بررسی تطبیقی دیدگاه فخر رازی،خواجه نصیرالدین طوسی و ابن تیمیه در مساله رویت خداوند متعال
انديشه رويت از ديرباز در دين يهود مطرح بوده و سپس اين بحث به حوزه انديشه دين اسلام نيز سرايت نمود و مورد اختلاف متفكرين اسلام واقع شد. مشكل اصلي اين است كه آيا خداوند داراي جهت و مكان است يا خير؟ مجسمه قائلند خدا جسم است و صورت و هيئت دارد و حركت ميكند. مشبهه و كراميه نيز خدا را داراي جسم ميدانند . اما نه مانند اجسام حادث، دست، چشم و وجه داشتن را به صورت حقيقي به او نسبت ميدهند. و ميگويند خداوند داراي جهت است و استواء‌بر عرش دارد و بر بالاي عرش است عده اي همين را دال بر امكان رويت گرفته اند. اشاعره رويت خداوند را در آخرت جايز شمرده اند و براي خدا دست وجه و چشم قائلند اما بدون كيفيت و براي مدعاي خويش به برخي آيات و روايات تمسك جسته اند. فخر رازي كه از متفكران اشعري است در اين مساله به اسلاف خويش اقتدا نموده و قائل به امكان رويت خداوند درآخرت است. سلفيه معتقدند خدا داراي جهت بوده و در دنيا امكان رويت خداوند وجود دارد. ابن تيميه هم به امكان رويت خداوند در دنيا معتقد است. پيروان مكتب تشيع از جمله خواجه نصير الدين طوسي خداوند را منزه از اين امور دانسته و معتقدند ديدن خداوند به چشم سر و دريافت به قوه عقل، براي احدي ممكن نيست. چشم عقل نيرومند تر از چشم سر است و انسان با چشم عقل چيزي هايي را مي بيند كه با چشم سر قادر به ديدن آنها نيست و به طريق اولي ادراك بصري با آن همه ضعفي كه دارد. ممكن نخواهد بود. اما آنچه در احاديث ماثوره در باره لقاء پروردگار آمده است عنايت به صفاي باطن و دست يافتن به ضميري توراني براي تماشاي جمال حق به چشم دل است. در اين نوشتار با دلائل منطق، عقلي و نقلي ديدگاه رازي و ابن تيميه نفي و ديدگاه خواجه نصيرالدين طوسي اثبات شده است.
وهابیت و سنت پیامبر صلّی الله علیه وآله وسلّم
سنت، در لغت به هر طریقه و روشی گفته می شود که مردم از آن تبعیت می کنند و در اصطلاح، سنت پیامبر به مجموع احکام و دستورهایی می گویند که در عبادات و غیر عبادات از آن حضرت به صورت و طریق ثابت و روش مسلّم در میان مسلمانان پا برجا مانده است. اساس و مبنای تمام احکام و قوانین اسلام و پایه و زیربنای تمام دستورهای آن را قرآن و سنت تشکیل می دهد. متأسفانه، وهابیت، سنت پیامبر را نیز، مانند دیگر آموزه های اسلامی، مورد دستبرد قرار داده و حُب و بغض خویش را در آن وارد کرده اند. در این مقاله به موضوع سنت پیامبر و برخورد وهابیت با سنت پیامبر پرداخته می شود.
وهابیت معمای یک ایدئولوژی بسته
وهابیت، برگرفته از آموزه های محمد بن عبدالوهاب، چهرة متعصب قرن هجدهم میلادی از اهالی نواحی مرکزی عربستان است. وهابی ها همچون اغلب جریان های رادیکال مذهبی از جمع بین قدرت دولت و ایدئولوژی و تز استقرار خلافت دفاع می کنند. آنچه وهابیت را از سایر جریان های دینی در جهان تسنن متمایز می سازد، اشتغال و تلاش وهابی ها به تصفیه و پاکسازی سایر فرق اسلامی از جمله، شیعیان، صوفیه و سایر نحله های مسلمانان است که تفسیر مخدوش و تحریف شدة وهابیت از اسلام را نمی پذیرند. در این مقاله رابطه وهابیت و غرب و حمایتهای آمریکا از این فرقه بررسی خواهد شد.
