش شیعه و وهابیت درباره توحید می پردازد.