برچسب: بنیانگذاران وهابیت

شفاعت از دیدگاه قرآن و سنت (1)

نوشتاری که در پیش رو دارید ، پژوهشی است پیرامون شفاعت از دیدگاه قرآن و سنت در این رساله با روش توصیف و تبیین موضوع به جمع آوری اطلاعات از طریق بررسی کتابهای مختلف از جمله تفاسیر متفاوت و کتاب های حدیثی شیعه و سنی پرداخته و از نظرات مفسران و دانشمندان مختلف نیز استفاده گردیده است. از آنجا که این موضوع یکی از مسائل مهم اعتقادی به شمار می رود لذا بحث و بررسی پیرامون آن بخصوص در اجتماع امروز با وجود رواج افکار مغرضانه از سوی دشمنان اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو اختصاص یک فرصت مناسب به آن می تواند مجال خوبی برای بررسی همه جانبه آن باشد. بیان معنا و مفهوم حقیقی شفاعت، ذکر جایگاه آن در آیات و روایات ،مطرح کردن آثار تربیتی این عقیده اسلامی و پاسخگویی به شبهات و دیدگاههای مخالف پیرامون آن از جمله اهداف و مسائلی که در این بررسی جامع مورد نظر قرار گرفته است. شفاعت در لغت به معنای ضمیمه شدن به دیگری برای کمک به او و خواهشگری در مورد او می باشد. و در اصطلاح واسطه قرار گرفتن چیزی یا شخصی است برای بخشیده شدن گناهان شخص دیگری در روز قیامت.آیات و روایات ،شفیع اصلی را خداوند معرفی کرده و بیان می دارد که درگران فقط به اذن او می توانند شفاعت کنند. در آیات قرآن و روایات به برخی از شرایط و اوصاف شفاعت کنندگان و شفاعت شوندگان اشاره شده است؛ توجه کردن به این شرایط به ویژه شرایط شفاعت شوندگان باعث می شود که انسان تمام تلاش خود را در جهت کسب این اوصاف به کار گیرد.البته شرایط ارکان این موضوع به گونه ای بیان شده است که در انسان حالت خوف و رجاء ایجاد می کند؛ که مهمترین اثر تربیتی و سازندگی شفاعت می باشد، توجه کردن به این ویژگی نشان دهنده درک معنای حقیقی شفاعت است که نهایتا موجب کسب سعادت دنیوی و اخروی می شود. و نیز شبهات و دیدگاه هایی که پیرامون شفاعت مطرح شده، همه ناشی از درک نادرست از آیات و روایات و استفاده از روش عقلی به این شبهات و دیدگاه ها پاسخ گفته اند. آگاهی یافتن از پاسخ شبهات یکی از موثر ترین ابزار در جهت پیشبرد اهداف و ثبات عقائد اسلامی خواهد بود. بنابراین برآینده بررسی همه جانبه شفاعت این است؛ تنها چیزی که می تواند ما را به این فیض(شفاعت شدن) برساند،عمل صحیح و مورد رضای خداوند است، عمل به آنچه که در قرآن و روایات آمده است.

