مباحثی درباره شیعه شناسی

پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی مذهب شیعه اثناعشریه به عنوان یک جریان فکری فعّال، تأثیر گذار و ظلم ستیز ـ و نه صرفا یک جریان مخالف سیاسی ـ در عرصه بین الملل حضور چشمگیر و نقش محوری پیدا نمود. جریانی که معتقد است قرائت صحیح و تفسیر درست از قرآن و سنّت پیامبر (ص) تنها از طریق اهل بیت (ع) امکان پذیر است و برای فهم معارف دین و احکام آن باید به آموزه های اهل بیت (ع) مراجعه نمود. چرا که پیامبر (ص) فرمود: «انّى تارك فيكم الثقلين كتاب الله وأهل بيتي وانهما لن يتفرقا حتى يردا علىّ الحوض» این حادثه بزرگ در قرن حاضر به رهبری امام خمینی (ره) و نقش شگفت انگیز مردم باعث شد که نام اهل بیت (ع) و مذهب شیعه در سطح بین الملل فراگیر شود و بسیاری در صدد پژوهش از این مذهب برآیند و حتی هنگام اسلام آوردن اسلام شیعی را اختیار نمایند.

نظریه «عدالت صحابه» در ترازوی قرآن و سنّت و تاریخ

اينكه عده اي توانستند ازنزديك جمال دلرباي پيامبر اعظم (ص) را نظاره كنند، معجزات الهي اش را ببينند، آيات وحي و سخنان حكيمانه اش را بشنوند، خلق عظيم و رحمت وسيعش را احساس كنند  او را در سفر و حظر همراهي نمايند؛ خود امتياز ويژه اي است كه به ايمان آورندگان و تربيت يافتگان آن دوره چهره اي شاخص  ماندگار بخشيده است. اما زين العابدين عليه السلام در صحيفه سجاديه – كه چكيده اي است از معارف اسلام ناب در قالب نيايش – از درگاه خداوند براي اصحاب پيامبر (ص) اينگونه دعا مي كنند:

«اللهم و اصحاب محمد (ص) خاصّه الذين احسنوا الصحابه و الذين ابلوا البلاء الحسن في نصره و كالقوه و اسرعوا الي وفادته و سابقوا الي دعوته و استجابوا له حيث اسمعهم حجه رسالاته و فاوقوا الازواج و الولاد في اظهار كدمته و قاتلوا الاباء و الابناء في تثبيت نبوته و انتصروا به و من كانوا منطوين علي محبته يرجون تجاره لن تبور في مودّته و الذين هجرتهم العشائر اذ تعلّقوا بعروته و انتفت منهم القرابات اذ سكنوا في طلّ قرابته فلاتنس لهم اللهم ما تركوا لك و فيك و ارضهم من رضوانك … »

«بار خدايا و به خصوص اصحاب و ياران محمد (ص) آنانكه همراه بودن (با آن حضرت) را نيكو به پايان بردند و آنانكه براي ياري او در جنگ شجاعت و دلاوري برجسته اي آشكار ساختند و او را يادي كردند و به ايمان اوردن به او شتافتند و به دعوتش پيشي گرفتند و دعوت او را آ هنگام كه برهان رسالتهاي خود را به گوششان مي رساند، پذيرفتند و در راه آشكار ساختن دعوت او (به راه حق) از زنان و فرزندان دوري نمودند و در استوار كردن پيامبري او با پدارن و فرزندان (خودشان) جنگيدند و به واسطه وجود آن حضرت پيروز گرديدند و آنانكه محبت و دوستي آن بزرگوار را در دل داشتند و در دوستيش تجارت و بازرگاني (سعادت) را آرزو داشتند كه هرگز كسادي در آن راه نمي يابد و آنانكه چون خود را به ريسمان (ايمان به) آن حضرت متعلّق ساختند قبيله ها شان از آنها دوري گزيدند و چون در سايه خويش با او (ص) جاي گرفتند  خويشان با آنان خود را بيگانه پنداشتند پس خدايا آنچه را كه براي تو در راه تو از دست داده اند براي ايشان فراموش مكن و ايشان را از خوشنودي (رحمت) خود خوشنود ساز … »[1]

اما پرسش مهم و در خور درنگ و انديشه اين استكه آيا تمام صحابه و پيامبر (ص) داراي ويژگيهاي مذكور بودند و به عبارتي بهتر و دقيق تر آيا تمامي آنها ب ايستثنا «مومن» ، «عادل» ، «صالح» ، «صادق» بودند و هيچ «گناه» و «خطايي» نداشتند و در نتيجه همه فوق «انتقاد» و در يك سطح از «احترام ويژه» هستند و «گفتار» و «كردار» شان حجت و اطمينان بخش است بدون آ»كه نيازي به «تفحص» از سيره رفتاري شان باشد؟ و يا آنكه خوب و بد در ميانشان وجود داشت خوبشان قابل احترام و تقدير و بدشان سزاوار زّم و توبيخند؟

«ذخیرة الصالحین» میراثی گرانسنگ در عرصه فقه و اجتهاد

کتاب «ذخیرة الصالحین فی شرح تبصرة المتعلمین» اثر فقیه پارسا آیت الله العظمی شیخ محمد رضا طبسی نجفی (ره)، شرحی مزجی و استدلالی بر «تبصرة المتعلمین» علّامه حلّی (ره) است. این موسوعه فقهی، یک دوره کامل فقه استدلالی است که نگارش و تألیف آن 25 سال به طول انجامیده است. نسخه خطّی این اثر ارزشمند هم اکنون به دست برخی محقّقان حوزه در حال تصحیح، تحقیق و تخریج مصادر است که انشاء الله به زودی به زیور طبع آراسته و تقدیم مجامع علمی و حوزوی خواهد شد. در این نوشتار ابتدا به اختصار به زندگینامه و معرّفی شخصیّت و جایگاه علمی نویسنده این کتاب می پردازیم و سپس با بررسی توصیفی این اثر ماندگار، شیوه و سبک تألیف آن را تبین می نماییم.

