پيـامبر اكرم صلی الله علیه و آله از نگـاه امام صادق علیه السلام
در طول تاريخ بشريت, كم تر انسانى وجود دارد كه مانند پيامبر اسلام تمام خصوصيات زندگى اش به طور واضح و روشن بيان و ثبت شده باشد.
غاليان، اقدامات و موضع امام صادق(عليه‌السلام)
در قرآن كريم آياتي وجود دارد كه بر وحدانيت خداوند و اين‌كه تنها خالق و مدبر و و روزي دهنده است تأكيد مي‌كند و از سوي ديگر به مردم مؤكداً سفارش مي‌كند كه از غلو و زياده‌روي در دين خودداري كرده و غير از حق دربارة خداوند چيزي نگويند.1 قرآن حتي پيامبر اكرم (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم) را نيز در زمره ساير انسان‌ها مي‌داند با اين تفاوت كه به او وحي مي‌شود2 و در كل از اين‌گونه آيات در قرآن مجيد فراوان يافت مي‌شود.3
نگاهی به وضعیت حدیث در عصر صادقین(علیهما السلام)
تاریخ حدیث شیعه در عصر حضور را می توان به چهار دوره کلی تقسیم کرد: دوره ابتدای صدور حدیث تا زمان امام سجاد(علیه السلام)، دوره صادقین(علیهما السلام)، دوره امام کاظم و امام رضا(علیهما السلام)، دوره سه امام آخر(علیهم السلام). عصر صادقین(علیهما السلام) اوج تاریخ حدیث شیعه و تأثیرگذارترین دوره در حیات تاریخ حدیث شیعه می‌باشد. در این دوره، این دو بزرگوار آزادی بیشتری جهت ترویج فرهنگ و مذهب شیعه داشتند. ایشان علاوه بر تدریس حدیث و عقاید شیعه به تربیت شاگردان زیادی نیز پرداختند. این نگارش بر آن است تا این دوره از تاریخ حدیث را بهتر تبیین نماید. در ادامه ابتدا نگاهی کوتاه به زندگی سیاسی٬ اجتماعی و علمی٬ فرهنگی این دو امام عزیز خواهیم داشت و پس از آن به زندگی حدیثی آن‌ها خواهیم پرداخت.
اوضاع اقتصادي شيعيان عراق در عصر صادقين علیه السلام
اقتصاد از ابعاد مهم زندگي بشر است به گونه‌اي كه در برخي مكاتب حتي زير بناي جامعه پنداشته شده است. اقتصاد در اسلام هرچند زير بنا نيست، اما به آن اهميت فراوان داده شده است، چرا كه در بهبود يا نابساماني ديگر شئون زندگي انسان تأثير شگرف دارد.
مقاله حاضر بر آن است تا با رويكرد تاريخي و تحليلي، وضعيت اقتصادي شيعيان عراق را در عصر صادقين(ع) با بهره‌گيري از منابع تاريخي، حديثي و رجالي روشن سازد. در اين تحقيق ابتدا وضعيت اقتصادي عراق در دو قرن نخست بررسي شده و سپس به وضعيت اقتصادي شيعيان پرداخته شده است. طبق يافته‌هاي اين تحقيق، منابع اصلي ثروت در عراق، ابتدا زراعت و تجارت و سپس صنعت بوده است. شيعيان از زراعت اندك، اما از تجارت سهم بيشتر داشتند و به صنعت نيز كم و بيش اشتغال داشتند.
امام صادق(عليه‌السلام) در آستانة انتقال حكومت از امويان به عباسيان
يكي از مهم‌ترين پرسش‌ها در زندگاني سياسي امام جعفر صادق(عليه‌السلام) كيفيت موضع‌گيري او در هنگام انتقال حكومت از امويان به عباسيان بود. اين پرسش هنگامي جدي‌تر مي‌شود كه دريابيم در انديشة سياسي شيعه كه برگرفته از آموزه‌هاي ائمه(عليهم‌السلام) مي‌باشد، امامت به معناي رياست ديني و دنيوي بوده و در زمان حضور امام(عليه‌السلام) حقّ بدون چون و چراي امام معصوم(عليه‌السلام) مي‌باشد و هركس بدون اذن امام(عليه‌السلام) در اين جايگاه قرار گيرد، در حقيقت حق امام(عليه‌السلام) را غصب كرده است. در اين هنگام اين سؤال پديد مي‌آيد كه چرا امام صادق(عليه‌السلام) با توجه به آماده بودن اوضاع سياسي هيچ‌گونه تلاشي براي گرفتن حق خود نكرد و بلكه هنگامي كه از سوي سران نهضت عباسي همچون ابوسلمة خلاّل به او پيشنهاد در دست گرفتن حكومت شد، آن را به شدت رد كرد. آيا در اين هنگام موضع‌گيري منطقي اقتضا نمي‌كرد كه آن حضرت(عليه‌السلام) مانند جدش امام علي(عليه‌السلام) پس از قتل عثمان و روي آوردن مردم به او، حجت را بر خود تمام ديده و خلافت را بپذيرد؟
امام صادق علیه السلام از منظر منابع اهل سنت
این پرسش که “از منظر منابع اهل سنت امام صادق(ع) چه جایگاه و مقامی در جامعه اسلامی دارد؟”، پرسش آغازین این نگاشته است. پاسخ بدست آمده این است که بنابر منابع مکتوب حدیثی، رجالی و تاریخی اهل سنت، امام صادق(ع) یکی از چهره های شاخص و ممتاز جامعه اسلامی به لحاظ علمی، اخلاقی و سیاسی است و در زمره ی محدثین و تابعین مدینه محسوب می شود. بزرگان اهل سنت جملگی بر وثوق او تأکید می کنند و همواره به دیده ی احترام به وی می نگرند.