وهابیان و مخالفت با سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم
یکی از مخالفت آشکار و صریح وهابیون با سنت های ثابت پیامبر صلی الله علیه و آله این است که ایشان معتقدند باید سنت های ثابت پیامبر کرم صلی الله علیه و آله که شیعه به آنها عمل می کند، کنار گذاشته شود. در این مقاله مخالفت های وهابیون با سنت پیامبر (ص) بررسی می شود.
نمونه هایی از حس گرایی در عالم اسلامی
تفکر حس گرایی همواره در مقابل عقل گرایی قرار داشته و علما در این رابطه به دو دسته تقسیم شده اند.مقاله حاضر درصدد است تا نمونه هایی از حس گرایی را در جهان اسلام گزارش و توصیف کند. در این مقاله به دیدگاه های ابن تیمیه و محمدامین استرآبادی، از متفکران قدیمی، و دکتر زکی نجیب محمود و دکتر علی سامی النشار از متفکران معاصر عرب پرداخته می شود.
نقدی بر عقائد وهابیت
موضوع این تحقیق نقدی بر عقاید وهابیت است که مسائل مورد بحث در آن عبارتند از عقاید وهابیت و اثبات نادرستی آنها از طریق قرآن و سنت پیامبر، نشان دادن این مطلب که وهابیت امروز متفاوت از وهابیت دیروز است. و اثبات این مطلب که وهابیت فرقه ای می باشد که با اهداف سیاسی تشکیل شده است. در این تحقیق بحثی کوتاه در مورد تاریخچه وهابیت و عقاید آنها شده و به بررسی عوامل اصلی رشد فرقه وهابیت پرداخته شده و در ادامه به شباهت وهابیت با برخی فرقه ها و همچنین روشهای تبلیغ وهابیت در مکه و دیگر مراکز پرداخته شده و عقاید آنها نقد شده است خشونت های وهابیان از جمله حمله به مکه، مدینه، سوریه، نجف، و حتی سرزمین خودشان، بحثی است که در ادامه بیان شده و در قسمت آخر به بررسی وهابیت امروز با وهابیت دیروز به عنوان وهابیت مدرن پرداخته شده است. نوع منابع مورد استفاده در این تحقیق دست اول و این تحقیق به اعتبار ماهیت و روش، تاریخی بوده و روش جمع آوری مطالب در آن کتابخانه ای می باشد. با توجه به مطالب ذکر شده می توان چنین نتیجه گرفت که وهابیان با درک نادرست از مفهوم بدعت و شرک، سایر فرقه های مسلمین را مطرود دانسته و اعمال آنها را تخطئه می کنند در حالی که خود به اعمالی روی آورده اند که هر مورد آن کاملاً بدعت محسوب شده، و همانطور که در طول تاریخ نیز نشان داده شده، اگر پشتوانه ای سیاسی برای این فرقه نبود، محال بود که این تفکرات در میان جوامع اسلامی جایگاهی داشته باشند به عبارت دیگر، همه ی گمراهی هایی که تردیدی در آن نیست، یا در نتیجه انکار حقیقت اسلام به عنوان حقیقت اسلام است یا در نتیجه غلوّی است که از تعصّب و خواسته های نفس ناشی شده و یا ثمره ی تأویل و تفسیر نادرستی است که هیچ دلیل عقلی و شرعی ندارد.
نقد و بررسی مبانی جهادگرایی تکفیری ها
این جریانات بیشتر از آنکه اینک در مقابل کفر و استکبار جهانی باشند در مقابل خود مسلمانان هستند و جهت تخریب چهره اسلام از آنان استفاده می گردد از همین رو لازم است که بیش از گذشته مورد مطالعه قرار گیرند و بدنه جامعه اسلامی نسبت به آنها شناخت دقیق تری داشته باشد. در این مجال بدلیل اختصار از بسیاری از نکات قابل طرح در ذیل این عنوان پرهیز شده است.
نقد دیدگاه سلفیه درباره مجاز در قرآن
در این زمینه که آیا در قرآن کریم مجاز وجود دارد یا نه، از دیر باز میان دانشمندان اسلامی اختلاف نظر وجود داشته است. سلفیه از کسانی بوده‌اند که وجود مجاز را در قرآن انکار کرده‌اند: ولی بیشتر علما نظیر لغویون و فقها قرآن را همانند سایر کلام‌ها برخوردار از مجاز شمرده‌اند. در این مقاله سعی شده است به شبهات منکران مجاز پاسخ داده شود.
