بررسی دیدگاه محمد بن‌عبدالوهاب درباره شرک و مشرک
پیروان فرقه وهابیت ادعا میکنند تنها کسی که توحید را فهمیده، محمد بن‌عبدالوهاب است. وی میگوید پیامبران الهی یک رسالت بیشتر نداشتند و آن رسالت عبارت است از دعوت به توحید عبادی؛ زیرا مردم فقط در توحید عبادی مشرک شدند و در دیگر مراتب توحید نظیر: توحید ذاتی، صفاتی، افعالی، ربوبیت و غیر آن، موحد بودند. همچنین او رفتار مسلمانان را درباره بزرگداشت آثار بزرگان دین، زیارت و توسل به آنان، شرک در عبادت میشمرد. بدین جهت، مسلمانان را مانند مشرکان صدر اسلام میدانست. نوشتار حاضر درصدد تبیین دیدگاه ابن‌عبدالوهاب درباره توحید و شرک و نقد و بررسی آن است.
قبیله بدعت
در طول تاریخ اسلام بدعت‌گذاران متعددی در میان امت اسلامی پیدا شده‌اند که با اغراض شخصی و دنیوی و یا از روی جهالت با استفاده از گزاره‌های دینی و شعارهای مذهبی، بدعت‌هایی را در اسلام به وجود آورده‌اند که می‌توان گفت یکی از مصدایق بارز بدعت‌گذاران، گروه وهابی است که طبق حدیث شریف، مبارزه با این گروه بدعتگر در درجه اول بر عهده طبقه علماست.
درباره بطلان بدعت‌گذاری و نکوهش آن، روایات فراوانی از معصومان: وارد شده است که در ذیل به نمونه‌های آن اشاره می‌کنیم.
معرفی کتاب پاسخ به شبهات
یکی از ترفندهای وهابیت در مقابله با مسلمانان و مخالفان عقاید وهابیت ایجاد شبهه و شک میان عقاید مسلمانان است. به همین منظور کتاب های متعددی به منظور رفع شبهات وهابیت نگاشته شده و با دلایل منطقی از کتاب، سنّت و عقل، پاسخ های متقنی در اختیار خوانندگان قرار داده شده است. یکی از این آثار، کتابی است در دو جلد با عنوان پاسخ به شبهات وهابیت که آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی آن را نگاشته است.
واکاوی متون زهد و بررسی ارتباط مشایخ صوفیه با امام کاظم علیه السلام
هرچند زمینه شکل‌گیری طریقت‌های عرفانی در جهان اسلام، از حدود سده‌های چهارم و پنجم آغاز شده بود، صورت نهایی این طریقت‌ها به سدة هفتم و پس‌ازآن برمی‌گردد. بیشتر این طریقت‌ها، سلسله خود را از طریق امامان شیعه و به‌ویژه امام رضا (ع) تا امیرالمؤمنین علی (ع) به رسول خدا (ص) می‌رسانند. حال، این پرسش مطرح می‌شود که چه تصویری از امامان و به‌ویژه امام کاظم (ع) در زهد و عرفان اسلامی وجود داشته که به پذیرش ایشان به‌عنوان یکی از اقطاب سلسله‌های عرفانی انجامیده است؟ در برخی از منابع، ادعا شده است که برخی از مشایخ متقدم صوفیه با امام کاظم (ع) ارتباط داشته‌اند. مقاله حاضر، نخست کتاب‌های زهد را معرفی و آنگاه میزان صحت‌وسقم روایات حاکی از ارتباط مشایخ صوفیه با آن حضرت را بر رسیده و به این نتیجه رسیده است که اولاً در کتاب‌های زهد و عرفان فقط به‌اختصار از امیرالمؤمنین علی (ع) تا امام صادق (ع) یاد شده است و از دیگر ائمه و به‌ویژه امام کاظم (ع) مطلقاً ذکری در میان نیست؛ ثانیاً هرچند دیدار یکی از مشایخ صوفیه، یعنی شقیق بلخی، با امام کاظم (ع) کم‌وبیش قابل‌اثبات است، ولی همین دیدار هم در هیچ‌یک از متون عرفانی ذکر نشده است و لذا در تاریخ عرفان و شکل‌گیری طریقت‌های عرفانی تأثیری نداشته است؛ بنابراین، برای فهم چگونگی و چراییِ ورود اسامی ائمه (ع) به سلسله‌های عرفانی، مراجعه به متون زهد و تصوف کارگشا نیست و باید به دنبال دلایل دیگری برای آن بود.