شرایط شفاعت در قرآن و سنت

یکی از موضوعات مهم در مبحث معاد ،مساله شفاعت است که در این تحقیق به تعریف و اقسام و شرایط و آیاتی که در این مورد در قرآن کریم آمده است،و همچنین به بررسی روایات وارده در این مورد پرداخته است. و این مورد برای بررسی این موضوع با مراجعه به کتابخانه های مختلف و یا سایتهای اینترنتی به تحقیق و بررسی این موضوع پرداختیم و از منابع متعددی که شامل کتب روایی،تاریخی ،تفسیری و یا عقیدتی بوده استفاده نمودم که از جمله می توان به چندین مورد اشاره کرد: معاد در قرآن از آقای جوادی آملی ،شفاعت در قلمرو عقل، قرآن و حدیث از آقای جعفر سبحانی، شفاعت از آقای احمد مطهری،عدل از آقای دستغیب، عدل امام خمینی(ره) و … که نام آنها در فهرست منابع آورده شده است. و اما در مورد مساله شفاعت ،عده ای ظاهر بین و سطحی نگر با نگاه کردن به ظواهر آیات قرآن شروع به تفاسیری کرده اند که با اهداف اصلی قرآن و اولیاء الهی منافات دارد چرا که با آوردن یک سری شبهات به انکار مساله شفاعت پرداخته اند و یا در مفهوم آن اشتباه کرده و باعث سوء استفاده افراد از آن شده که در نیجه موجب جرات در انجام گناه می شود. لذا در این تحقیق به ارزیابی درست شفاعت از طریق آیات قرآن و روایات پرداخته شده تا تمامی اشکالات و شبهات در این مورد از بین برود و دیگر جایی برای اشکال باقی نماند در واقع شفاعت در مورد افرادی صورت می گیرد که پیوند خود را به کلی با دین خدای متعال قطع نکرده و قابلیت آن را دارند که با وجود آلودگی به برخی گناهان به برکت شفاعت شافعان بار دیگر مشمول رحمت حق شوند. عقیده به شفاعت از قرآن و سنت گرفته شده و در آیات مربوطه ویژگی شفاعت کنندگان و شفاعت شوندگان و همچنین پاسخ به شبهات مربوط به آن آمده است.طبق آیات و روایات ملاک اصلی در مورد شفاعت ایمان به خداست که اگر در یک فرد مسلمان به معنای واقعی موجود باشد مشمول شفاعت واقع می شود البته شرایط دیگری نیز وجود دارد از جمله رضایت و خشنودی خداوند از بنده و داشتن ولایت که موجب سعادت اخروی می شود. همچنین اگر انسان بداند که شفاعت دارای قانون است و باید با اذن خداوند انجام گیرد و یک امر کاملا حساب شده است دیگر شبهاتی همچون اینکه شفاعت موجب جرات در گناه می شود و یا شفاعت اولیاء نسبت به خداوند یعنی دایه ی مهربان تر از مادر با شفاعت نوعی پارتی بازی است و … وجود نخواهد داشت.بنابر این نتیجه اینکه شفاعت امری است از طرف خداوند و با اذن او که از روی حساب و با شرایط خاصی برای نجات بندگان انجام می شود و اینگونه است که می توان گفت هر کسی نمی تواند شفاعت کند و هر کسی هم نمی تواند مشمول شفاعت واقع شود و نیز هر گناهی هم مورد شفاعت واقع نمی شود با این حساب هچگونه سوء استفاده از آن نمی توان کرد و باعث تجری هم نمی شود.

جستاری در شفاعت از منظر وهابیت

در کنار ادیان الهی و آسمانی صاحب شریعت، همواره ظهور و پیدایش فرقه های گوناگون، با مبانی فکری متفاوت و با برداشت های خاص از این ادیان، موضوعی چالش برانگیز بوده است. وهابیت در دنیای اهل تسنن، و بهائیت در تشیع از این جمله اند. وهابیت معتقد است مسلمانان از اسلامی که توسط پیامبر(ص) تبلیغ شده و در قرآن کریم موجود است، فاصله گرفته اند. ازاین رو، آنان بازگشت به اسلام ساده و بسیط عصر پیامبر و عمل به سیره صحابه را در دستور کار خود قرار دادند. این فرقه توسط استکبار جهانی و در بدترین شرایط تاریخی که امت اسلام از چهار سو مورد تهاجم شدید استعمارگران قرار داشت و بیش از هر زمانی نیازمند وحدت بود، شکل گرفت. وهابیت دارای مبانی فکری بس متنوعی است که بسیاری از آنها با مبانی اصیل اسلامی در تعارض است. این مقاله، با رویکرد نظری و تحلیل آثار مکتوب وهابیت، به بحث شفاعت از منظر آنها پرداخته، آن را مورد نقد و داوری قرار داده است.