دفاع اهل بیت علیهم السلام از سیره و سخن پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم

بررسی تاریخ حدیث نشان می دهد که احادیث پیامبر اکرم (ص) در زمان حیات طیّبه آن حضرت و نیز پس از رحلت ایشان، از آسیب کج فهمی جاهلان، و جعل و تحریف عالم نمایان جاه طلب، در امان نبوده است. شاهد این مطلب سخنی از امام علی (ع) است که ضمن بیان علّت وجود اختلاف در روایاتی که میان مردم آن زمان رایج و به پیامبر اکرم (ص) منسوب بوده است، تصویر روشنی را از سرگذشت احادیث پیامبر (ص) در آن دوران بازگو می کند: «إِنَّ فِي أَيْدِي النَّاسِ حَقّاً وَ بَاطِلًا وَ صِدْقاً وَ كَذِباً وَ نَاسِخاً وَ مَنْسُوخاً وَ عَامّاً وَ خَاصّاً وَ مُحْكَماً وَ مُتَشَابِهاً وَ حِفْظاً وَ وَهْماً وَ لَقَدْ كُذِبَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ (ص) عَلَى عَهْدِهِ حَتَّى قَامَ خَطِيباً فَقَالَ مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّداً فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ» «آنچه در بين مردم شايع است هم احاديث حق است و هم باطل، هم راست و هم دروغ هم ناسخ و هم منسوخ، هم عام و هم خاص، هم محكم و هم متشابه، هم احاديثى است كه بخوبى حفظ شده و هم رواياتى كه طبق ظن و گمان روايت گرديده است. در عصر پيامبر (ص) آن قدر به آن حضرت دروغ بسته شد كه به پا خاسته خطبه خواند و فرمود: “هر كس عمدا به من دروغ ببندد جايگاه خويش را در آتش جهنم بايد انتخاب كند”».

نگاهی به شرح حال آیت الله العظمی سیّد ابوالحسن اصفهانی (ره)

او سیّد جلیل و مولای کامل، دارای منصب فتوا در جهان تشیّع، آیت الله علی الاطلاق، همان کسی که موافق و مخالف به فقاهت، شرافت و گرانمایگی او اعتراف دارند، داناترین و پارساترین، سیّد ما، ابوالحسن موسوی اصفانی (خداوند مرقدش را پاکیزه گرداند) است.

معناشناسی «جُرم» در قرآن کریم

دانش «جرم شناسی» به شکل امروزی آن پیشینه ای حدّاکثر صد و پنجاه ساله دارد. در حالی که قرآن کریم بیش از هزار و چهار صدسال پیش به ابعاد مهمّ این موضوع پرداخته است. واژه «جرم» همراه با مشتقاتش، در قرآن کریم 66 بار در 36 سوره و 65 آیه به کار رفته است. ما در این نوشتار به مفهوم شناسی این واژه، بررسی مصادیق جرم و در نهایت به بیان سرنوشت نهایی مجرمان در روز جزا از دیدگاه قرآن کریم می پردازیم.

جریان شناسی نفاق و بررسی انگیزه های آن در انقلاب نبوی(ص) از دیدگاه قرآن کریم

نفاق پدیده ای است که در جوامع مختلف ودر جامعه ما قابل پی گیری است . یکی از این عرصه ها عرصه نظری مباحث نفاق است ، در این زمینه بررسی عوامل ظهور نفاق شایسته پژوهش است.بدون تردید طرح این گونه مباحث از منظر دینی می تواند به تحکیم مبانی نظری مطالعات انقلاب اسلامی بیانجامد نفاق در صدر اسلام پديده اي است كه از نگاه بسياري معلول «ترس» و از ديد برخي ديگر معلول عوامل متعدد و گوناگونی چون طمع ، ترس ، تعصب و اخلال و ايجاد انحراف در برنامه انبياء است. لازمه اين اختلاف آن است كه در ديدگاه نخست پيدايش نفاق محدود به مدينه مي‌شود ،اما در ديدگاه دوم وقوع آن در مكه پيش از هجرت نيز قابل فرض و اثبات مي‌گردد. تدبّر در آيات مربوط به منافقان مويّد ديدگاه اخير است.

اذان رسانه ای از جهان ملکوت

اذان پیامی «آسمانی» و رسانه ای «رحمانی» است که پژواک روح بخش و آوای دل انگیز آن هرروز گوش «ناسوتیان» گرفتار در غل و زنجیرها را نوازش می دهد و آنان را به رهایی از اسارت ها و پرواز به سوی «لاهوتیان» فرا می خواند.
این نوشتار بر آن است تا با رویکرد رسانه ای، نگاهی نو به اذان افکند و آن را از زوایای گوناگون بررسی نماید.

حریم ملکوت 46

آیت الله صدیقی روز دوشنبه بعد از نماز جماعت مغرب و عشاء در مسجد جامع ازگل به درس اخلاق پرداختند که مشروح آن در اختیار شما قرار دارد.