رابطه وهابیت و مذاهب اسلامی
در این نوشتار به دیدگاه وهابیت و نویسندگان این فرقه درباره مذاهب اهل سنّت پرداخته شده است؛ زیرا امروزه برخی چنین می اندیشند که وهابیت فقط با شیعه مخالف است؛ در حالیکه هجمه آنان به مذاهب فقهی و کلامی اهل سنّت کمتر از مذهب شیعه نیست. در این نوشتار نمونه هایی از هجمه علمای وهابیت علیه مذاهب اهل سنّت بیان شده است. این فرقه تنها خود را اهل سنّت و سایر مذاهب را اهل بدعت میداند.
بنیادهای حکومت دینی در عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
در تبیین این‌که آیا پیامبر (ص) قصد تأسیس حکومت داشته است یا نه از دیرباز اختلاف‌نظر وجود داشته است. از دیدگاه بیشتر صاحب‌نظران پیامبر اکرم (ص) رژیم سیاسی به وجود آورده و حکومت او دارای ارگان‌های سیاسی بوده است. در مقاله بنیادهای حکومت دینی در عصر پیامبر اکرم (ص)، ضمن نقل نظریه‌ی علی عبدالرزاق که مدعی است پیامبر (ص) حکومت نداشت و تنها زعامت دینی جامعه را به عهده گرفته بوده است، سه دیدگاه متفاوت ارائه شده و روشن گردیده است که بر اساس سومین دیدگاه، پیامبر اکرم (ص) در مدینه پیوندهای قبیله‌ای موجود را درهم شکست و نظام نوینی برقرار کرد. تدوین پیمان‌نامه‌های عمومی، نصب کارگزاران، برنامه‌ریزی اقتصادی، تأکید بر آموزش‌های عمومی و تخصصی، اعزام مأموران اطلاعات و تحقیقات، قانون‌گذاری، داوری، تبیین روابط بین‌المللی سرکوبی فتنه‌گران، تأکید بر ولایت و انتخاب جانشین همه از عناصر مهم زمامداری پیامبر (ص) بوده است. چون این حکومت از ابتدا ازنظر مسلمانان یک امر ضروری و بدیهی تلقی شد و به‌ندرت سیاست در اندیشه‌ی سیاسی اسلامی، از علوم دیگر جدا گردیده است. هرچند بر اساس این نظریه، هدف اصلی پیامبر (ص) تأسیس حکومت به هر نحو و شکل نبود، بلکه هدف اصلی پیامبر (ص) حفظ نظام توحید و معارف اخلاقی در جامعه و اجرای عدالت اجتماعی و تثبیت عواطف انسانی بود و تأسیس دولت فرع بر این رسالت‌ها بوده است.
آیه تطهیر و دیدگاه سلفیه
آیه تطهیر از برترین آیاتی است که زمینه معرفت برتر درباره اهل بیت (ع) را فراهم می سازد. آیه با آمدن ادات حصر و تأکید فراوان، حامل پیام مهم و اختصاصی است. در این آیه و آیات و روایات فراوان دیگر بر ضرورت مودت و پذیرش ولایت و مرجعیت علمی اهل بیت اشاره شده است. مناقشات فراوان، عمیق و گسترده جریانهای مذهبی در این آیات و روایات شگفت انگیز است. در این مقاله به تفصیل به دیدگاه های ابن تیمیه و به طور اجمال به دیدگاه های برخی از سلفیه و دیگر عالمان مذاهب دیگر در آیه تطهیر پرداخته خواهد شد.
اسلام و چگونگیِ تعامل و همزیستیِ پیروان مذاهب اسلامی
این نوشتار پژوهشی است دربارۀ تبیین راه و روش ها، اصول و پایه های تعامل و هم زیستی میان پیروان مذاهب اسلام که با هم ارتباط دارند. این نوشتار با بهرهگیری از منابع مورد قبول مذاهب اسلام یعنی قرآن، سنت و سیرۀ بزرگان، افزون بر محورها، اصول و اسباب تعامل مثبت، به تبیین آفت و آسیب های تعامل پرداخته، تا عوامل ضعف و سستیِ مسلمانان و راه حل آن روشن شود. از آنجا که مسلمانان از مذاهب و فرقه های گوناگون شکل یافتهاند و زمینه های اختلاف و نزاع فراوانی دارند، شایسته است که نگاه اسلام در مورد چگونگی ارتباط و تعامل مسلمانان با هم را تبیین کنیم. برای رسیدن به این اهداف، نخست، به تبیین واژه های تعامل، گفت وگو، جدل، مناظره می پردازیم. سپس، دربارۀ حفظ اصول و پایه هایی بحث میکنیم که در منابع اسلامی، به آن توصیه و تأکید شده است. در قسمت سوم، شیوه های تعامل از نگاه قرآن و روایات، نظیر: استفاده از راه های مسالمت آمیز، روش های عاطفی، روش های خیرخواهانه، مجادلۀ احسن، عفو و اغماض، تلاش فرهنگی برای رفع شبهات عقاید و تبیین دیدگاه های مشترک بین مذاهب اسلامی و استفاده از وسیلۀ مقدس برای معاشرت با یکدیگر و غیر آن توضیح داده شده است. قسمت چهارم، به آسیب ها، آفت ها و موانع تعامل، نظیر: خشونت، تهدید، تطمیع، تکفیر، دشنام، استهزا، تحقیر و غیرآن پرداخته شده است.