توسل، مرگ و شفاعت از دیدگاه تشیع و وهابیت

استمداد از اولیای الهی و توسل به جاه و مقام ایشان بعد از مرگ، مسأله اختلافی بین مسلمانان و وهابیت می‌باشد. وهابیت این کار را نوعی شرک می‌دانند و برای آن ادله‌ای از قرآن و روایات می‌آورند. در این مقاله توسل به اولیای الهی بعد از مرگ مورد بررسی قرار گرفته و علاوه بر نقد ادله وهابیت، با ادله قرآنی و روایی جواز آن ثابت شده است. همچنین به ریشه‌های منع توسل در تاریخ نیز و افکار علمایی مانند ابن تیمیه اشاره شده است.

ویژگی های شفاعت کنندگان و شفاعت شوندگان

اهمیت مسئله شفاعت و مشخص شدن چهره اصلی و بی پیرایه این امر از تحریفات ، خرافات و شبهات و روشن شدن تاثیرات ارزشمند دنیوی و اخروی این عنصر سازنده تربیتی ، انگیزه اصلی انجام این پژوهش می باشد. مقدمتا کلیات موضوع شفاعت در فصل اول با توضیحاتی در زمینه مفاهیم و معانی این واژه از نظر لغوی، اصطلاحی و عرفی به همراه اقسام شفاعت مثل شفاعت حسنه و سیئه آمده است، سپس به جایگاه اساسی شفاعت در آیئنه قرآن و احادیث در قالب دسته بندی آیات و روایات مربوطه پرداخته شده و بعد از آن ، اهمیت و آثار و نتایج ارزشمند شفاعت مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم به ویژگی های شفاعت کنندگان در بیان قرآن و احادیث ، اشاره شده و از شافعانی همانند: قرآن، پیامبران و امامان، فرشتگان ، مومنان و شهیدان و عالمان و عبادات و اعمال صالح و بالاخره فضل و کرم خداوند، یاد گردیده است. در این مباحث بر این نکته اساسی تاکید شده که تمام شافعان ، فقط به اذن و رضایت خداوند مجاز به شفاعت از گنهکاران واجد شرایط می باشند. فصل سوم که همانند فصل دوم موضوع اصلی این پژوهش است، ویژگی های شفاعت شوندگان را در دو بخش مورد بررسی قرار داده است: اشخاص و گروههای مشمول شفاعت، همانند موحدان، عاملان به وظایف و مسئولیت های دینی ، دوستداران و شیعیان خاندان پیامبر(ص) خادمین مومنان، اهل گذشت و صابران. گروهها و افراد محروم از شفاعت همچون کافران ، مشرکان،منافقان، ستمگران، بی اعتقادان به شفاعت و سبک شمارندگان نماز در این پژوهش ، سعی شده است از منابع معتبر و اصلی شیعه و اهل سنت و چندین تفسیر قرآن کریم، استفاده گردد، تا به مفهوم عمیق و سازنده شفاعت بهتر دسترسی پیدا شود و معلوم شود که در حقیقت ، شفاعت بهره مندی از فیض گسترده و مغفرت وسیع الهی است که توسط اولیاء الهی و شافعان روز جزاء با اذن خدا و نسبت به واجدین شرایطی که مورد رضایت خدا باشند تعلق میگیرد و برای گنهکاران موجب تخفیف و مجازات و برای نیکوکاران سبب ارتقاء می گردد.