امام صادق علیه السلام و تأویل و تفسیر عرفانی قرآن
گفتارِ زير پژوهشی است درباره‌ی تفسير و تأویل‌های بازخوانده به امام صادق (ع) از پاره‌ای آيات قرآن. اين تفسيرها بخشی از گفتارهای تفسيری امام است که عبدالرحمن سلمی به‌گونه‌ای پراکنده همراه با گفتارهای تفسيری ديگران در حقايق التفسير خويش آورده و پل نويا آنها را بيرون آورده و جداگانه چاپ کرده است. در اين پژوهش، نخست درباره‌ی پيوند امام با تصوف و عرفان به کوتاهی سخن گفته‌ایم، و سپس، گفتارهای تفسيری آن بزرگ را هم از ديدگاه سندی و هم از ديدگاه معنايی بررسيده‌ايم و به اينجا رسیده‌ایم که هرچند اين گفتارها از نگاه سندی استوار نيستند، و هرچند پاره‌ای از آنها از نگاه معنايی نيز نمی‌توانند پذيرفته آيند، با اين همه بسياری از آنها پذيرفتنی می‌نمایند.
وهابیان و توحید در اسما و صفات
مقاله حاضر ابتدا دیدگاه وهابیان را درباره توحید در اسما و صفات مطرح و سپس بر اساس کتاب و سنّت دیدگاه آنان را نقد و بررسی کرده است و در نتیجه سست بودن آرا و نظریات وهابیان در خصوص توحید در اسما و صفات الهی را به اثبات رسانده است.
استراتژی انحرافی ابن تیمیه در تفسیر آیات قرآن
در طول تاریخ اسلام، مفسران هر یک با شیوه خاصی به تفسیر آیات قرآن پرداخته‌اند. از این‌رو شایسته است به بازنگری و ارزیابی آن روش‌ها و بیان نکات ضعف و قوت آنها پرداخته شود. یکی از آن شیوه‌ها، شیوه ابنتیمیه است که در عصر ما نقد و بررسی آن ضروری به نظر می‌آید؛ زیرا آرا و عقاید وهابیون از مبانی و آرای ابنتیمیه نشئت گرفته است که این مقاله در صدد بیان شگردها، استراتژی‌های، و نقد و بررسی اصول و مبانی تفسیری ایشان (مانند نفی مجاز، تکیه بر ظواهر بدون توجه به قرائن، عدم تأویل صفات خبری و …) می‌باشد وی در تفسیر آیات متشابه، از آیات محکم که قرآن از آنها به ام الکتاب تعبیر کرده، بهره نگرفته و لازمه تفسیر وی از صفات خدا، قائل شدن به تجسیم و تشبیه است.
شیعه و تحریف‌ناپذیری قرآن
قرآن کريم منحصر به‌فرد‌ترين کتاب آسماني است که خداوند وعده¬ قطعي برحفظ آن داده است و همچنان در ميان کتاب¬های آسمانی مي‌درخشد و شايسته بود همه¬ قلم‌ها به جاي شبهه افکني، تبيين پيام‌هاي جاوداني اين کتاب را همّت خويش قرار می‌دادند، ولي گروهي از نويسندگان وهابي در شرايط فعلي فرصت را برکاستن عظمت اين کتاب الهي به‌کار گرفته و اين اتهام را به پيروان مکتب اهل بيت: مي بندند که: «شيعه اماميّه اعتقاد به تحريف قرآن دارد». در مقاله پيش رو، با بهره گيري از آرا و ديدگاه هاي بزرگان شيعه به اين اتهام پاسخ داده شده است.
