دلایل وهابیان در تحریم بنا بر قبور، زیارت قبور و بهانه های واهی وهابیت (4)
از علل جنایات وهابیت می توان به تحریم بناء بر قبور و زیارت قبور اشاره کرد، که در این نوشتار با بررسی دلایل وهابیت بر تحریم بناء بر قبور به این نتیجه دست یافته که وهّابیان بر اثر عدم قدرت کافی علمی بر تحلیل مسائل اسلامی به خصوص مسأله توحید و شرک، باعث شده تا در مسأئلی چون زیارت، شفاعت و یا بنای برقبور و امور دیگری از این قبیل، همه را به نحوی مخالف شرع دانسته و با مسأله «شرک» و «بدعت» پیوند زدند و با آن مخالفت نمودند.
زیارت قبور و بهانه های واهی وهابیت (3)
زیارت قبور پاکان و صلحاء یک نوع سپاسگزاری و قدردانی ازتلاش، ایثار و فداکاری آنان بوده و یاد و خاطره آنها آتش عشق را در دلهای صاف و پاکیزه، داغتر وشعله ورتر می سازد. از این رو بزرگداشت مقام این گروه در حال مرگ، همانند حال حیات آنان، لازم و مایه شناسایی مکتب آنان وحفظ و نگهداری آن در اعصار آینده است.
زیارت قبور و بهانه های واهی وهابیت (2)
مساله زیارت قبور، بر خلاف زعم و پندار وهابیت که آنرا دستمایه توسل و ارتباط به شخص در گذشته و در نتیجه نفی توحید افعالی می دانند، امریست که از دیرباز مورد توجه پیامبر خدا، صحابه و صلحا از صدر اسلام تا کنون دارد که آثار و فوائد تربیتی قابل توجهی را بر شخص و جامعه می گذارد.
زیارت قبور و بهانه های واهی وهابیت (1)
در احادیث نبوی که در کتب معتبر آمدته است بر زیارت قبر آن حضر ترغیب شده، مخصوصا برای کسانی که به حج آمده اند توصیه شده که برای زیارت قبر نبوی(ص) به مدینه سفر نمایند. زیارت قبور در ابتدای اسلام نهی شده بود به خاطر اعمال جاهلی که در کنار قبور انجام می‌گرفت، اما بعد از مدتی پیامبر خدا(ص) فرمودند من شما را از زیارت قبور نهی می کردم ولی از این به بعد به زیارت قبور بروید که آخرت را به یاد شما می‌اندازد. زیارت قبور علاوه بر تذکر آخرت، بزرگداشت مقام اولیای الهی نیز می‌باشد. لذا مذاهب اسلامی بر جواز زیارت و سفر به زیارت حکم داده اند بر خلاف وهابیت که از آن نهی کرده است.
زیارت و توسل و رابطه آن با توحید عبادی
رساله موجود با موضوع «زیارت و توسل و رابطه آن با توحید عبادی» از چهار بخش و یک مقدمه تشکیل شده است. در بخش اول با عنوان کلیات که از سه فصل تشکیل شده به بحث مفهوم شناسی زیارت ،توسل و توحید عبادی پرداخته شده و نظرات مختلف تفسیری و کلامی فریقین در مفهوم اصطلاحی آن ها آمده است. بخش دوم با عنوان زیارت و رابطه آن با توحید عبادی که مشتمل بر شش فصل است،در فصل اول پیشینه زیارت آن از منظر قرآن ،روایات،سیره مستمره مسلمین از صحابه،تابعین و علمای مذاهب بررسی و در فصل سوم نیز به مباحث عقلی جواز زیارت و شرعیت آن پرداخته است. در فصل چهارم این بخش از حیات پس از مرگ و عالم برزخ به عنوان بحثی جنبی و لازم در کنار زیارت سخن به میان آمده و آن را از منظر قرآن و روایات و مباحث عقلی مورد تحلیل و بررسی قرار داده ایم. در فصل پنجم،به مفاهیم اسلام،توحید و شرک،و ملاک های آن دو پرداخته شده و مباحثی همچون تکفیر،ملاک الوهیت،و معتقدات شرک آلود وهابیت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. فصل ششم این بخش نیز شبهات امر زیارت را در پی دارد.