سیری در مقتل نویسی قرن دوم هجری

دربررسی کلی  سیر روند تاریخی مقتل نویسی نخستین نگاشته ها مربوط به قرن دوم است که از نظر کمیت ابتدا سیر صعودی و سپس سیر نزولی داشته است که برخی از آنها چاپ شده و برخی دیگر به صورت نسخه های خطی در کتابخانه ها ی جهان نگه داری می شود  که تمام این آثار مقتل الحسین (ع) نام دارند.

مقدمه ای درباره مقتل نویسی و تاریخ نگاری عاشورا

واقعه عاشورا مهم ترین و تاثیر گذارترین رخداد در میان رویدادهای قرون نخستین اسلام به شمار آمده به دلیل همین عظمت و اهمیت از همان روزهای نخستین کسانی نقش گزارشگر را ایفا کرده و به نقل این رخداد تاریخی  پرداختند . گزارشگران، از یک سو همان شاهدان عینی حادثه حاضر در کربلا ونیزبرخی از افراد سپاه دشمن واز سوی دیگر بازماندگان کاروان حسینی از موثق ترین گزارشگران که اصلی ترین ایشان امام سجاد (ع) به شمار می آمد و علاوه بر این دو ، روایات امامان معصوم(علیهم السلام) شیعه را هم باید اضافه کرد که سعی در زنده نگهداشتن یاد حادثه عظیم عاشورا داشتند و بدینگونه مقتل نگاری و” مقتل الحسین ” به نوعی تک نگاری تاریخی در آمد که به شرح رویداد عاشورا از آغاز تا فرجام پرداخت .

چون شاه دین،هوای شهادت به سر گرفت

  چون شاه دین،هوای شهادت به سر گرفت تاج سعادت از سر خود چرخ برگرفت   گیتی کمیت تیز تکش را کشید تنگ دست فضا عنان و رکابش، قدرگرفت   از سوی آه خیمه نشینان ز شش جهت یک باره هفت خیمه افلاک در گرفت   پس رو به قتلگاه  ستم دید گان نهاد با […]

نمی گویم،که از سم ستورانش بدن،چون شد

نمی گویم،که از سم ستورانش بدن،چون شد همی گویم،که صحرا پاک از آن تن،غرقه در خون شد   نمی گویم،به خرگاهش چه کردند از پس کشتن همی گویم،که دود از خیمه گاهش تا به گردون شد   نمی گویم،چه شد وقتی،که او را خاک شد مسکن همی گویم،که یک سر بی سکون،این ربع مسکون شد […]

الحق نماز آن به در بی نیاز کرد

 الحق نماز آن به در بی نیاز کرد کز خون وضو گرفت و به مقتل نماز کرد   عشق از شَهِ شهيد بياموز کانچه داشت  از جان و دل به درگه جانان نياز کرد   ساقی!هر آن چه جام بلا دادی اش به دست دست از برای ساغر دیگر دراز کرد   گه در تنور […]

اگرچه باغ پر از لاله ی تو پرپر شد

اگرچه باغ پر از لاله ی تو پرپر شد زمین برای همیشه شهید پرور شد   زمین برای همیشه به قصد یاری تو  تمام پاسخ آن پرسش معطرشد   زمین به یمن نفس های عاشقانه ی تو  محل رویش دل ها ی دردباور شد   چه کیمیا به زمین ریخت حلق پاره ی تو  که […]

نامه بنوشتند تا در کوفه مهمانش کنند

نامه بنوشتند تا در کوفه مهمانش کنند  یا بر او بندند آب و منع از نانش کنند  نامه بنوشتند بر آن کعبه کآرندش نماز  یا صلات جمعه جمع آیند و قربانش کنند  نامه بنوشتند تا سایند سر بر مقدمش  یا به وقت جان سپردن سنگ بارانش کنند  نامه بنوشتند کاندر راه او جان بسپرند  یا […]

برزخم های پیکرت ار اشک مرهم است

برزخم های پیکرت ار اشک مرهم است پس گریه تا به حشر بر آن زخم ها کم است   زآن ناوکی که بر دلت آمد زشست کین خون دل از دو دیده ،روانم دمادم است   زان تیغ کین به فرق تو تا حشر، خاک غم بر فرق ما همین نه که بر فرق عالم […]

روزی چنان؛ به یاد، زمین و زمان نداشت

روزی چنان؛ به یاد، زمین و زمان نداشت جوری ستاره کرد، که خود در گمان نداشت   دانی دراز بود چرا روز قتل شاه؟ زیرا که قوّت حرکت؛ آسمان، نداشت   گشتند یاوران، همه مقتول و یاوری کَش آورد سمند و بگیرد عنان، نداشت   فریاد از آن زمان! که گرفتند، گِرد وی راه برون […]

هنوز دشت بلا خاك مشك بو دارد

هنوز دشت بلا خاك مشك بو دارد  كه در كنار جوانان مشك مو دارد هنوز تيره نمايد به كربلا خورشيد  كه در كنار هزار آفتاب رو دارد هنوز سلسله دارد ز موج خويش فرات  به جرم آن كه حسين آرزوي او دارد هنوز خون گلويش نشسته است از چه؟ ز چشم ماتميان صد هزار جو […]

کلیم عشق منم، طور، کربلای من است

کلیم عشق منم، طور، کربلای من استذبیح عشق منم قتلگه منای من است عصا بدست گرفتن نه در خور جنگی استکنون که پیر شدم ،نیزه ام عصای من است زبهر سلطنت حق،کنم قیام  به پاشعار نصر من الله بر لوای من است نوا و نغمه ی (ان لم یکن لکم دین(بینبلند تا به قیامت ز […]

ﺷﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﻬﺮ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺑﻪ ﺳﺮﺵ ﺑﻮﺩ

ﺷﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﻬﺮ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺑﻪ ﺳﺮﺵ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﺍﺯﻝ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮﺵ ﺑﻮﺩ ﺑﮕﺬﺍﺷﺖ ﻗﺪﻡ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺩﻝ ﺟﺎﯼ ﺩﮔﺮ٬ ﺩﯾﺪﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺩﮔﺮﺵ ﺑﻮﺩ ﺗﯿﺮﯼ ﮐﻪ ﺭﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺷﺴﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﺎﮐﻢ ﺑﻪ ﺩﻫﻦ! ﺳﯿﻨﻪ ﯼ ﺁﻥ ﺷﻪ ،ﺳﭙﺮﺵ ﺑﻮﺩ ﺁﻥ ﺩﻡ ﮐﻪ بریدند ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ ﺳﺮﺵ […]