این تحقیق از این رو حائز اهمیت است که روشن می کند: اهل سنت همانند برادران دینی خویش یعنی شیعیان برای امام صادق(ع) ارج و احترام درخور توجه قائلند با این تفاوت که بر جایگاه علمی، سیاسی و اخلاقی او تأکید بیشتری می کنند و از جایگاه مذهبی او چشم پوشی می نمایند
ولادت تا شهادت حضرت زهرا سلام الله عليها از منظر امام صادق علیه السلام
ابزار عشق و ارادت به ساحت مقدس كوثر ولايت, دخت نبوت, همسر امامت, حضرت صديقه طاهره, فاطمه مرضيه ـ سلام الله عليهاـ نه تنها از ناحيه شيعيان و شيفتگانش واجب است كه هر كدام از معصومين عليهم السلام باسخنان خويش درباره آن بزرگوار اظهار ارادت نموده و نقش به سزايى را ايفا كرده اند و از همه مهمتر, ابراز علاقه رسول الله(ص) است به حضرت زهرا(س) كه فاطمه(س) را فرشته اى در سيماى انسان و پاره تن خود مى دانست و هرگاه نگاهش به او مى افتاد, شادمان و مسرور مى شد.
در اين جا اوج عشق و محبت حضرت امام صادق(ع) به مادرش را در كلامش مى خوانيم; لازم به توضيح است كه فقط به ترجمه سخنان حضرت بسنده شده است و منابع روايت آورده شده كه در صورت نياز, خوانندگان مراجعه كنند.
نقد و بررسى مقاله امام جعفر صادق علیه السلام در دائره المعارف اسلام
نقد و بررسى‌ديدگاه كلى دربارهء مقاله امام جعفر صادق عليه السّلام را مى‌توان در سه بخش ارائه داد:
آیا زمان ظهور امام زمان علیه السلام مشخص است و اگر چنین است تقاضای تعجیل چه معنایی دارد؟
زمان ظهور امام زمان علیه‌السلام نزد خداوند مشخص است؛ اما نزد دیگران مشخص نیست. کسی که آن زمان را تعیین کند، در روایات ائمه اطهار علیهم السلام تکذیب شده است. به چند نمونه از این روایات اشاره می‌شود: ابو بصیر می‌گوید: از امام صادق علیه السلام در باره [زمان ظهور] حضرت قائم علیه السلام سؤال […]
معرفی و خلاصه کتاب پیشوای امام صادق علیه السلام
در دوران مبارزه با رژیم ستم شاهی و در زمانی که رهبری جامعه مهمترین مساله نهضت اسلامی بود رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای (دامت برکاته چند سخنرانی درباره تحلیل زندگانی امام ششم(ع) ایراد کرد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تحت عنوان «پیشوای صادق(ع)» توسط انتشارات سیدجمال و با همکاری واحد ایدئولوژی روزنامه جمهوری اسلامی تنظیم و منتشر گردید. تاریخ دقیق انجام سخنرانی معلوم نیست ولیکن بین سالهای 45 و 50 شمسی بوده است. کتاب «پیشوای صادق(ع)» در بین سالهای 58 تا 60 شمسی منتشر شده است.
نگاهي به كتاب ارزشمند «الامام الاصادق و المذاهب الاربعه»
شخصيت بينظير امام صادق(ع) قرنها چشم و دل فرزانگان و عالمان را از عظمت خويش آكنده است و صدها كتاب و نويسنده در طول قرون، به تكريم او و تبيين والاييهاي علمي، اخلاقي و عبادي او پرداختهاند.«اسدحيدر»، يكي از عالمان برجسته معاصر و تربيت يافتگان حوزه علميه نجف اشرف است كه با تدوين كتاب عظيمِ «الامام الصادق و المذاهب الأربعه» به تحليلي نو و جامع، پيرامون ابعاد شخصيت حضرت صادق(ع) پرداخته است. نوشته حاضر، گزارشي از اين كتاب است كه سالها پيش از انقلاب، از سوي «دارالكتاب العربي» در بيروت منتشر شده است.
كتاب «الامام الاصادق و المذاهب الاربعه» از: اسدحيدر، در سه جلد (و هرجلد دو جزء) تشكيل يافته است و هرجلد، حدود 600 صحفه بحث غني و سرشار از تتبّع و كاوش دارد. همان گونه كه از نام كتاب پيداست، وجهه عمده تر كتاب، به تحليل مكتب فقهي و علمي و تفسيري امام صادق(ع) در ارتباط با مذاهب چهارگانه اهلسنّت و پيشوايانِ مذاهب اربعه پرداخته است.
معرفی کتاب «سیره امام صادق علیه السلام در برخورد با اهل سنت»
کتاب «سیره امام صادق(ع) در برخورد با اهل سنت» در چهار بخش تنظیم شده است. بخش نخست این کتاب، «سیره علمی امام صادق(ع)» نام دارد و از سه فصل با عناوین «خطوط کلی سیره علمی امام صادق(ع)»، «سیره امام صادق(ع) در برخورد با مذاهب و گروههای اهل سنت» و «سیره امام صادق(ع) در برخورد با بزرگان اهل سنت» تشکیل شده است