تبیین توحید، توسل و شفاعت از نظر وهابیت و نقد و بررسی آن از دیدگاه اهل تشیع

ابن تیمیه کسی که افکار وهابیت از او سرچشمه می گیرد. در حقیقت موسس مذهب وهابیت می باشد.هر چند وهابیان در ظاهر آن را بیان نکرده اند که سرانجام در قلعه ای در شام زندانی شد و در همانجا از بین رفت. و طرح مجدد افکار ابن تیمیه توسط محمد بن عبدالوهاب صورت گرفت. که سرانجام او هم در سال 1206 رخت از جهان بر بست. شواهد نشان می دهد که عمر«وهابی گری افراطی» به سر آمده و طرفداران خود را به سرعت از دست می دهد زیرا در بطن وهابیت تندرو اصولی نهفته است که قابل بقا و دوام نمی باشد. وهابیان در باره ی مفهوم توحید می گویند: هدف از توحید انحصار عبادت به خدا می باشد. از این رو زیارت قبور و غیر خدا را ندا کردن و اموری از این قبیل را شرک می دانند. وهابیان معتقدند که خداوند مانند انسان است و در این رابطه به حدیثی جعلی از پیامبر استناد می کنند. موحد از نظر وهابیان به کسی می گویند که به هیچ یک از انبیاء و اولیاء خدا توسل نکند، به قصد زیارت پیامبر سفر نکند و از او طلب شفاعت نکند و همچنین به او سوگند یاد نکند.محمدبن عبدالوهاب تعدادی از روایات جسم بودن خدا را آورده و آن ها را صحیح شمرده و ایمان به آنها را واجب و رد و انکار آنها را کفر دانسته است.وهابیان اشکالاتی از قبیل بر توسل گرفته اند: چنین توسلی در میان صحابه نبوده است. مخلوقین حقی بر خدا ندارند. این نوع توسل متضمن دعوت غیر خداست. توسل ،استعانت از غیر خداست. در پاسخ باید گفت که توسل به غیر خدای سبحان،به معنای شریک قرار دادن در افعال خدای متعال نیست بلکه مقصود این است که خدا کارش را انجام دهد و حاجت او را به برکت آنان برآورده سازد. وهابیان به شفاعت معتقدند اما به این معنی که بنده از خدا درخواست کند که پیامبر (ص) را شفیع او قرار دهد.محمد بن عبدالوهاب همچنین می گوید: « شرک کسانی که از قبور طلب شفاعت می کنند از شرک بت پرستان زمان جاهلیت بدتر است. حضرت آیت الله مکارم شیرازی در توصیه ای دو شانه به علمای حجاز می فرمایند: به همه ی علمی وهابی که خواستار راه اعتدال هستند توصیه می شود که فرصت خوبی را که در این شرایط تاریخی برای بازنگری در اصول وهابیت فراهم شده است،از دست ندهند و شکاف عظیمی را که میان آنها و سائر مسلمین جهان پیدا شده است و دشمن از آن بهره گیری می کند با هوشیاری پر کنند.

پژوهشی پیرامون شفاعت

تحقیق حاضر با موضوع پژوهشی پیرامون شفاعت و با هدف شناسایی مفهوم و حقیقت شفاعت و دامنه و قلمرو آن با روش کتابخانه ای از متون مباحث اسلامی و تفاسیر مفسرین بزرگ و کتب مرجع حدیثی تهیه شده است. شفاعت عبارت از یاری دادن وجودی قوی و نیرومند به موجودی ضعیف و نا توان است که این موجود ناتوان در حدی است که چراغ ایمان و عملش را خاموش نکرده بلکه گناهی او را از رسیدن به بهشت و کمال معنوی سست کرده و پروردگار از روی لطف خویش مقام شفاعت را قرار داده تا به واسطه شفیع در دنیا از اسارت گناه در آخرت از کیفر گناه مصون ماند.این رساله در بخشها و فصول زیر تنظیم شده است: بخش اول این رساله به مفهوم شناسی پرداخته است که شامل 4 فصل است: فصل اول شفاعت را از لحاظ لغوی و اصطلاحی تعریف کرده است. فصل دوم نیز شفاعت در آیات و روایات و ادعیه را مورد بررسی قرار داده است. و در فصل سوم انواع شفاعت که شامل شفاعت تکوینی و شفاعت تشریعی می باشد بررسی شده است. بخش سوم به آثار و ویژگیهای شفاعت پرداخته است که شامل 2 فصل می باشد: فصل اول آثار شفاعت اخروی و فصل دوم به آثار اجتماعی شفاعت دنیوی پرداخته شده است. بخش چهارم بررسی شبهات و پاسخ آنها نام دارد که در 2 فصل مورد بررسی قرار گرفته است: در فصل اول شبهات مادی گرایان عنوان شده و پاسخ داده شده است. و در فصل دوم شبهات وهابیت که پس از بررسی به آن اشکالات نیز پاسخ داده شده است. و در نهایت نتیجه تحقیق و ارائه پیشنهادات عنوان گردیده است.