بخش سوم،مربوط به توسل و رابطه آن با توحید عبادی است که شامل :فصل اول پیشینه توسل ،فصل دوم اقسام آن و فصل سوم توسل از منظر قرآن و روایات و سیره سلف و علماء مذاهب و فصل ششم و هفتم نیز مباحث عقلی و رابطه توسل با توحید عبادی است. در این فصل چگونگی سازگاری توسل با توحید عبادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است،فصل هستم نیز مباحث شبهات توسل است. بخش چهارم ،مباحث زیز مجموعه ای زیارت و توسل مانند:تبرک ،شفاعت ،استغاثه،مجالس بزرگداشت(میلاد و رحلت)،از نظر جواز شرعی و رابطه و سازگاری آن ها با توحید الوهی یا عبادی مورد بحث و بررسی است. در فصل آخر قسم به غیر خداوند مطرح گردیده است.به هر حال آنچه در این رساله مهم بوده،یکی بررسی جواز شرعی زیارت و توسل و تبرک و شفاعت و … است که این مساله از منظر فریقین شیعه و سنی اثبات گردیده است،و تکیه بیشتر بر اساس منابع اهل سنت بوده است. و دیگر رابطه این دو با توحید عبادی است،که سعی شده منافات نداشتن و در عین حال تطابق این اعمال با توحید عبادی بررسی می شود،و در ضمن این بحث ها ،ملاکات توحید و شرک ،و مساله تکفیر و روابط مسلمین با یکدیگر در این زمین بررسی می گردد. آنچه که در این بحث ها بیشتر مورد نظر بوده عقائد مقارن شیعه و سنی در این باره بوده،که نظریه علماء هر دو مذهب در این باره و سیره کلیه مسلمین غیر از وهابیت مد نظر قرار گرفته است.
زیارت و احکام قبرها و مساجد از دیدگاه تشیع و وهابیت
یکی از مسائل مورد اختلاف وهابیت با دیگر مذاهب اسلامی حتی با اهل سنت موضوع زیارت قبور می باشد. عالمان وهابی زیارت را امری شرک آمیز می دانند. وهابیان ساختن بنا بر روی قبور را حرام دانسته و به همین دلیل قبرستان بقیع و بسیاری از قبور دیگر را که دارای بنا بود با خاک یکسان کردند. در این مقاله نظر و اعتقاد وهابیون در مورد زیارت و احکام قبرها و مساجد توضیح داده خواهد شد.
زیاراتی که به ناحق حرام شدند
ابن تیمیه و تابعان او از وهابیت، زیارت قبر اولیای الهی از جمله رسول الله(ص) را منع کرده و از سفر به این زیارات نهی می‌کنند، تا جایی که این تیمیه چنین اشخاصی را خارج از اسلام و این اعمال را موجب شرک می داند، وهابیت نیز با برداشت غلط از قرآن، توسل و زیارت قبور اولیای الهی را مانند عبادت بتها توسط مشرکین جاهلی قلمداد می کنند. اما این رویه بر خلاف آیات قران و روایات نبوی منقول در کتب روایی اهل سنت می‌باشد، همچنین صحابه نیز در ایام حیات خود به زیارت قبر پیامبر می رفتند و به ایشان توسل می‌جستند، و از نظر عقل نیز زیارت قبور منافاتی با توحید ندارد، به همین خاطر علمای مذاهب اربعه اهل سنت حکم به جواز و استحباب زیارت قبور و سفر برای آن داده اند، اما حکم وهابیت بر خلاف منابع اسلامی و بر خلاف همه مذاهب می‌باشد.