شگرد ابن تیمیه در انکار فضائل امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)
یکی از ویژه گی های وهابیان انکار و تضاد با فضائل اهل بیت علیهم السلام مخصوصا با شخص حضرت علی علیه السلام است از این رو ابن تیمیه کتاب منهاج السنه را نگاشت، در این نوشتار سعی شد تا شیوه و استراتژی کلی ابنتیمیه را در مواجهه با احادیثی که در فضایل امام علی(علیه السلام) و اهل‌بیت پیامبر(صلّی الله علیه وآله وسلّم) وارد شده‌اند، با ارائه نمونه‌هایی بیان شود و اثبات شده که وی با برخوردی دوگانه و مغرضانه به تضعیف و تکذیب روایات و فضائل ایشان پرداخته است.
سرفصل‌هایی از حرکت سیاسی امام سجاد علیه السلام در نهضت کربلا
در اين مقاله، مرحله دوم از نهضت كربلا كه دوره پيامرسانى و تثبيت ارزشهاى نهضت، به رهبرى امام سجاد (ع) می‌باشد، موردبررسی قرارگرفته است. نويسنده، انتقاد شديد از موضع فريبكاران كوفى، مبارزه با حاكمان اموى، افشاگرى چهره بنیاميه، بيدارى افكار عمومى و معرفى اهلبيت عصمت و طهارت را ازجمله سرفصلهاى تلاش سياسى امام سجاد (ع) در نهضت عاشورا میداند؛ و با اشاره به راهبرد سياسى امام (ع) در زنده نگه‌داشتن ياد و خاطره شهيدان كربلا، برانگيختن نهضتهاى خونخواهى حسينى پس از قيام را يكى از دستآوردهاى تلاش آن حضرت میشمارد.
شخصیت قرآنی و کریمانه امام حسن مجتبی علیه السلام
مقاله حاضر با عنوان شخصيت قرآني و كريمانه امام حسن (ع)، به توضيح و تبيين شخصيت و فضايل امام حسن (ع) در آيات و روايات فرقاني و توصيف شخصيت کریمانه آن حضرت می‌پردازد. امام حسن (ع) از شخصیت‌ها، اسوه‌اي مشهور اخلاقي است كه شخصيت انسان كريم و رفتار كريمانه را بر اساس سيره رفتاري آن حضرت می‌توان ترسيم كرد. شخصيت كريمانه تجلي خلق عظيم قرآني در سیره اجتماعي نسبت به دوست و دشمن نمايان می‌گردد كه مبتني بر حلم و عقل سليم است و مفهوم حلم حسني از شيوه رفتاري امام مجتبي (ع) با دوستان و دشمنان اهل‌بیت (ع) به دست می‌آید. عقل سليم و طهارت تكويني و نفساني و شرافت نسب و نفاست ذاتي از عوامل مؤثر برگزيدگي امام مجتبي (ع) در بين برگزيدگان الهي است. زيرا وي شبیه‌ترین مردم در خلق‌وخوی و خلقت، به پيامبر اعظم (ص) و نخستين ثمره شجره بوستان نبوي است.
حضرت فاطمه سلام الله علیهادر قرآن؛ نگاهی به جایگاه فاطمه زهرا در آیه مباهله از نظرگاه اهل سنت
آیه مباهله بر صداقت و عصمت گفتاری و رفتاری اصحاب کساء (ع) دلالت دارد. به اعتراف دانشمندان فریقین، روایات متواتری وجود دارند که پیامبر گرامی (ص) به‌جای (انفسنا)، حضرت علی (ع) را و به‌جای (نسائنا)، حضرت فاطمه (ع) را و به‌جای (ابنائنا) حضرت امام حسن و حضرت امام حسین (ع) را برای مباهله با نصارای نجران به‌عنوان گواه نبوت از میان همه امت به همراه بردند. برخی از دانشمندان اهل سنت این امر را متفق‌علیه و برخی دیگر اجماعی می‌دانند. روایات مباهله با بیش از 51 طریق متفاوت از 37 تن از بزرگان دین روایت‌شده‌اند. برخی دانشمندان اهل سنت شبهاتی را نیز مطرح کرده‌اند، اما این شبهات هیچ پایگاه علمی ندارند.
