تجلي توحيد در ادعيه

توحید و دعاهای معصومین (ع) به ویژه ادعیه امام سجاد (ع) رابطه تنگاتنگ از جهت علمی و عملی دارند. این دعاها هم توحید و مراحل و اقسام آن را آموزش می دهند و هم خود تجلی گاه خالصانه ترین توحید نظری و عملی هستند. این مقاله می کوشد ظهور و حضور توحید و ابعاد آن را در دعاهای مأثوره از معصومین (ع) مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از تبیین نقش محوری توحید در اسلام و اهمیت و حقیقت دعا، با استناد به فقراتی از ادعیه امام سجاد (ع) نشان می دهد که دعا در عین حال که نردبان توحید خود جلوه ای از توحید عملی نیز به شمار می آید.
بررسي مفهوم استغفار در صحيفه سجاديه

یکی از پرشمارترین فرازهای صحیفه سجادیه به توبه، انابه و استغفار از گناهانی مربوط است که نهتنها با مقام عصمت امام سجاد (ع) ناسازگار است بلکه با انسانهای معمولی نیز مناسبت ندارد. این نوشتار در پی آن است که برخی از راهحلهای تعارض یادشده را مطرح و بررسی کند. بر این اساس، در تبیین تعارض پیشآمده بین عصمت امام و اعتراف به گناهان در ادعیه، فرازهای مربوط به بحث به دودسته تقسیم میشود: دسته یکم: برخی از فرازها به علت مضامین آنها نباید به معصوم (ع) نسبت داده شود، به نظر میرسد که دعای معصوم و اعتراف به گناه وی در این موارد با سایر انسانها بهعنوان مراتب وجودی معصوم (ع) ارتباط دارد نه به ساحت ویژه آن حضرت؛ دسته دوم: ادعیهای است که نوع اعتراف به گناهان در آنها با عصمت اولیا منافات ندارد چراکه معنی گناه متعارف در آنها لحاظ نمیشود؛ بلکه کوچکترین دوری از خدا و اشتغال به ما سوی الله آنهم نه آن نوع از دوری و اشتغال به غیر که میان سایر انسانها کموبیش وجود دارد، ازنظر معصوم در قبال عزّ ربوبی بیادبی و گناهی نابخشودنی بهحساب آمده و نهایتاً سردادن هر ندایی گویی قد برافراشتن در برابر الله تعالی محسوب شده است که امام (ع) به خاطر آنها استغفار میکند.
بررسي تطبيقي و تحليلي دو ترجمه انگليسي صحيفه سجاديه

ترجمه آثار اصیل اسلامی به زبانهای زنده دنیا اگر بهطور درست و دقیق صورت گیرد میتواند وسیله مناسبی برای توسعه افکار و عقاید اسلامی در جهان باشد و لذا بررسی تطبیقی و تحلیلی این ترجمهها بهمنظور ارزشیابی میزان تعادل معنایی، تطابق سبکی و تناسب واژگانی آنها با متون اصلی از ضروریات است. یک ترجمه ممکن است متنی سلیس و قابلفهم و زبانی طبیعی و درست داشته باشد؛ اما ازنظر معنی و مفهوم متفاوت از متن اصلی باشد و این تفاوت وقتی قابلتشخیص است که ترجمه بهطور تحلیلی با متن اصلی تطبیق داده شود. به همین سبب است که در ترجمه متون دینی، وفاداری به متن اصلی از اهمیت ویژهای برخوردار است. مقاله حاضر تلاشی است در بررسی تطبیقی و تحلیلی قسمتهایی از چند جای مختلف دو ترجمه انگلیسی صحیفه سجادیه. ترجمهی اول از سید احمدعلی موهانی و ترجمه دوم از ویلیام سیچیتیک است. این بررسی نشان میدهد بهطور نسبی در هردوی این ترجمهها تلاش زیاد و دقت بسیار در انتقال مفاهیم متن اصلی صورت گرفته و هر یک از آنها در نوع خود ادبی و عرفانی زیبایی در زبان انگلیسی به شمار میروند؛ اما هیچکدام از آن دو شکوه و زیبایی ظاهری و عمق و غنای معنایی و معنوی متن اصلی را ندارد؛ زیرا بسیاری از ویژگیهای متن اصلی قابلانتقال به هیچ ترجمهای نیست.
بايستههاي پژوهشي درونمايه صحيفه سجاديه

نگارنده مقاله، پس از بيان پنج نكته مقدماتى در مورد درونمایه صحيفه سجاديه، بيست موضوع از موضوعات را كه براى تحقيق موضوعى درباره صحيفه مناسب ميداند، همراه با ريز موضوعات آن آورده تا راهنماى پژوهشگران باشد.
اوصاف قرآن کريم در صحيفه سجاديه