پژوهشی پیرامون سه مقام اخروی نبی اکرم (ص) شفاعت ،محمود،شهادت از دیدگاه قرآن و روایات

نوشتار حاضر پژوهشی پیرامون سه مقام اخروی نبی اکرم (ص) – شفاعت ،محمود و شهادت- است، که در آن با نگاهی جامع به آیات قرآن و روایات اسلامی و با استفاده از متون تفسیری ،کلامی،عرفانی و فلسفی ابعاد و جوانب مختلف این سه مقام در چهار فصل توصیف،تحلیل و تبیین گردیده است. فصل اول :کلیات که در آن علاوه بر تبیین موضوع و پیشینه بحث ،به بیان اهمیت و اهداف پژوهش پرداخته ایم. فصل دوم :اختصاص به مقام شفاعت رسول اکرم (ص) دارد و شامل دو بخش می باشد.در بخش اول ماهیت شفاعت و حکمت آن مورد بررسی قرار گرفته است؛و پس از تعریف لغوی و اصطلاحی شفاعت ،تحلیلی از حکمت اعطای مقام شفاعت به رسول اکرم ص از منظر فلاسفه و عرفا ارائه گردیده است.بعد از ذکر اقسام شفاعت صحیح،شبهات مطروحه پیرامون مساله شفاعت پاسخ داده شده است. در پایان این بخش برای تکمیل مباحث نمونه هایی از شفاعت های دنیایی پیامبر اکرم (ص) آمده است. در بخش دوم با عنوان گستره شفاعت نبی اکرم (ص) از دیدگاه فریقین ،دیدگاه ها و ادله شیعه و اشاعره با معتزله در مورد حیطه شفاعت رسول اکرم(ص) به طور جداگانه و به صورت تطبیقی بررسی شده است،سپس گونه ها و شروط شفاعت نجات از دوزخ مطرح گردیده است. در فصل سوم مقام محمود رسول اکرم (ص) بررسی شده که در آن پس از تعریف لغوی و اصطلاحی حمد و مقام محمود ،رابطه میان مقام محمود با سایر مقامات اختصاصی رسول اکرم(ص) تبیین گردیده و در پایان جلوه هایی از شفاعت کبرای حضرت رسول اکرم(ص) که مصداق بارز مقام محمود می باشد آمده است. فصل چهارم اختصاص به مقام شهادت رسول اکرم(ص) دارد. که درآن پس از بیان مفهوم لغوی،اصطلاحی و قرآنی شهادت،نگاهی گذرا به شاهدان روز قیامت شده است،سپس مقام شهادت رسول اکرم(ص) بررسی و حیطه شهادت آن حضرت را تبیین کرده ایم.

بررسی و تحلیل شفاعت از دیدگاه قاضی عبدالجبار ، فخر رازی ، محمد بن عبدالوهاب و علامه طباطبایی

موضوع شفاعت در میان مجموعه مباحثی که در حوزه الهیات به ویژه معاد شناسی مطرح بوده است ، همیشه توجهات زیادی را به خود مشغول ساخته است در واقع شفاعت در روز قیامت ، روزنه ای از امید و آرزوست که آیین اسلام به روی گنهکاران گشوده تا از رحمت الهی ناامید نگردند و در اثر بی نصیب دانستن خود از آمرزش الهی در گناه و معصیت فرو نروند.

