نگاهی به فرمان منسوب به امام جعفر صادق (ع)
میان ائمه‌ی دوازده‌گانه‌ی تشیع اثنی عشری، بدون شک امام صادق (ع) دارای جایگاه خاصی هستند و مرتبه‌ی روحانی و علمی ایشان موردقبول علمای شیعه و سنی و مشایخ صوفیه است. در بین علویان و بکتاشیان آناتولی، گذشته از جایگاه روحانی و علمی آن امام همام، شهرت امام صادق (ع) بیشتر به خاطر متنی است که در میان علویان و بکتاشیان، بدیشان منسوب می‌شود. این متن که فرمان (در ترکی Buyruk) نامیده می‌شود، یکی از اصلی‌ترین متونی است که به شرح باورها و آیین‌های علویان و بکتاشیان می‌پردازد. انتساب این متن به امام جعفر صادق (ع) و جایگاه محوری آن در باورهای علویان می‌تواند دلیلی اساسی بر پیوستگی اعتقادی جامعه‌ی علویان آناتولی با تشیع اثنی عشری باشد. هدف از این مقاله بیان این جایگاه و معرفی کلیاتی از این «فرمان» است.
طبقه‌بندی و تحلیل در روایات سیاسی، اجتماعی امام باقر (ع)
مقاله پیش رو درصدد طبقه‌بندی و تحلیل صرفاً روایات اجتماعی – سیاسی امام باقر (ع) است؛ اما گستردگی روایات اجتماعی – سیاسی وارده از امام باقر (ع) از یک‌سو و تکثر موضوعات معطوف به روایات از سوی دیگری دسته‌بندی و تحلیل روایات را بسی دشوار می‌نماید، با این وصف روایات فوق را در 7 موضوع شامل: ارکان و ویژگی‌های بنیادی جامعه، تاریخ سیاسی – اجتماعی، جنبه‌های سیاسی – اجتماعی مهدویت، مسائل سیاسی – اجتماعی، روابط سیاسی – اجتماعی امام باقر (ع)، قیام، مبارزه و روابط با سلاطین جور و هنجارها و صفات مطلوب جامعه شیعی، دسته‌بندی و تحلیل می‌گردد.
جایگاه قرآن در روایات امام سجاد (ع)
یوند و انس امام سجاد (ع) با قرآن کریم، از برجسته‌ترین جنبه‌های حیات عبادی حضرت به‌عنوان «زین‌العابدین» است. بررسی این پیوند به‌منظور الگوگیری از سیره و روایات تفسیری ایشان، به دلیل احاطه حضرت بر تفسیر و تأویل قرآن، اهمیت بسیار دارد. امام سجاد (ع) معلم تفسیر در عصر تابعان به شمار می‌رود و سیره حضرت تجلی آیات نورانی قرآن، معرفت عظمت این کتاب آسمانی و مبین اهمیت آن در زندگی انسان است. روایات تفسیری امام زین‌العابدین (ع) افزون بر دویست و نود روایت است که گاه به شرح و تبیین آیات و گاه به موضوعات دیگر، ازجمله بیان علوم قرآن و جری و تطبیق می‌پردازد.
چرا امام حسین (ع) به روزگار حکومت معاویه قیام نکرد؟
جستار حاضر به بررسي و تحليل موضع امام حسين (ع) در برابر معاويه مي‌پردازد و درصدد ارائه پاسخي علمي است به اين پرسش اساسي كه چرا امام حسين (ع) در دوران حكومت معاويه، عليه او قيام نكرد؟ برخي از تاریخ‌نگاران، پاي بند بودن امام حسين (ع) به مفاد عهدنامه صلح امام حسن (ع) را كه از سوي معاويه یک‌طرفه نقض شده بود، علت عدم قيام آن حضرت در روزگار حكومت معاويه مي‌دانند. برخي ديگر اين موضوع را مطرح مي‌كنند كه علت عدم قيام امام حسين (ع) در دوران حكومت معاويه اين بود كه او برخلاف يزيد ظواهر اسلام را رعايت مي‌كرد.
نگارنده در اين نوشتار ضمن ردّ اين دلايل، به طرح اين موضوع مي‌پردازد كه هدف اصلي امام حسين (ع) همانند برادرش امام حسن (ع)، حفظ و پاسداشت كيان اسلام بود و همان دلايلي كه امام حسن (ع) را به پذيرش عهدنامه صلح واداشت، امام حسین (ع) را نیز از قیام مسلحانه و علنی بازداشت.
تجلی قرآن در سیره امام حسن مجتبی (ع)
تجلی قرآن در سیره امام حسن مجتبی علیه السلام موضوعی است که این مقاله سعی در پرداختن به آن دارد.
