آموزه‌های مهدویت در کلام رسول خدا (ص)

نگاه به آینده و ارائۀ تصویری امید‌ساز و هول‌انگیز از آن، امری است که در سخنان رسول‌خدا (ص) به روشنی می‌توان دید؛ اما بررسی دقیق‌تر آموزش‌های آن حضرت به تأمل در سخنانی نیاز دارد که بر مخاطبان خود القا کرده است. وصول به این سخنان، با توجه مشکلات در تدوین حدیث به‌ویژه در منابع اهل سنت، کاری دشوار است که جز بر اهل تحقیق مقدور نیست. در چنین تحقیقی باید هم به بررسی اعتبار و تهذیب مصادر پرداخت و هم بررسی اسناد را جدی گرفت. اگرچه رسول (ص) برای اکمال دین و تبیین همۀ معارف قرآنی به تمامی ابعاد بحث مهدویت توجه داشته است، اما تکرارها و تأکیدهای آن حضرت نشان از آن دارد که برخی محورهای مباحث مهدوی بیشتر مورد توجه بوده که حاکی از نیاز بیشتر مخاطبان در تبیین این قسم از آموزه‌هاست. مهم‌ترین این محورها عبارت‌اند از: معرفی مهدی (عج) و این‌که او از اهل‌بیت پیامبر است، سیره و رفتار او همانند رسول خدا (ص) خواهد بود، غیبت‌هایی خواهد داشت و مؤمنان به سبب این غیبت‌ها دچار مشکلاتی خواهند شد، مؤمنان صبور در غیبت جایگاهی بلندتر از یاران عصر حضور دارند، ظهور پس از یأس و غلبۀ فساد رخ خواهد داد.

ویژگی‌های یاران خاص امام زمان علیه السلام

ریشه‌کنی ستم و درهم کوبیده شدن پایه‌های کفر و استکبار و شرک و نفاق در صحنه عـالم و تـحـقـّق آرمان حاکمیت توحید و عدالت در جهان، افزون بر وجود رهبری شایسته و مـعـصـوم، قـانـونـی جـامـع و جهان‌شمول و فراهم آمدن زمینه‌ها و شرایط لازم، به وجود یارانی زبده، کاردان و لایق و پا به رکاب وابسته است؛ یارانی که قابلیت‌هایی در حد مـطـلوب و ایـده آل داشـته باشند تا بتوانند منویّات رهبر و مقتدایشان را در گستره گیتی جامه عمل بپوشند. مـقـاله حـاضـر بـا عـنـوان «ویژگی‌های یاران خاص امام زمان (ع)» نوشتاری است درباره یـاران حـضـرت مـهـدی (ع)، مـاهـیت یاران خاص و خصوصیات آنان. از این رو، پس از ذکر مقدمه‌ای کـوتـاه، یاران حضرت، ستاد فرماندهی حکومت جهانی و ماهیت یاران خاص مورد بحث قرار گرفته است. پس از آن ویژگی‌های آنان بررسی شده و در پایان نکاتی به صورت نتیجه ارائه گردیده است.

ندای آسمانی نشانه ظهور

برای ظهور حضرت مهدی (ع) در احادیث پیشوایان معصوم (ع)، نشانه‌هایی ذکر شده است. این نشانه‌ها در مدت زمانی طولانی به تدریج به وقوع می‌پیوندد. در این میان برخی از نشانه‌ها نزدیک ظهور حضرت مهدی (ع) تحقق می‌یابد و برخی دیگر ممکن است سال‌ها پیش از ظهور آن حضرت اتفاق بیفتد. همچنین در احادیث پیشوایان معصوم (ع) بر برخی از نشانه‌ها تأکید بیشتری شده و از آنها با صفت قطعی و حتمی یاد شده است. از نشانه‌هایی که نزدیک و متصل به ظهور حضرت تحقق می‌یابد و در احادیث پیشوایان معصوم (ع) بر آن تأکید فراوانی شده، ندای آسمانی است. در مراحل مختلف ظهور حضرت مهدی (ع) نداهای گوناگونی شنیده خواهد شد، که هریک از آنها بر حقانیت قیام آن حضرت دلالت می‌کند و برای حق جویان و حق پویان هرگونه شک و شبهه‌ای را برطرف می‌کند؛ ولی ندایی که معروف است و در احادیث پیشوایان معصوم (ع) بیشتر از آن سخن به میان آمده، ندایی است که در آغاز ظهور حضرت مهدی (ع) شنیده خواهد شد. در این مقاله، نخست به بیان ویژگی‌های این ندا خواهیم پرداخت و در پایان از دیگر نداها نیز سخن خواهیم گفت.