بررسی مفهوم شفاعت از نظر شیعه و پاسخ به شبهات آن

تحقیق حاضر در مورد شفاعت می باشد که به منظور مطالعه و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی و پاسخ به برخی از سوالات و شبهات می باشد. البته با توجه به گستردگی موضوع،موضوع مورد نظر از دیدگاه بعضی از آیات و روایات بررسی گردید و به طور کلی روش انجام کار کتابخانه ای بوده است. این تحقیق برای ما روشن می کند که: شفاعت از شفع به معنای دوگانه است و در اصطلاح محور اصلی ،شفاعت شونده می باشد. مهمترین فلسفه شفاعت امید پیدا کردن و حکمت آن اظهار شرف شافع است. این موضوع از سه دیدگاه :قرآن ،احادیث و عقل مورد بررسی قرار گرفته است و بیان شده چگونه آیات نافی و مثبت در کنار هم می توانند قرار بگیرند.همچنین اقسام شفاعت بیان شده که شفاعت به تکوینی و تشریعی به دنیوی و اخروی و اخروی به رهبری و مغفرت تقسیم گردیده است. زمان شفاعت در دنیا و برزخ و قیامت است اما ظرف آن قیامت می باشد. شفاعت کننده و شفاعت شونده هر دو دارای شرایطی می باشند که مهمترین آنها این می باشد که شفاعت کننده نمی تواند شفاعت کند مگر به اذن خداوند متعال و نیز خدای مهربان باید از دین شفاعت شونده راضی باشد.طبق آیات و روایات شفیعان بسیار می باشند که عبارتند از :خداوند،قرآن،پیامبران،ائمه علیهم السلام،شهیدان ،علما و … خداوند از گذشته و آینده شفاعت کنندگان آگاهی دارد و علم شفیعان محدود است و نشات گرفته از علم خداوند است.مذهب حق هر دو شفاعت را یعنی شفاعت رهبری و شفاعت تفضیلی را قبول دارد.وهابیون با چهار دلیل بیان می کنند که شفاعت شرک و حرام است که به آنها پاسخ داده شده است. بنابراین طبق به دست آمده شفاعت امری حتمی . مسلم است. اما پذیرنده شفاعت که خداوند متعال است باید اذن بدهد و گرنه شفاعت شفیع در مورد شفاعت شونده هیچ گونه اثری ندارد به همین دلیل در این نوع شفاعت محور اصلی شفاعت شونده است که باید شرایطی را ایجاد کند که خداوند در مورد او اذن شفاعت دهد و خداوند متعال به هیچ وجه تحت تاثیر شفاعت کننده قرار نمی گیرد بلکه شفاعت از ناحیه او پرتویی از رحمت گسترده ی اوست و در شفاعت ،کارهای شفاعت شونده، موجب آمادگی برای پذیرش این رحمت الهی است. شفاعت موجب تجری و گستاخی مردم در ارتکاب گناهان نمی باشد زیرا شفاعت مشروط به شرایطی که شخص گناهکار نمی تواند به داشتن آن شرایط یقین حاصل کند از طرفی شخص گنهکار نیاز به روزنه امید دارد تا از چاه گناه خود را نجات دهد به همین دلیل روش تربیت مربیان الهی این است که همواره مردم را بین خوف و رجا نگهدارند نه چندان به رحمت الهی امیدوارشان کنند که دچار(امن از مکر الهی) شوند و نه چندان آنان را از عذاب بترسانند که گرفتار(یاس از رحمت الهی) گردند به همین دلیل شفاعت کننده ها و شفاعت شونده ها به طور دقیق در آیات و روایات مشخص نشده اند پس شفاعت جز روزنه امید برای گنهکاران تجلی دیگری ندارد. به هر حال مساله شفاعت مساله ای است که تمام مردم عالم به آن اعتقاد دارند خصوصا شیعیان که این مساله را جزء ضروریات دین خود می شمارند و لذا در روایتی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:( هر کس سه چیز را انکار نماید از شیعیان ما نیست،معراج ،سوال قبر،شفاعت). با توجه به عامل اساسی (شفاعت جزء ضروریات دین است) ذکر شده و همچنین با در نظر گرفتن این که عصر ما از نظر دینی و مذهبی –خصوصا برای طبقه ی جوان ،عصر اضطراب و دو دلی و بحران است. مقتضیات عصر و زمان ما سلسله تردید ها و سوال به وجود آورده و سوالات کهنه و فراموش شده را نیز از نو مطرح شاخته است.خواستم با تحقیقی که در این زمینه انجام می دهم،شفاعت صحیح از شفاعت باطل تشخیص داده شود و همچنین به تمام شک و تردید ها و شبهات در این زمینه پاسخ داده شود. این رساله در 6 فصل ارائه شده است که از فصل اول تا ششم در هر فصل ابعادی از موضوع شفاعت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در پایان از خداوند منان برای همگان طلب خیر و مغرفت می نمایم.