جایگاه زیارت نبی اعظم (ص)در منابع و مذاهب اسلامی
زیارت نبی اعظم (ص) در منابع اسلامی چه حکم و جایگاهی دارد؟ هدف اصلی نگارش این مقاله پاسخ علمی به پرسش بالاست. پس از تحقیق و بررسی منابع فریقین می توان نتیجه گرفت: مستحبات زیارت پیامبر (ص) که با ادله قطعی ثابت است، اختصاص به شیعیان ندارد و از اجماعیات اسلامی بلکه از ضروریات دین محسوب می شود و فتوای بعضی منحرفان به پیروی از ابن تیمیه مبنی بر حرمت شدّ رحال به قصد زیارت قبر پیامبر (ص) فاقد وجاهت علمی است. زیارت پیامبر (ص) موهبتی است که مسلمانان در پرتو اجتماع در اطراف این کانون نور می توانند به وحدت برسند.
توسل و زیارت در سیره معصومین(ع), صحابه و تابعین
توسل که به معنای وسیله قرار دادن یک شی ء یا یک شخص نزد بارگاه الهی, برای رسیدن به هدفی مشروع می باشد, با وجود آن که از سابقه ای طولانی در میان مسلمانان برخوردار است، اما مشروعیت آن از سوی برخی دیگر, مورد تردید واقع شده و شبهاتی درباره آن مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی این مسأله در سیره معصومین (ع), صحابه و تابعین پرداخته است. توسل از نظر عقلی, امر پذیرفته شده ای است و در سلسله مراتب موجودات, که هر وجودی سبب وجود پایین تر از خود می-باشد, وجود پایین تر برای رسیدن به کمال, به وجود بالاتر متوسل می شود. در آیات قرآن کریم نیز از توسل به انبیاء و شفیع قرار دادن ایشان توسط دیگران, خبر داده شده است. همچنین آموزه های اسلامی, بر حیات اولیای الهی پس از مرگ, گواهی می دهد. پس آن ها می توانند مورد توسل واقع شوند. در سیره معصومین( ع) نیز موارد متعددی از توسل مشاهده می شود. تبرک جنازه خدیجه به عبای پیامبر, تبرک جنازه فاطمه بنت اسد به لباس پیامبر, و تبرک جویی حضرت زهرا (س) به تربت رسول خدا(ص) در منابع فریقین نقل شده است. در سیره تمام ائمه (ع) نیز توسل و زیارت, وجود داشته است. همچنین نماز استسقای خلیفه دوم و شفیع قرار دادن عموی پیامبر در نزد خدا, در منابع مختلفی از اهل سنت نقل شده و آن را مخالف آموزه های دینی خود نمی دانستند. حتی بزرگان مذاهب اهل سنت, یعنی ابوحنیفه, مالک, شافعی و احمد بن حنبل, در زندگی خود, بارها به توسل و زیارت پرداخته اند و گزارش آن در تاریخ باقی مانده است. در برابر تمام این دلایل عقلی و نقلی، و مستندات تاریخی، ابن تیمیه طلب حاجت و توسل به اولیای الهی را شرک می داند. در حالی-که او پیرو مذهب حنبلی است و احمد بن حنبل, بوسیدن قبر پیامبر و تبرک به آن را جایز می دانست.
تطور مسئله زیارت اهل قبور در تشیع و تسنن
مساله زیارت قبور، در صدر اسلام به صورت بسیط و بدون شاخ و برگ ،مطرود بود. در قرآن به صراحت ،دستوری برای زیارت قبور رفتن یا منع از آن وجود ندارد.طبق گزارش برخی روایات ،در مقطع زمانی خاصی ،اصل زیارت قبور توسط نبی مکرم اسلام،ممنوع شد؛اما پس از مدتی این منع ،توسط ایشان نسخ شده و آن خضرت بر جوار بلکه استحباب آن،دستور داد.این حکم و مقدماتش به عنوان اصلی در بین مسلمانان پذیرفته شده بود. کم کم در بین مسلمانان ،مساله زیارت قبور،دارای شاخ و برگ زیادی شد.اوج بحث ،پیرامون زیارت قبور توسط ابن تیمیه رقم خورد. او با این که اصل زیارت قبور را پذیرفته بود سفر برای زیارت را ممنوع دانست و مباحث جدیدی را پیرامون مساله زیارت قبور ،مطرح کرد. در این رساله به این نتیجه رسیده ایم که اصل زیارت قبور،هیچ مخالفی ندارد ؛اما سفر برای زیارت قبور علی رقم حکم به جواز توسط اکثر مسلمانان،به وسیله ابن تیمیه و پیروانش از جمله وهابیت مورد تشکیک قرار گرفت. این پایان نامه ،پس از بررسی مساله زیارت قبور در قرآن و سنت رسول خدا،ائمه معصومین علیهم السلام و صحابه ،به سیره علمی (در بخش حدیث ،فقه،کلام و عرفان) و عملی شیعه و سنی در مساله زیارت قبور پرداخته است.