معیارهای تطبیق نشانه‌های ظهور

ظهور امام مهدی (ع) نشانه‌هایی دارد؛ نشانه‌هایی که مطرح شدن آنها از سوی پیشوایان دینی همراه با مقاصدی بوده است. تحقق برخی از این مقاصد در گرو تطبیق نشانه‌ها بر مصادیق خارجی است. این تطبیق اولاً نیازمند ضوابط و معیارهایی است که ما را به مصداق واقعی نشانه‌ها راهنمایی کند، ثانیاً در مسیر آن، دو مشکل اساسی وجود دارد: نخست این که همیشه احتمال وجود مصادیق دیگری برای نشانه‌ها وجود دارد و دوم این‌که برای نشانه‌ها می‌توان مصادیق جعلی ساخت. از این رو نیازمند معیارهایی هستیم که بتوانیم در روند تطبیق از آن پیروی کرده و از دشواری‌های یاد شده عبور نماییم. ضوابط یادشده بدین قرارند: نخست این که تطبیق باید همراه با یقین باشد؛ دوم، مصداق مورد نظر باید تمام ویژگی‌های یاد شده برای نشانۀ مربوط را بالفعل دارا باشد؛ سوم، جریان تطبیق نباید به تأویل روایات بینجامد؛ چهارم، تطبیق باید با ضوابط و چارچوب‌های کلی دین هماهنگ باشد و تطبیق نباید موجب زیر پا گذاشته شدن یکی از ضوابط دین شود؛ پنجم این که در جریان تطبیق باید نشانه‌هایی که در آنها احتمال وجود مصادیق جعلی وجود دارد، بر نشانه‌هایی که جعل شدنی نیستند عرضه شوند. با توجه به پنج معیار یاد شده، می‌توان به مصادیق واقعی نشانه‌های ظهور که احتمال تعدد مصداق و جعل در آنها نمی‌رود دست یافت.

دعای سلامتی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف)

این که در مجالس می گویند «برای سلامتی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) صلوات» یا «برای تعجیل در فرج دعا کنید»، مگر ایشان هم مثل بقیّه مردم دچار بیماری می شوند یا با دعای ما فرج و ظهور ایشان نزدیک می شود؟!

تحلیل و بررسی روایات سن حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه (با تأکید بر نقد ادعای بهائیت)

بسياري از روايات منابع دست اول شيعه و برخي روايات اهل سنت، به سن ظاهري حضرت مهدي (ع) هنگام ظهور، اشاره کرده و حضرت (ع) را در 30، 32، 40 و کم‌تر از 40 سال دانسته؛ يا در مورد آن حضرت (ع)، تعابير متفاوتي همچون غلام (کودک)، شاب (جوان)، شاب حدث (جوان در ابتداي جواني)، شاب موفق (جوان کامل)، فتي (مرد کامل) وارد شده است. هرچند به ظاهر، اين روايات داراي تعابير متفاوتي است که دستاويز بهائيت، خصوصا ابوالفضل گلپايگاني در کتاب «فرائد» قرار گرفته است؛ با دقت در مدلول اين روايات و تحليل و بررسي آن‌ها و آن تعابير در لغت و استعمال اين تعابير در زبان عربي، به ضميمه روايات طول عمر حضرت (ع)، عدم تعارض و اتحاد مضمون همه روايات روشن و تبيين می‌شود که همه روايات حاکي از اين است که طول عمر آن حضرت (ع) بر ظاهر ايشان تأثیری نداشته و ايشان در سن جواني ظهور خواهند کرد.

منتظران گناه کار

آیا شخصی که گناه کرده، می تواند با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) ارتباط داشته باشد؟ من خودم از امام شاکی هستم؛ چون وقتی ازش می خواهم بیاید نجاتم دهد، نمی آید یا فکر می‌کنم به خاطر گناهانی که می کنم، محلّم نمی گذارد؟

بررسی علل تداوم غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در دوران شکوفایی دولت‌های شیعی