بررسی مساله شفاعت از دیدگاه علامه طباطبایی و فخر رازی

در اين پژوهش سعي شده است تا ضمن ارائه ديدگاه فخر رازي و علامه طباطبايي در باره شفاعت ، اشكالاتي كه از ناحيه منكران و منتقدان مطرح گرديده همراه با پاسخ تبيين گردد و با استناد به آيات و روايات اثبات نموده‌ايم كه مسئله شفاعت نه تنها منافاتي با توحيد ندارد بلكه تاكيدي است بر اينكه با تمسك به ارواح طيبه انبياء، اولياء و صالحان در سايه اذن الهي زمينه تقرب و دستيابي به رحمت واسعه الهي براي بندگان فراهم مي‌آيد.

بررسی آرای علمای شیعه و وهابی درباره توسل وشفاعت

این نوشتار، برخی شبهه های وهابیان را مطرح کرده و پاسخ آن ها را می‌دهد. نویسنده استدلال‌های افرادی مانند ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب در مخالفت با مقوله شفاعت و توسل را مطرح کرده و شرایط شفاعت شوندگان و شفاعت کنندگان، اقسام توسل و شفاعت و سیره مسلمانان در شفاعت و توسل را بررسیده و ادعاهای وهابیت در مقوله مظاهر کفر و شرک خواندن شفاعت و توسل را براساس ادله قرآنی و روایی به طور کلی مردود اعلام می‌کند. وی پژوهش خویش را در چهار فصل تنظیم و ارائه کرده است. در فصل اول نخست کلیاتی درباره مفهوم شفاعت، سلفیه، شیعه، توسل و وهابیت مطرح کرده و سپس ضمن معرفی اجمالی محمد بن عبدالوهاب و ابن تیمیه از سران تفکرات سلفی و وهابی‌گری، کتاب‌های علمای اهل سنت و شیعه در رد فرقه وهابیت و افکار افراطی و تکفیری را معرفی می‌نماید. نگارنده در فصل دوم به تحلیل مفهوم شفاعت در لغت، اصطلاح، آیات و روایات می‌پردازد و اقسام شفاعت مقبول و مردود را براساس آموزه‌های قرآنی بررسی می‌کند. وی در همین زمینه با اشاره به آیاتی از قرآن و روایاتی که درآن ها شفاعت به خدای متعال منسوب گردیده و با اذن الهی به غیر خداوند از پیامبران و اولیای الهی هم نسبت داده شده، احادیثی از منابع روایی اهل سنت را نیز در این زمینه مطرح و شرح کرده است. فلسفه و حکمت شفاعت، اقسام شفاعت کنندگان، شرایط شفاعت شوندگان، دیدگاه علمای شیعه و اهل سنت درباره شفاعت و طرح هفت شبهه مهم در مقوله شفاعت و پاسخ آن ها، از دیگر مندرجات فصل دوم است. در فصل سوم نویسنده پس ازتحلیل مفهوم قرآنی، روایی، لغوی و اصطلاحی توسل، آیاتی از قرآن کریم را که ناظر به توسل و مشروعیت و جواز آن است، بحث و بررسی می‌کند؛ سپس فلسفه و حکمت توسل، انواع توسل جایز و غیر جایز، مانند توسل به اسمای الهی و صفات خداوند، توسل به قرآن مجید، توسل به عمل صالح، توسل به دعای پیامبر اسلام، توسل به حق پیامبر و انبیای پیشین و توسل به خود پیامبر اکرم(ص) و آثار ایشان را از جمله توسل‌های مجاز برشمرده و به برخی از شبهه های مربوط به توسل و عدم جواز آن نیز پاسخ می‌دهد.

