تاریخ اقتصادى مصر در دوران اولیه اسلامى1 (1171- 868م/567-254ق)
نوشتار حاضر، پژوهشى است مستند راجع به تاریخ اقتصادى مصر در دوران طولونى و فاطمى، با تکیه بر نقش صنعت نساجى. نویسنده با استفاده از اسناد پاپیروسى عربى و نیز منابع دستاول تاریخ مصر در دوران اسلامى، در پى اثبات این فرضیه است که رونق و رفاه اقتصادى مصر در قرون وسطى، به ویژه در دورهى طولونى، ناشى از رشد و گسترش صنعت نساجى بوده است. کلودکاهن،2 خاورشناس نامدار فرانسوى، مقالهى حاضر را نمونهاى خواندنى از کاربرد پاپیروسها در یک پژوهش تاریخى مىداند.
منابع سرمایهگذارى در صنعت نساجى، سرمایهگذاران، نقش مقامات دولتى و افراد نیمه رسمى، نظام توزیع و مبادله، اشتغالزایى و روابط میان افراد سهیم در این صنعت از جمله مطالبى است که در این نوشتار به آنها پرداخته شده است.
منابع مالى دولت فاطمیان
بدون تردید، از عوامل مؤثّر در بقاى دولتها (اعم از دینى و غیر دینى)، برخوردارى از اقتصاد سالم است. دولت فاطمیان با استقرار در مصر و شام براى هزینههاى تبلیغاتى داعیان اسماعیلى، مخارج گزاف دربار و رقابت با دولت عباسى و امویان اندلس، افزون بر بهرهگیرى از منابع مرسوم و مشروع گذشته، همچون خُمس، زکات، جزیه، موقوفات و…، با ابتکار عمل، از منابع جدیدى نظیر احتکار، نجوا، رباع و… نیز بهره گرفت و توانست تا حدود زیادى بر قوام و دوام خود در بستر تاریخ اسلام بیفزاید.
مقالهى حاضر به بررسى منابع گوناگونِ درآمد در دولت فاطمیان مىپردازد.
افتخار برای تحریف تاریخ
برگرفته از کتاب فتاوی علی الطنطاوی ص 275
کشورهای شمال آفریقا؛ مصر
کشور مصر از نظر قدمت رابطه سیاسی و فرهنگی با کشورهای شرق آفریقا، در شمار نخستین کشورهای مسلمان به شمار می رود. در این نوشتار تلاش شده رابطه مصر با دیگر کشورهای مسلمان نشین شرق آفریقا بیان شود.
احزاب سلفی در مصر
مصر بستر خوبی برای رشد و توسعه افکار و گروههای مختلف میباشد. در این بین گروهها و احزاب سلفی فعال در مصر مخصوصا بعد از جریانهای اخیر سیاسی، بیشتر شده است. سلفیها در برخی فعالیتهای حزبی خود موفق بودهاند و در اکثر موارد شکست خورده و نتوانستهاند احزابی با مشروعیت قانونی ایجاد کنند. در این مقاله، احزاب دارای تفکر سلفی که در جامعه مصر موفق بودهاند، از جمله:حزب نور، حزب فضیلت، حزب اصالت، حزب اصلاح بررسی شده است و عوامل فکری موفقیت این احزاب ، از جمله: 1.حفاظت از هویت اسلامی و عربی مصر و مقابله با هر نوع تلاش برای از بین بردن آن؛ 2.رد هر نوع تلاش برای ترویج غرب¬زدگی و مقابله با فساد و انحرافات اخلاقی و بی¬بندوباری؛ 3.تلاش برای تحقق اصلاحات سیاسی، قانونی و حقوقی که می¬توانند پایه¬گذار نظام سیاسی اسلامی شوند.- بررسی شده است.