نسیم بیداری
مخالفان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) هرگز تصور نمی کردند که فرهنگ غنی شیعه بتواند دگرگونی های وسیعی را در سطح ایران و جهان به وجود آورد. به همین دلیل، آنان موقعیت خود را در خطر می بینند و برای حفظ آن به تلاش های گوناگونی دست می زنند. باید دانست ابن تیمیه و شاگردانش، مبارزه خود با تشیع را قرن ها پیش با بهره گرفتن از حربه تکفیر آغاز کرده بودند. محمد بن عبدالوهّاب، شیعیان را به جرم توسل به انبیا و اولیای الهی و مسائل دیگر، مشرک و بت پرست می دانست. در این نوشتار به بررسی دیدگاه های وهابیون و نقد آنها پرداخته می شود.
نسبت بنيادگرايي و زيرساخت‌هاي فکري انقلاب اسلامي
مقاله حاضر در صدد است پس از بررسي مفهومي بنيادگرايي، مؤلفه‌هاي آن را مورد بررسي قرار داده و اسلام‌گرايي انقلاب اسلامي ايران را با اين مؤلفه‌ها مقايسه نمايد تا بدين ترتيب نسبت بين اين دو مقوله روشن شود.
مفهوم شناسي
در این میان، مفهوم «سلف» از مفاهیمی است که هر چند در میان مسلمانان بار ارزشی دارد اما توسط مکتب سلفی گری مصادره شده و در مفهوم آن، انحراف پدید آمده است. در این فصل، با تبیین مفهوم سلف و مفاهیم مرتبط با آن به تعارض اندیشه ی سلفی گری با جهان اسلام اشاره خواهد شد. بی شک، آشنایی با این مفاهیم، نقش مهمی در فهم اندیشه ی «سلفی گری» خواهد داشت.
معرفی کتاب: «مفهوم جاهلیت و اصول گرایی مذهبی سیاسی در اندیشه سید قطب»
سید قطب بر جریانات اسلامی و گروه های اسلام گرای معاصر در سراسر دنیا تأثیر بسزایی گذاشته است. به طوری که بسیاری از رهبران اسلامی قطب را یکی از افراد تأثیرگذار بر شکل گیری افکاری معرفی نموده است. شکری مصطفی، صالح سریه، عمر عبدالرحمن و… همچنین رهبران القاعده، بن لادن و ایمن الظواهری، قطب را رهبر ایدئولوژیک خود معرفی کرده و از اصطلاحات، تعبیرات و مفاهیم سید قطب برای شناساندن خود و افکار خود بهره برده اند؛ بسیاری از آثار و کتب سید به زبان های زنده ی دنیا ترجمه شده اند.
مروری بر افکار وهابیت و جایگاه آن در جهان /باورهای فطرت ستیز
وهابیت نام فرقه ای انحرافی است که در قرن دوازده هجری توسط محمد بن عبدالوهاب در شبه جزیره عربستان پدید آمد. پیروان این فرقه، تنها خود را بر حق دانسته و پیروان مذاهب دیگر اسلامی را کافر، مشرک و خارج از حوزه اسلام می شمرند. در مقاله حاضر ابتدا نگاهی به زندگی موسس وهابیت و افکار وی میشود و در ادامه به مراکز تبلیغی وهابیت در عربستان و رشد آن در خارج از این کشور پرداخته میشود.
مبانی جهادگرایی تکفیری در اهل سنت و نقد آن
افراط گرایی اسلامی، عنوانی است که بر گروه های اسلامی که از مبانی تکفیرگرایی و سلفی گری تغذیه فکری شده و رویکرد جهادی را در برخورد با دشمنان خود پی می گیرند، اطلاق شده است. در واقع شاخصه ی اصلی این جریان، استفاده از حربه ی تکفیر در برابر دشمنان و الگوی عملی مبتنی بر جهاد است. توجه به اندیشه و رفتار جریانات سلفی آشکار می سازد که مفهوم جهاد در نزد جریان تکفیری بیش از همه ی مفاهیم دیگر اسلامی، دچار قلب مفهومی شده و مورد استفاده ی ابزاری قرار گرفته است. لذا در این مقاله تلاش داریم تا مبانی اندیشه ی جهاد و حدود و ثغور آن را در مکتب اهل سنت بررسی نموده و به تطبیق رفتار جریانات سلفی تکفیری بپردازیم.