بقیع، بارگاه ها
یکی از مسائل مورد مناقشه ای که وهابیت بر نفی آن تأکید بسیاری دارند، مسأله زیارت قبور و بنای بر قبور است. یکی از مهم ترین زیارتگاه های مسلمانان در عربستان سعودی نیز بقیع و بقاع آن بود که توسط وهابیون تخریب گردید. بقعه عثمان بن مظعون و ابراهیم فرزند پیامبر(ص)، بقعه امامان شیعه، بقعه فاطمه بنت اسد، بقعه همسران و دختران پیامبر(ص)، بقعه عثمان بن عفان و دیگر صحابی پیامبر(ص) از جمله بقاعی بوده اند که در طول تاریخ مسلمانان وجود داشته اند اما به دست وهابیون تخریب شدند.
بررسی و نقد احکام فقهی مقابر در مذاهب خمسه اسلامی
از مسایل مورد ابتلاء در فقه اسلامی که آراء مختلفی را به خود اختصاص داده مسئله احکام مقابر می باشد. با توجه به اهمیت بحث مذکور در فقه امامیه و مشتبه بودن برخی از مصادیق آن رساله حاضر درصدد بررسی مسأله بوده و بدین منظور از چهار فصل تشکیل گردیده است. در فصل نخست که به بیان کلیات اختصاص دارد معانی لغوی و اصطلاحی واژه های مرتبط بیان گشته و منشأ مبانی مختلف مورد پژوهش قرار گرفته است. در فصل دوم مسئله بناء بر قبور بررسی می شود و با استناد به آیات و روایات مشروعیت بناء ثابت می گردد همچنین ثابت می شود که ساختن مسجد بر روی قبر نماز خواندن در مقابر تزیین قبور و نوشتن بر روی قبر همگی جایز می باشند. فصل سوم در رابطه با مسئله زیارت قبور و مسائل اخلاقی که در این باره مطرح است بحث می نماید و در اینجاست که با استفاده از ادله چهارگانه اجتهادی ثابت می شود که زیارت قبور مشروعیت دارد و مستحب می باشد و بر خلاف نظر برخی از عامه زیارت قبر برای زن نیز همانند مرد جایز است. از دیگر نتایج مهم این فصل جواز سفر برای زیارت قبر و استحباب زیارت قبرستان بقیع است. در فصل پایانی مسئله مهم توسل به ذوات مقدسه پیامبر و ائمه اطهار و آراء متفاوت مذاهب پنجگانه مورد بحث واقع شده و جواز توسل اثبات می شود.
بررسی حرمت نبش قبر در نگاه فقهای بزرگ مذاهب اسلامی
نبش قبر صحابی پاک رسول خدا جناب حجر بن عدی از سوی کسانی که خود را پیروان سلف صالح و صحابه پیغمبر اکرم می نامند بهت و خیرن جهان اسلام را به دنبال داشت. چگونه است کسانی که صحابیان پیامبر را بدون استثنا معصوم می دانند و پیروی از آنها را راه حق و حقیقت، اینگونه با مقبره یکی از همان صحابه برخورد می کنند. اگر تنها به تخریب بارگاه این صحابی گرانقدر بسنده می کردند شاید تا این حد جامعه مسلمان در بهت و حیرت فرو نمی رفت که آنها دست به نبش قبر زدند و پیکر حجر بن عدی را با خود به محل نامعلومی منتقل کردند. غیر مسلمانان از شنیدن این خبر و دیدن تصاویر آن شوکه شدند چه رسد به مسلمانانی که حرمت مومن و مقبره وی برایش نهادینه شده است. در این مقاله به بررسی ادله و دیدگاه علمای مسلمان و به طور کلی نظر اسلام در خصوص نبش قبر پرداخته می شود.