صحيفه سجاديه، يكى از آثار امامت بوده و بهعنوان «اختالقرآن» مشهور است، اين كتاب گرانقدر كه از امام سجـاد (ع) به يادگار مانده است، سرشار از نكـات ارزشمند و پربارى و در حقیقت راهنماى انسانساز است. اين كتاب به قرآن كريم كه منشأ و اساس دين مبين اسلام است، تـوجه و دقت خاصى داشته، تا آنجا كه دعاى چهل و دوم خود را به اين امر اختصاص داده و در آن اوصاف متعددى را براى قـرآن برمىشمـارد، اوصافى كه در خـود قرآن كريم نيز، به آنهـا اشارهشده است. با توجه و بررسى اوصاف ذکرشده مىتوان آنها را در چند دسته عمده طبقهبندی كرد: اوصافى كه به بعـد مـبـدئـى و سـرچشمهاى قـرآن كريـم تـوجه دارد و به ايـن مىپردازد كه قرآن كريم از كجا و به چه طريق به رسول گرامى اسلام (ص) نازلشده و از طريق ايشان به انسانها ابلاغ گـرديده است، اوصاف ساختارى كه به نـوع و چگونگى آيات و سـورهها توجه دارد و اینکه آيات و سور نـازله به چه نحو بیانکننده احكام و موازين الهى مىباشند و درنهایت اوصافى كه به بعد هدايتى انسان اشاره دارند. بعدى كه هدف اصلى قرآن بوده است، البته بيشتر اوصاف ذکرشده در اين دسته جاى دارند كه آنها نيز به دستههايى قابلتقسیم هستند.
بايستههاي پژوهشي درباره صحيفه سجاديه

صحيفه سجاديه، يكى از آثار امامت بوده و بهعنوان «اختالقرآن» مشهور است، اين كتاب گرانقدر كه از امام سجـاد (ع) به يادگار مانده است، سرشار از نكـات ارزشمند و پربارى و در حقیقت راهنماى انسانساز است. اين كتاب به قرآن كريم كه منشأ و اساس دين مبين اسلام است، تـوجه و دقت خاصى داشته، تا آنجا كه دعاى چهل و دوم خود را به اين امر اختصاص داده و در آن اوصاف متعددى را براى قـرآن برمىشمـارد، اوصافى كه در خـود قرآن كريم نيز، به آنهـا اشارهشده است. با توجه و بررسى اوصاف ذکرشده مىتوان آنها را در چند دسته عمده طبقهبندی كرد: اوصافى كه به بعـد مـبـدئـى و سـرچشمهاى قـرآن كريـم تـوجه دارد و به ايـن مىپردازد كه قرآن كريم از كجا و به چه طريق به رسول گرامى اسلام (ص) نازلشده و از طريق ايشان به انسانها ابلاغ گـرديده است، اوصاف ساختارى كه به نـوع و چگونگى آيات و سـورهها توجه دارد و اینکه آيات و سور نـازله به چه نحو بیانکننده احكام و موازين الهى مىباشند و درنهایت اوصافى كه به بعد هدايتى انسان اشاره دارند. بعدى كه هدف اصلى قرآن بوده است، البته بيشتر اوصاف ذکرشده در اين دسته جاى دارند كه آنها نيز به دستههايى قابلتقسیم هستند.
انطباق موضوعات «رسالة الحقوق» با قرآن کريم

این نوشتار انطباق موضوعات «رساله الحقوق» را با قرآن کریم مورد بررسی قرار می دهد
انسانشناسي در صحيفه سجاديه

صحیفه سجادیه درعینحال كه دربردارنده ظریفترین و دقیقترین راز و نیازهاست و رابطه عاشقانه انسان و خدا را به زیباترین شكل ممكن به تصویر میکشد، موضوعات بسیاری را درزمینههای سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، روانشناسی، فلسفی، علمی و اقتصادی، نیز دربر میگیرد. آنچه در این مقاله پی گیری شده است انسانشناسی از منظر صحیفه سجادیه است كه با تحلیل و تفسیر برخی ادعیه این كتاب شریف به انجام رسیده است. در این مقاله ابتدا در نگاهی كلی به موضوع انسانشناسی از دیدگاه امام سجاد (ع) پرداختهشده است و سپس صفات مثبت و منفی، نقاط قوت و ضعف و عوامل صعود و سقوط بشر معرفیشدهاند و در پایان «انسان آرمانی» و اوصاف انسان الهی و كاملی كه شناساندن و ساختن آن هدف تمام انبیا و پیشوایان معصوم (ع) بوده موردبررسی قرارگرفته است.
انسان و تربيت از منظر صحيفه سجاديه