وهابیت و جلوه های شرک در شیعه ( شفاعت و توسل)

رساله حاضر، تحت عنوان « وهابیّت و جلوه های شرک در شیعه» می باشد که در آن سعی شده، چهره واقعی وهابیّت به همگان نشان داده شود، و همچنین به بررسی علّت مناقشه وهابیّت بر سر مسأله شفاعت و توسّل پرداخته است. وهابیّت، یکی از فرق اهل سنّت می باشد که در فقه پیرو مذهب حنبلی اند، و در عقاید و بعضی فروع، بر روش ابن تیمیه رفتار می کنند. ریشه این فرقه، از قرن 8 ه . ق توسط ابن تیمیه شروع شد و در قرن 12 ه. ق توسط محمّدبن عبدالوهاب و با همکاری استعمار و آل سعود نهادینه شد. وهّابیان توحید را به گونه ای سطحی تفسیر می کنند که جز خودشان، همه مسلمانان کافر و مشرک هستند. محل نزاع بین آن ها و دیگر فرقه های اسلامی، در ناحیه توحید الوهی ( عبادی) است و از این جهت، همه اعمال مسلمانان را از جمله شفاعت، توسل، زیارت قبور و … را عبادت غیر خدا می دانند. شرک در نزد آن ها، عبارت است از شریک قایل شدن برای خداوند و استقلال دادن به غیر خداوند، پس طلب شفاعت از غیر خداوند صحیح نیست و فقط باید از خدا صورت گیرد و توسل به ارواح طیّبه اولیاء الهی، موجب خروج از عبودیّت و رفتن به سوی شرک است. در این اثر که مشتمل بر سه بخش می باشد، در بخش اوّل، تاریخچه وهابیّت و علّت پیدایش آن، مرز توحید و شرک، وهابیّت جدید و اقدامات آن در سطح جهانی بازگو شده است، و در بخش دوم و سوم به بحث و بررسی درباره مسألة شفاعت و توسل که وهّابیِّان در این دو مورد به خطا رفته و فراوان شبهه افکنی کرده اند، پرداخته شده است. در ابتدا این دو مقوله، در لغت و اصطلاح تعریف، و فلسفه، انواع، ضرورت، شرایط آن ها بیان شده، و از دیدگاه قرآن، سنّت و سیره مسلمین به اثبات رسیده اند. در ادامه، دیدگاه وهّابیّت ذکر شده، که آن ها برای انکار هر کدام از شفاعت و توسّل، دلایلی مطرح و به آیاتی استدلال نموده اند. و در پایان به این دلایل و گزیده ای از مهم ترین شبهات آن دو، به طور مفصّل، از طریق عقل، قرآن و سنّت پاسخ داده شده است. مطالب این رساله، برگرفته از کتاب های اعتقادی شیعه و اهل سنّت، در زمینة ردّ شبهات وهّابیّت، همچنین کتاب های تاریخی، روایی، تفسیری، ادعیه، فرهنگ لغات، نشریات، روزنامه ها و اینترنت می باشد. کتاب های فراوانی در رابطه با ردّ شبهات وهّابیّت و تاریخچة آن نوشته شده، ولی در این تحقیق سعی شده نسبت به دیگر منابع که به همه مصادیق شرک، به طور اجمال پرداخته اند، به طور اختصاصی و جامع به همه جوانب شفاعت و توسّل بپردازد، و در پاسخ گویی، به آیات و روایات استناد داده شود. و سعی شده در حد امکان، در شبهات به نوشته های خود محمدبن عبدالوهاب و ابن تیمیه تکیه شود، بنابراین می توان گفت کلیه مطالب این پژوهش مستند است. همچنین در باب سنت، روایات شیعه و اهل سنت به طور جداگانه بیان شده است و به طور کلّی، هر آن چه در این پژوهش آمده، به طور همه جانبه در منبعی یافت نشد.