بررسی تطبیقی شفاعت، توسل و زیارت از دیدگاه امامیه، اشاعره و وهابیت
اختلاف نظر در بعضی از اعتقادات در میان مسلمانان بوجود آمد و باعث ایجاد فرق کلامی گردید و همرا با فراز و نشیب و پیامدهای مثبت و منفی استمرار یافت. مشهورترین این فرق ، معتزله ، اشاعره و امامیه می باشند و امروزه در میان اهل سنت ، فرقه اشاعره غلبه فکری خود را بر سایر فرق کلامی آنان حفظ کرده و در تشیع نحله امامیه (اثنی عشریه) توانسته است از مبانی فکری و اعتقادی خود به رغم محدودیت های خاص دفاع نماید و پایدار بماند. در کنار فرق مهم و مشهور کلامی جریانات و گروه های افراطی نیز کم و بیش ظهور و افول کرده اند، از جمله آنها در دوران معاصر«وهابیدن هستند» که با ادعای سنی گری به مخالفت و عداوت با بعضی از فرق مسلمان، بالاخص مذهب امامیه و آنها را به دلیل بعضی از باورهایشان چون شفاعت، توسل ، زیارت و …. متهم به شرک و کفر نموده و در این راستا بدون توجه و گفتمان علمی و منصفانه ؛ اقدام به خصومت، خشونت و تکفیر و تفسیق مخالفین خود کرده و مع الاسف، اتحاد و اصالت مسلمین را شکننده ساخته اند. در مقابل امامیه سعی دارد تا با بحث استدلالی مبتنی بر منابع اصیل اسلامی آموزه ها و باور های خود را ارائه و با مخالفین خود تعامل منطقی داشته باشد. در همین جهت در این نوشتار بناست تا با روشی منطقی و مستند اندیشه های امامیه، اشاعره و وهابیه در خصوص مسائل مربوط به شفاعت، توسل و زیارت بررسی و تطبیق گردد و اشتراکات و افتراقات آنها تبین شود. سپس به این سوال پاسخ داده شود که تفاوت دیدگاه وهابیت با اشاعره و امامیه در مسائل مذکور چیست؟ آیا وهابیت عقاید خود را در این زمینه از اشاعره گرفته است؟در این نوشتار پس از مطالعه، بررسی و تطبیق این نتیجه حاصل شد که؛ کلیات و اصل شفاعت، توسل و زیارت مورد قبول می باشد اما در مصادیق، جزئیات و اقسام و موارد آن اختلاف نظر جدی وجود دارد این تفاوت بین اشاعره و امامیه کمتر و بین امامیه و وهابیه به مراتب بیشتر است، اشاعره اگر چه بخشی از باورها را در خصوص شفاعت، توسل و زیارت را قبول ندارند و مشروع نمی دانند اما اقدام به تکفیر نمی کنند اما وهابیت با تکیه بر افکار ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب با استنباطی سلیقه ای و یک جانبه ؛ بسیاری از مصادیق و موارد موضوعات مذکور را نه تنها شرک و کفر می دانند بلکه اعلان تکفیر و جنگ و ریختن خون آنان را مباح می دانند؛ بطور کلی می توان گفت که در بعضی از کلیات و اصول و مبانی اشاعره و وهابیت اشتراک نظر دارند، اما وهابیت برداشتهای فرعی و افراطی از آن کلیات و اصول را به خود اختصاص داده است.