عزاداری حضرت یوسف
برگرفته از کتاب شریف الغدیر
سلفی گری در مصر
در قرن بیستم بحران های اجتماعی، و سیاسی زیادی در داخل و خارج کشورهای اسلامی بوجود آمد، کشورهای استعماری در پی استعمار مسلمین بود و جریان های سلفی گری در عربستان و شبه قاره بوجود آمده بودند. اندیشمندان مصر در واکنش به این بحران ها، بازگشت به ارزش ها و آموزه های اسلامی را پیشنهاد کردند و علت عقب افتادگی و انحطاط مسلمین را روی گردانی از آموزه های اصیل دینی دانستند. در این راستا افکار سید جمال الدین اسد آبادی که در پی اصلاح بود، زمینه را آماده تر کردو شاگردان او از جمله محمد عبده، با ادامه دادن را ه او به مفهوم سلفیه نزدیک شدند. اما رشید رضا، در رابطه با بازگشت به سلف افراطی تر بود، و نظریه حکومت اسلامی را نیز مطرح کرد. با روی کار آمدن جریان اخوان المسلمین در مصر، سلفی گری در این منطقه سرعت بیشتری گرفت. سلفی گری مصر با سلفی گری وهابی تفاوتهایی دارد که مهم ترین آن ها این است که وهابیت رویکرد اعتقادی دارند ولی سلفیه مصر رویکردی سیاسی.
سلفی گری در مصر و دوره جدید
سلفیگری در مصر دارای ابعاد گونانگون میباشد و هریک از اقشار و گروههای اجتماعی سیاسی مصر در رابطه با آن مواضع مختلفی دارند. عدهای موافق تفکرات سلفی و وهابی در مصر هستند و به صراحت از آن حمایت میکنند و گروهی مخالف و صراحتا موضع خود را اعلام میدارند در این وسط عدهای دارای مواضع ابهام آلود بوده و محافظه کارانه عمل میکنند و گروههای در قبال این مسأله ساکت هستند. در این مقاله به بررسی مواضع گروههای مختلف در قبال سلفیت در مصر پرداخته شده همچنین رابطه سلفیهای مصر با وهابیهای عربستان سعودی مورد بحث قرار گرفته است.
سفر وهابیت به مصر
وهابیت در کشورهای مختلف به دنبال رواج افکار خویش است، در این راستا دولت و مفتیان وهابی عربستان سعودی از اوایل قرن نوزدهم میلادی با برخی از متفکران و رهبران جریانهای اسلامی مصر و در راس آنها «جماعت اخوان المسلمین»، «جماعت انصار سنت محمدی» و ارتباط برقرار کردند. این جریانها و رهبرانشان از طریق دعوت افراد، استفاده از مساجد و چاپ کتاب، به نشر و تقویت خط فکری سلفی و وهابیت حنبلی در مصر همت گماردند. در سالهای اخیر نیز گسترش جریانهای سلفی در مصر رونق چشم گیری داشته که با تشکیل گروههای مختلف از جمله ؛ جمعیت جهاد ، جمعیت تکفیر، جمعیت اسلامی و… به ترویج افکار سلفی و وهابی میپردازند
جنبش برادران مصری؛ رشد و شکل گیری سلفی گری در مصر
در این مقاله به سیر حرکت سلفی گری مصری از ابتدا تا زمان سید قطب که بسیار به نظر نویسنده تندرو و خشونت بار تر شده اند، پرداخته است. از زمان سید جمال الدین اسد آبادی تا زمان ترور انور سادات و حتی تکفیر برخی از مسلمانان.
جنبش اسلامی مصر در دو دهه اخیر وعوامل تقویت کننده آن
هدف از پژوهش حاضر، بررسی زمینه های پیدایش، تحولات و عوامل تقویت کننده جنبش اسلامی مصر در دهه های ۸۰ و ۱۹۷۰ است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای از نوع توصیفی – تحلیلی انجام شده و مطالب آن در دو فصل کلی ارائه شده است.
تاریخ سلفیه جهادی در مصر؛ پایان عصر تشکل های بزرگ و شروع عصر تشکل های کوچک
بسیاری از گروههای وابسته به جریان سلفی جهادی در مصر تا قبل از دهه 1990 وجود نداشتند. گروههای سلفیه جهادی تقریباً پس از حمله به عراق شکل گرفتند و سازمان القاعده و هواداران آن شروع به ترویج اندیشه جهاد در عراق کردند. با گسترش شبکه اینترنت در مصر، جوانان مصری رفته رفته با اندیشه و افکار سازمان های جهادی و با کتب و رسالههای شیوخ و رهبران سازمانهای جهادی در جهان از جمله المقدسی آشنا شدند و به این ترتیب، عصری موسوم به عصر «گروههای کوچک» شروع شد. در این برهه، گروههای جهادی متعددی در مصر بوجود آمد؛ از جمله: سازمان جند الله، المطریه، پورسعید، الجیزه، سازمان اسکندریه ، سازمان شبرا و…. در این مقاله به بررسی گروههای جهادی مصر پرداخته میشود.
