شفاعت از منظر حکمت متعالیه و ابن تیمیه

مساله شفاعت یکی از مباحث مهم و جنجال برانگیز در کلام اسلامی و مبحث معاد است که همواره ذهن متکلمان و انیشمندان دین را به خود مشغول ساخته است. این موضوع از آن منظر مهم و در خور توجه است که از سویی با مساله توحید و از سوی دیگر با عدل الهی ارتباط نزدیک و تنگاتنگی دارد. عده ای به دلیل عدم فهم درست و یا مغرضانه اشکالاتی را در مورد اصل شفاعت مطرح نموده اند و عده ای دیگر چون ابن تیمیه حرانی دمشقی که وهابیت بیشترین تاثیر را از او گرفته است هر چند از اساس منکر شفاعت نیست و خود به صورت خاصی از شفاعت معتقد است، اما طلب شفاعت از اولیای الهی را شرک می داند او معتقد است که شفاعت حق مختص خداست و طلب شفاعت عبادت است و به همین دلیل کسانی که از پیامبر و ائمه طلب شفاعت می کنند مشرک هستند. از طرف دیگر صدرالمتالهین شیرازی بر اساس اصول و مبانی فلسفی به اثبات عقلی شفاعت همت گمارده است. در حکمت متعالیه صدرالمتالهین، اصل تشکیک قاعده امکان اشراف و تقدم و تاخر که به تشکیکی باز می گردد نقش رکن اثبات عقلی شفاعت را ایفا می کنند. در هر حال محور اصلی نوشتار، پی گیری این مساله است که آیا اساسا می توان شبهات شفات را بر پایه ملاحظات عقلی و اصولی و قواعد فلسفی پاسخ گفت و علاوه بر نقل از مبانی عقلی مدد جست؟ ما در این پژوهش سعی نمودیم که با درک حقیقت شفاعت، ثابت کنیم که این موضوع با توحید منافاتی ندارد و طلب شفاعت از اولیای الهی بر اساس ادلیه عقلی و نقلی درست است و از طرف دیگر هدفمان این بوده که با کاربردی نمودن آموخته های فلسفی و مرتبط ساختن آن با آموزه اهی کلامی و مبانی عقیدتی، به رفع شبهاتی که در مورد شفاعت مطرح گردیده بپردازیم.

شفاعت از دیدگاه قرآن و فریقین

این رساله به نام شفاعت از دیدگاه قرآن و فریقین نام گذاری شده است و شامل چهار بخش می باشد.در بخش اول در رابطه با معنای لغوی شفاعت و همچنین کاربردهای شفاعت در قرآن صحبت شده است. بخش دوم در رابطه با اثبات شفاعت و آیات نافی شفاعت صحبت به میان آمده است.در بخش سوم فلسفه و چگونگی شفاعت مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته شده است.و در بخش پایانی پرسش ها و شبهات مربوط به شفاعت مورد تحقیق قرار گرفته شده است.

شفاعت از دیدگاه قرآن و سنت (2)

شفاعت از دیدگاه قرآن و سنت نویسنده: مریم ملکیدانشگاه: مرکز مدیریت حوزه های علمیه قممقطع: سطح دوسال: 1385استاد راهنما: آقای محسن محمدی فشارکی

شفاعت از دیدگاه قرآن و سنت و پیامد های کلامی آن

1-هدف پژوهش :پژوهش حاضر بنا دارد علاوه بر بررسی آیات مربوط به شفاعت اندیشه های کلامی امامیه و بعضی از فرق اسلامی در بارهی شفاعت پرداخته و شبهاتی که در مساله شفاعت است پاسخ دهد همچنین منشاء اختلاف فرق اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. 2- روش نمونه گیری :آیات قرآن کریم در مورد شفاعت به عنوان نمونه انتخاب شده و نظرات فرق اسلامی علی الخصوص امامیه و معتزله بیان شده است. 3- روش پژوهش:در این پژوهش با استفاده از شیوه کتابخانه ای و با استعانت از روش فیش برداری،اطلاعات مورد نیاز از منابع دست اول و دست دوم جمع آوری شد و روش کلی در تحقیق،روش توصیفی و تحلیلی می باشد. 4- طرح پژوهش: این پژوهش از نظر موضوع،آراء و اندیشه کلامی امامیه و معتزله در مسئله شفاعت را از بین متون معتبر کلامی و کتب تفاسیر مورد مطالعه و مقایسه قرار می دهد.که دارای مقدمه و 5 فصل می باشد فصل اول کلیات ،فصل دوم:شفاعت ،فصل سوم:شافعین و شرایط شفاعت،فصل چهارم : پیامد های کلامی و فصل پنجم نتیجه گیری پرداخته است. نتیجه کلی :شفاعت که بعنوان یک اصل مسلم در اسلام پذیرفته شده از عرف وارد دین نشده است بلکه با استفاده از آیات قرآن کریم و روایات معصومین(علیهم السلام) به آن اعتقاد حاصل شده است.خداوند به پیامبر امر فرمودند:و استغفر لذنبک و للمومنین یعنی : برای گناه خود و مومنین استغفار کن ،و پیامبر امتثال امر خواهد کرد.خداوند هم در خواست پیامبر را پذیرفت. و لسوف یعطیک ربک فترضی.

شفاعت از دیدگاه فریقین (1)

شفاعت بهره گرفتن شایستگان و صالحان از رحمت گسترده و مغفرت خدای متعالی در پرتو وساطت اولیای الهی می باشد و کسانی که خداوند از آنان راضی بوده و با دین مرضی او از دنیا رفته و لیاقت دریافت آن را داشته باشند از آن بهره مند شده و نجات می یابند.که حدود سی آیه از قرآن مجید و روایات متواتر و فراوان و اجماع علمای اسلام و سیره مسلمین از صدر اسلام تا به امروز آن را ثابت و محرز و مسلم نموده است. مسئله شفاعت از نظر کلی مورد پذیرش عموم فرق اسلامی است،عامه و خاصه بدان معتقدند ولی در این که شفیع کیست؟آیا به طور انحصاری خداست یا شفیعان دیگری نیز حق شفاعت دارند؟رابطه شفاعت کنندگان با ذات باری عرضی است یا طولی؟اختلاف نظر وجود دارد. این رساله در صدد آن است ضمن پاسخگویی به سوالات یاد شده ،تبیین موضوع شفاعت گزارشی اجمالی از چگونگی طرح موضوع شفاعت در کتاب و سنت را ارائه نماید. بدین منظور در فصل اول ضمن واژه شناسی مفهوم لغوی و اصطلاحی شفاعت و اقسام آن ،شفاعت از نگاه قرآن و روایات ،قلمرو شفاعت مورد بحث قرار گرفته است. در فصل دوم دیدگاه اهل سنت به شفاعت و ادله آنها با محوریت نظرات معتزلی ها و اشاعره و فرقه های نو ظهور و وهابیت ارائه شده آنگاه دید گاه امامیه و ادله آن مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم: چند شبهه علمی و عملی مطرح و پاسخ آنها به نحو موجز تقدیم شده است. و در خاتمه جایگاه شفاعت و آثار اعتقاد به آن و بخشی از نتایج پایان نامه آمده است.