ميزان الموازين فى امر الدين
گزارش زير در پى مشاهده نسخه چاپ سنگى كتاب در كتابخانه ملّى ايران تهيه گرديده است. اين كتاب كه نگاشته نجفعلى دانشخويى تبريزى و در پاسخ به كتاب «ميزان الحق» نوشته يك فرد مسيحى به زبان فارسى مىباشد، در سال 1287 به اتمام رسيده و يكسال بعد در سال 1288 ش در چاپخانه عامره شهر استانبول تركيه در قطع رقعى به چاپ سنگى با كاغذ كاهى رسيده است. طبق بررسيهاى اوليه از اين كتاب، يك نسخه در كتابخانه ملّى و نسخه ديگر در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى موجود است.
كتاب داراى يك مقدمه به نام صحيفه در هشت صفحه و پنج ميزان در 287 صفحه، جمعا 295 صفحه مىباشد. البته قبل از شروع متن اصلى كتاب، هفت صفحه فهرست عناوين موجود تنظيم شده كه در مجموعِ تعداد صفحات بالا محاسبه نشده است.
بررسى رأى ابنسينا در موضوع امامت
ابنسينا فيلسوف مسلمان در مشرق زمين بود؛ چنانكه ابنرشد فيلسوف مسلمان در غرب به حساب مىآمد و هر كدام شاگردان و پيروانى داشتند كه بر مسلك آنان تعصّب مىورزيدند. هم پور سينا و هم ابنرشد كوشيدهاند ميان فلسفه يونان و عقايد دينى كه اسلام آورده، توفيق دهند و عملا بين دين و فلسفه سازش برقرار سازند.
يكى از موضوعات مهم و قابل نقد در آراى ابنسينا، موضوع امامت و خلافت است. پسر سينا در فصل پنجم از كتاب الهيّات شفاء در رابطه با مسئله خلافت و امامت از بعد كلامى و تاريخى مطالبى آورده است كه بحثانگيزند.
او مىنويسد:
گفتارى كوتاه در باب عالم ذرّ و رجعت در قرآن
نويسنده به پارهاى از آيات مربوط به عالم ذرّ و رجعت در قرآن پرداخته، اعتبار احاديث مربوط به آنها را نشان داده، به اشكالهاى كسانى كه آن آيات و احاديث را انكار يا تأويل كردهاند، پاسخ مىگويد. اين گفتار، بخشى از كتاب چاپ ناشده «شهاب مبين» نوشته ميرزا ابوالقاسم اردوبادى (1274ـ1333 ق.) است.
عقل در نظرگاه ميرزا مهدى اصفهانى
حجّيّت عقل در ديدگاه آيتالله ميرزا مهدى اصفهانى (1303ـ1365 ق.) در حوزههاى مباحث نظرى و اصول اعتقادى و مباحث اصول فقه، محور اصلى اين گفتار است كه براساس نوشتههاى ميرزامهدى اصفهانى تدوين شده است.
ميرزا مهدى اصفهانى امور را به دو گونه تقسيم مىكند: يكى امور عقلى كه هر عاقل، مستقل از دين و آيين، مىپذيرد. دوم امور شرعى كه عقل هيچ عاقل، بدان دست نمىيابد و ناگزير، بايد از منابع وحى دريافت. نگارنده به نقدهاى برخى ناقدان بر ديدگاه ميرزامهدى اصفهانى نيز پاسخ مىدهد.
تبيين مباحثى از توحيد در پرتو معارف اهل بيت
نگارنده ضمن طرح پارهاى از مباحث توحيد و اسماء و صفات، به جايگاه عقل در فهم آن مىپردازد. تبيين معناى اسم و صفت و نقد برخى از نظريّات در اين مورد، نيز انجام شده است.
مفهوم نبوّت در عهد عتيق و زبان عبرى با مقايسه در قرآن
نبوّت از مفاهيمى است كه بين اديان الهى مشترك است. در دو دين آسمانى يهود و اسلام، خداوند فردى را كه نبىّ اوست انتخاب مىكند تا پيامش را به مردم برساند و آنان را در مسير هدايت و كمال قرار دهد. در مقايسه اين مفهوم در اين دو دين الهى، به وجوه اشتراك و افتراقى برمىخوريم: در هر دو دين، نبىّ الهى متّصف به اوصاف الهى است، نبىّ الهى براى رسيدن به پيام خداوند از طرق مشابهى بهره مىگيرد، در هنگام دريافت وحى الهى، ثقل وحى موجب تغيير احوال او مىشود و در هر دو دين، انبياى الهى از مراتب و درجاتى برخوردار هستند.