در نيمه سده‌های سوم و چهارم هجري، شيعيان با دو مسئله اساسي روبه رو شدند؛ نخست شيعيان امامي از ديدار امام خويش محروم ماندند و جريان غيبت براي امامشان پديد آمد. در عرصه سياسي نيز دولت‌هایی نوظهور در جهان اسلام به وجود آمدند که گرايش آشکاري به تشيع داشتند و بيشتر اين دولت ها بر اين گمانه تکيه داشتند که بايد باورهاي شيعيان در عرصه اجتماعي حاکم شود؛ حتي برخي از آنان آشکارا مدعي امامت امام عصر (عج) بودند. به همين دليل اين گمانه تقويت می‌شد که با توجه به تحول پديد آمده، امام شيعيان به زودي ظهور خواهد کرد و زمام حکومت را به دست خواهد گرفت. اين نظريه از آن رو بااهميت است که از جمله شرايط ظهور آن حضرت، آماده بودن دولت‌ها و ملت‌ها ذکر شده است؛ امري که به ظاهر در آن زمان فراهم شده بود، اما آن بزرگوار ظهور نکردند. از اين رو، نوشتار حاضر در پي آن است که غايب شدن امام زمان (عج) را در عصري که پديده ظهور دولت‌های قدرتمند شيعي و گسترش فکري و جغرافيايي آنان در سراسر جهان اسلام رخ نموده را بررسي کند و به اين مسئله بپردازد که چرا آن حضرت در آن زمان که به ظاهر همه شرايط به نفع شيعيان بود، از پس پرده غيبت خارج نشد. به همين دليل لازم است ابتدا فضاي سياسي آن عصر ترسيم گردد و از چگونگي ظهور و افول دولت‌های شيعي بحث شود، سپس روابط سياسي و اجتماعي دولت‌های شيعي با يکديگر مورد بررسي قرار گرفته و به انگيزه رهبران اين دولت‌ها در چگونگي دست يابي آنان به قدرت اشاره خواهد شد. همچنين به اين مهم خواهيم پرداخت که افزون بر تشتت آراي اين دولت‌ها نسبت به پديده مهدويت، انگيزه اين حکومت‌ها نيز به طور عمده فراي مذهب بوده و باورمندي آنان به پديده منجي بسيار کم رنگ بوده است.

وظایف سیاسی و اجتماعی منتظران در زمان غیبت

آیا شیعیان و منتظران ظهور، علاوه بر وظایف فردی و دینی، تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ یعنی، باید در اجتماع و صحنه سیاست نیز اقداماتی انجام دهند که شایسته عنوان «منتظر واقعی» باشند؟

بررسی روایاتی درباره قیام پیش از ظهور حضرت مهدی (ع)

از جمله موضوعات دینی که مورد اختلاف است و دستاویزی برای مخالفان حکومت اسلامی شده، روایاتی است که قیام و اقدام به تشکیل حکومت را در زمان غیبت حضرت حجت عجل الله تعال فرجه الشریف نهی می کند. امّا نویسنده تنها از منظر روایات به آن می پردازد و اخباری که در مجامع حدیثی آمده مطمح نظر قرار داده، به ارائه و نقد آنها اقدام می کند.

ویژگی‌های شخصی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در ادعیه و زیارت

موعود در اندیشه اسلامی ـ به ویژه در دیدگاه شیعه ـ ماهیتی مشخص دارد و مصداق معینی را به خود اختصاص داده است. ولادت او در منابع معتبر به اثبات رسیده است. آن حضرت که همنام پیامبر اکرم (ص) است و غیبتی طولانی دارد ظهورش منوط به اراده خداوند متعال و تحقق شرایط ظهور است. موضوع این مقاله، بررسی ویژگی‌های شخصی حضرت مهدی (عج) در ادعیه و زیارات است. در این مقاله، تحلیل خواهد شد ادعیه و زیارات ویژگی‌های شخصی حضرت مهدی (عج) را به صورت جزئی و هماهنگ با تاریخ و مطابق با کتاب و سنت ترسیم می‌‌کنند. پس از آن، درمی‌یابیم ماهیت امام دوازدهم (عج) و ابعاد و شئون آن حضرت چگونه در دعا و زیارات مربوط به مهدویت مورد اشاره قرار گرفته است.

سیره قضایی حضرت مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشریف

با بررسی و دقت در روایات حکومت جهانی امام مهدی (ع) در زمینه پیشرفت مسائل اقتصادی، فرهنگی و… در می‌یابیم که با کاسته شدن از جرم و جنایت و با پیش رفت علوم و فنون دستگاه قضایی آخرین معصوم الهی از توانایی و قدرت فراوانی برخوردار است. این نوشتار جلوه‌ای از سیره قضایی آخرین حجت الهی را بیان می‌کند. در این مقاله تلاش شده است؛ ترسیم چشم‌انداز آن حکومت، چراغی فراروی امروز افروخته گردد. اجرای عدالت در زمان آن حضرت، به روابط اجتماعی منحصر نیست؛ بلکه اصول عدالت در تمام زمینه‌های کلی و جزئی به طور شگفت‌آوری اجرا می‌شود. نگارنده در این مقاله به پیشرفت مسائل فنی اشاره می‌کند و با تحقیق‌های انجام‌شده به این نتیجه می‌رسد که: در عصر ظهور، با پیشرفت علوم، فناوری و تکنیک و صنعت، وسائل کشف جرم آنقدر کامل می‌شود که کمتر مجرمی می‌تواند رد پایی که با آن شناخته شود از خود به جا نگذارد. به دلیل مراقبت شدیدی که در عصر حکومت او إعمال می‌شود، مجرمان در خانه خود نیز در امان نیستند؛ چرا که ممکن است با وسائل پیشرفته تحت کنترل باشند. حتی ممکن است امواج صوتی آنها از پشت دیوار قابل کنترل باشند.