عدالت اجتماعی در فرهنگ علوی
ز ميان همه خصوصيات و فضايل اعلاي امير المومنين علي (ع)، شايد اعجاب‌آورترین آنها، عدالت ايشان را می‌توان بيان كرد كه آن حضرت نه‌تنها در بيان و در بعد فردي، بلكه در عمل فردي و در جامعه و مسنـــد حكومتي و مديريتي نيز در هيــچ شرايط و موقعيتي، از اعمال آن فرو نگذارده است. به اين سبب، كنكاش در زواياي بيان نظري و سیره عملي آن بزرگوار در مسئله عدالت براي جامعه‌ای كه می‌خواهد پایه‌های حكومتي و مناسبات اجتماعي خود را بر مبناي ديني و دستورات الهي پایه‌گذاری كند، بسيار ضروري می‌نماید؛ چراکه آموزه‌های حكيمانه آن حضرت در اين زمينه به همراه سيره عملي ايشان می‌تواند براي چنين جامعه‌ای الگوي عملي بسيار شایسته‌ای قرار گيرد. لذا در اين مقاله تلاش شده است كه به روش توصيفي – تحليلي و تحليل محتوا به اين مسئله پرداخته شود كه براي اين منظور بعد از بيان نظري اين مسئله در قران كريم و در ديدگاه پيامبر بزرگوار اسلام (ص)، ابعاد مختلف عدالت از منظر امير المومنين علي (ع) و در سيره آن حضرت موردبحث و بررسي قرارگرفته و تلاش شده است كه حتی‌المقدور براي عملي شدن آن پيشنهادهايي ارائه شود.برای مشاهده متن کامل مقاله اینجا را کلیک کنید
مهدی موعود (ع) فرزند امام حسن عسکری (ع)
نوشتار حاضر با سه رویکرد روایی، تاریخی و عقلی، به اثبات فرضیه خود «مهدی موعود (ع) فرزند امام حسن عسکری (ع)» پرداخته و در ختام مقاله، شبهات برخی معاصران در انکار مهدویت و نیز اتهام بابیه و بهائیه بر شیخ احمد احسائی و سید رشتی مبنی بر وعده ظهور و تطبیق مهدی موعود بر باب و بهاء نقل و نقد خواهد شد.
تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع) در بررسی علامه شوشتری
سير منسوب به امام حسن عسکري (ع) از جمله تفاسير اوليه شيعه است که بسيار زود هنگام اعتبار آن مورد بحث بوده است. مخالفان اين تفسير به لحاظ سندي و متني به بحث از آن پرداخته اند. علامه شوشتري نيز از جمله اين مخالفان است که در الاخبار الدخيله به اجمال به بحث از سند آن مي پردازد، هم چنان که متن آن را نيز به نقد مي کشد. نقد محتوايي او از اين تفسير، مفصل ترين نقد از آن محسوب مي شود. او در نقد خود از جمله به قرآن، عقل، روايات و اطلاعات تاريخي استناد مي کند اگر چه مورد اخير بيش ترين سهم را به خود اختصاص داده است.
اسوه‌های بشریت: امام هادی (ع)
امام هادی علیه السلام اسوه بشریت، این مقاله بر آن است که مثالهایی بسیار کم و کوچک و البته به اندازه بضاعت از خیل دلایل اسوه بودن حضرت امام هادی علیه السلام، نشان دهد.
گوشه‌ای از فعالیت‌های شیعیان امام رضا و امام جواد (ع) در قم
در زمان امام رضا علیه السلام شیعیان در ایران و مخصوصا در شهر قم از بیشترین فعالیت های خود را در امامت امام رضا و امام جواد علیهما السلام داشتند که در این مقاله تلاش بر آن است که گوشه هایی از این فعالیت ها را نشان دهد.
رفتارشناسی امام رضا علیه السلام در جریان غلو
پدیدة غلو آفتی است که به دلایل مختلف در میان شیعیان، مانند دیگر گروه‌های اسلامی و غیر اسلامی راه یافت و عده‌ای را به بیراهه کشاند. عقاید غالیان شیعی دارای نظم و انسجام خاصی نبود، ولی بنیان عقاید آنها بر درجة خدایی و الوهیت قائل شدن برای پیامبر اعظم (ص) و به مقام خدایی و نبوت رساندن ائمه معصوم: استوار بود. غالیان با افکار و گفتار خود، اصل توحید را هدف قرار می‌دادند. درنتیجه با توجه به اهمیت مسئله، ائمه شیعه از راه‌های مختلف و به‌شدت با غلو و غالی‌گری به مبارزه می‌پرداختند و افکار و گفتار غالیان را نفی می‌کردند. در این راستا امام رضا (ع) به‌شدت با غالیان برخورد کرد و آنها را طرد و لعن نمود. بررسی مواضع امام رضا (ع) پس از بیان پاره‌ای از افکار، گفتار و رفتار غالیان آن زمان، موضوع نوشتار حاضر است.
امام موسی کاظم علیه السلام و اخبار اهل تصوف
از نوع نگاه امام موسی کاظم علیه السلام به تصوف و برخورد های امام هفتم علیه السلام با ایشان و اهل تصوف با امام علیه السلام اخباری در تاریخ به دست آمده است که در این مقاله سعی بر آن شده تا اطلاعاتی در اختیار بگذارد.