در عين حال، اختلافاتى نيز مشاهده مىشود؛ ازجمله اينكه در دين يهود، علاوه بر مردان در ميان زنان نيز نبوّت رايج است، انبياى بنىاسرائيل بهطور گروهى و دستهجمعى نبوّت مىكنند و دچار خلسه گروهى مىشوند. در عهد عتيق علاوه بر نبوّت الهى و راستين بحث نبوّت دروغين مشاهده مىشود.
نظم و انضباط در سيره پيامبر اعظم صلی اله علیه وآله وسلم
سياست راهبردى نظم و انضباط در همه ابعاد شخصيّت و نيز حيات رسالى پيامبر اعظم را مىتوان از جمله عوامل و مولّفههاى اثرگذار بر روند حاكميّت و نيز سيره تبليغى آن حضرت قلمداد كرد؛ بهگونهاى كه آن حضرت در تمامى شئون زندگى خويش فردى منضبط، هماهنگ و جدّى و با نظم بودهاند.
ابعاد مختلف اين نظم و انضباط در سيره و حيات فردى، حيات رسالى و تبليغى، بهويژه در دوران تشكيل حكومت اسلامى در مدينه و نيز در مديريت سياسى و نظامى پيامبر اعظم 9 از جمله مواردى است كه نگارنده به بررسى و تبيين و تحليل آنها مىپردازد.
تبلور سنّت نبوى در سيرت ولايى يا آراى صحابى؟
سنّت، تبيين قرآن و دربردارنده تفصيل آموزههاى اسلام است كه دستخوش برخى حوادث شده است. لذا دستيابى به سنّت نبوى مستلزم تلاش بسيار است. در باره طريق وصول به سنّت، گروهى از مسلمانان (شيعه) سيره برخى اصحاب عترت : را احتياطآميزترين راه مىشمرند؛ امّا برخى مسلمانان (اهل تسنّن) سنّت پيامبر 9 را در رفتار عموم اصحاب جستجو مىكنند.
بررسى شخصيّت عترت و اصحاب و مقايسه كارنامهشان با هم، به ما كمك مىكند در باره اينكه «سيره كدام دسته (عترت يا عموم اصحاب) به صورت هرچه شايستهترى آينه تمامنماى سنّت نبوى و تبلور آن است» داورى درستترى داشته باشيم. نيز مىبينيم كه سيره عترت هماهنگ با هم و همسو با قرآن و سنّت است، امّا سيره اصحاب، بلكه چهبسا يك صحابى، جز با انواعى از تأويل و توجيه با قرآن و سنّت، بلكه با سيره خودش هماهنگ نمىنمايد.
نبوّت از ديدگاه ميرزا مهدى اصفهانى
پاسخ آيةالله ميرزا مهدى اصفهانى به اين پرسش كه «شناخت پيامبر چگونه و از چه راهى محقّق مىشود»، در اين گفتار بررسى شده است. محوريّت عبوديّت و تذكّر به نور عقل و اثاره عقول بشر، سبب مىشود كه شناخت پيامبر، فطرى باشد. در اين ميان، نقش معجزه و كاركرد آن نيز بررسى شده است.
توحید در قرآن 40
کلاس تفسیر قرآن استاد میری روز دوشنبه از ساعت 16 الی 17 در مدرس اتاق اساتیدحوزه علمیه امام خمینی (ره) با موضوع «توحید در قرآن» برگزار شد که مشروح این جلسه در اختیار شما قرار دارد.
اخلاق در قرآن 42
حضرت استاد صدیقی روز شنبه از ساعت 17:30 الی 18:30 به تفسیر قرآن با موضوع «اخلاق در قرآن» در مدرس 7 حوزه علمیه امام خمینی (ره) پرداختند که مشروح آن در ذیل آمده است.
انسان شناسی در قرآن 55
کلاس تفسیر آیت الله حائری شیرازی روز چهارشنبه از ساعت 16 الی 17 در مدرس ۲ حوزه علمیه امام خمینی (ره) با موضوع «انسان شناسی در قرآن» برگزار شد که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.