صحیفه امام سجاد (ع) از متون ارزشمند دینی است که میتواند بهعنوان مأخذ و مبنایی برای مطالعه و بررسی موضوعات مختلف اعتقادی، اجتماعی، انسانشناختی و تربیتی مورداستفاده قرار گیرد. در صحیفه سجادیه تصویر انسان کامل بهوسیله انسانی الهی و کامل ترسیم و بیانشده است؛ بنابراین اثری بدیع و ارزنده درزمینه انسانشناسی است که در آن فضایل و ویژگیهای انسان در منظومه و سیمایی خاص و مبتنی بر باورهای اسلامی تصویر و توصیفشده است که میتواند مبانی تعلیم و تربیت اسلامی قلمداد گردد. در مقاله حاضر تلاش شده است تا ضمن بررسی ویژگیهای انسان از منظر صحیفه سجادیه، دلالتهای آن برای تعلیم و تربیت مشخص گردد تا از این طریق، زمینههای بیشتری برای بررسی مبانی تربیت دینی و تدوین «نظریه تعلیم و تربیت اسلامی» فراهم گردد.
امامت در «صحيفه سجاديه»

ازجمله منابع مورداستفاده در بررسی تاریخ اندیشه اسلامی، سیره معصومان (ع) بهویژه روایات مستند به ایشان است. حساسترین دوره تاریخ در سیر تحول اندیشه سیاسی اسلام، آغاز دوران بنیامیه و تبدیل خلافت به سلطنت در این دوران است. در این میان امامان شیعی (ع) بنا بر وظیفه الهی در جهت حفظ و احیای اندیشه اسلامی اقدامات خاصی انجام دادند. در این نوشتار جهتگیری امام سجاد (ع) در حساسترین دوره تاریخ اسلام، بر اساس «صحیفه سجادیه» موردبررسی قرارگرفته است تا راهبرد ایشان در جهت حفظ خط امامت شیعی آشکار شود.
اصول بهداشت رواني از منظر صحيفهي سجاديه

بهداشت روان به معنی وجود تعادل و انسجام فراگیر در ابعاد جسمانی و نفسانی انسان است. اندیشهی سالم دربارهی شناخت خود و جهان هستی، رسیدن به خود پندارهی مثبت و عزتنفس، داشتن روابط متعادل با دیگران و توانایی دوری از رذایل و گناهان از عوامل ایجادکنندهی بهداشت روانی هستند. در این میان، ادعیهای که از طریق معصومان (ع) به ما رسیدهاند، عالیترین تعالیم را در مورد ایجاد این عوامل دارند. صحیفهی سجادیه یکی از این منابع غنی و در دسترس است. هدف این تحقیق استنتاج اصول بهداشت روانی از این کتاب گرانقدر است. روش آن بهصورت توصیفی همراه با بررسی و انطباق فرازهای مختلف دعا با استانداردهای موردقبول بهداشت روانی، در ابعاد شناختی، عاطفی، رفتاری و اجتماعی است. هدف اصلی از تدوین این مقاله، پاسخ به این پرسش است که صحیفهی سجادیه چه راهکارهایی در مورد بهداشت روان و سلامت روح ارائه میدهد؟
اسامي و اوصاف قرآن در «نيايش ختم قرآن صحيفه سجاديه»

دعاى چهل و دوم صحيفه سجاديه كه مربوط به ختم قرآن است، حقايق فراوان درباره اين كتاب آسمانى دربردارد. نگارنده یکصد و پنجاه اسم و وصف براى قرآن بر مبناى اين دعا يافته، از آن ميان هيجده عنوان برگزيده و آنها را در اين مقاله، توضيح داده است. نگارنده در خلال اين توضيحات، در جهت شناسايى قرآن بر اساس سخنان امام سجاد (ع) كوشيده است.
سیری در صحیفه سجادیه 45

حضرت استاد فاطمی نیا روز سه شنبه قبل از نماز جماعت مغرب و عشاء در مسجد جامع ازگل، به ادامه بحث شیرین سیری در صحیفه سجادیه پرداختند که مشروح آن در ذیل آمده است.
ارتباط تقوا و بسط عدل در دعای مکارم الاخلاق امام سجاد (ع)

صحیفه سجایه که آن را اخت القرآن نامیدند دریای بی بیکرانی است که دعای مکارم الاخلاق چشمه آسمانی بیپایانی از این دریای عظیم است. امام معصوم (ع) در قسمتی از این دعای شریف از پیشگاه باریتعالی میخواهد که او را با زیور صالحین بیاراید و زینتهای متقین را بر وی پوشاند تا بتواند در پرتو این دو عطیه بزرگ الهی مردم را به صفات حمیده و خصال پسندیده که مایه سعادت مادی و معنوی است متصف نماید و آنان را از خطراتی که ناشی از فقدان صفات است برهاند. در این مقاله، با روش تحلیل محتوایی عبارات دعا به ترسم چهره صالحان و پرهیزکاران پرداخته تا درنتیجه، راهکار دستیابی به رستگاری و آراستگی به تقوا و کلمه عدالت را از بیانات اما استخراج نماییم.