نام‌گذاری «عبد» و «غلام»
آیا نام‌گذاری «غلام حسین» یا «عبد الرسول» یا «عبد الزهرا» صحیح است؟ مگر نباید همه بنده خدا باشیم؟
آیت الله تبریزی و ولایت فقیه
نظر آیة الله تبریزی را در مورد ولایت فقیه بیان کنید.
بررسی و تحلیل نقش و عملکرد خواص در عصر پیامبر اکرم صل الله علیه و آله
این نوشتار، ضمن تحلیل نقش‌های مثبت و منفی خواص در عصر رسول اکرم صل الله علیه و آله سعی شده است به چند نکته دیگر مرتبط با بحث به‌طور اجمال اشاره شود: نخست ارائه‌ی طرح کلی جایگاه و عملکرد خواص در این دوره تا بتواند زمینه پژوهش‌های بیشتر را فراهم سازد. دوم توجه به نقش خواص دشمن «مشرکان در عهد پیامبر صل الله علیه و آله» که به نظر می‌رسد برای دریافت راهکارهای مناسب برای حل مشکلات جامعه اسلامی بدان نیازمندیم. سوم اشاره‌ی به‌ناچار به نقش عوام – مثبت و منفی – برای فهم ارتباط عوام و خواص و تعامل این دو و چهارم بررسی زمینه‌های انحراف در خواص در این دوره.
پایداران و فراریان احد – 2
مسأله فرار تعدادی از مسلمانان، یکی از نقاط مهمّ و حساس و از عوامل شکست مسلمانان در جنگ احد به شمار می‌آید؛ زیرا اگر آنان هم مانند مجروحان و شهیدان، مقاومت می‌کردند و همانند تیراندازان، میدان را در اختیار دشمن قرار نمی‌دادند، شکست مسلمانان جبران و سرنوشت جنگ عوض می‌شد و پیروزی را به دست می‌آوردند. و لذا می‌توان گفت ضربه‌ای که از ناحیه آنها بر سپاه اسلام وارد آمد، کمتر از ضربه تیراندازان نبود که در اثر تخلّف از دستور پیامبرخدا صلی الله علیه و آله و سرپیچی از فرمان عبداللَّه بن جبیر به مسلمانان وارد گردید. در این نوشتار به فراریان مشهور احد که برخی تلاش دارند بر ثبات آنان تأکید کنند، امّا روایات و متون تاریخی بر فرار آنان به صراحت یا اشاره دلالت دارد می پردازیم.
بررسی رابطه فقه و سیاست در عصر پیامبر اکرم (ص)
دين اسلام ديني سياسي است و فقه، يعني علم مناسك و احکام آن نيز ناگزير وجه سياسي دارد، درنتیجه، منظومه‌ی احكام اسلامي (فقه) به‌گونه‌ای چينش شده‌اند كه تحقق كامل آنها جز در قالب تأسيس حكومت اسلامي مدينه ميسر نمي‌شد اما به‌رغم وضوح در تعامل دو حوزه‌ی فقه و سياست در عصر پيامبر تعامل اين دو امروزه بر ما چندان روشن نيست (سؤال) البته نبايد فراموش کرد که فهم رابطه‌ی فقه و سياست تنها در نگرش منظومه‌اي به احکام اسلامي، دست‌يافتني است. (فرضيه) اين امر روشن است که پاسخ به سؤال پيش‌گفته ما را در دستيابي به ابزارها، خصايص، اهداف، نيات و … درگذر از «جامعه‌ی قبيله‌محور» حجاز به «جامعه‌ی وليّ‌محور» مدينه رهنمون مي‌شود. (هدف) در پژوهش حاضر تلاش مي‌شود فقه سياسي اسلامي در نخستين دوره‌ی خود يعني عصر پيامبر از زاويه‌ی قدرت‌زايي‌اش در حوزه‌ی سياست، بازبيني گردد. (روش) از نتايج مقاله مي‌توان به اين نکته اشاره کرد که با درکِ پسيني نمي‌توان به تعامل فقه و سياست در عصر پيامبر دست يافت اما راه براي اجراي فقه سياسي در حکومت اسلامي در دوران معاصر با درکِ پيشيني رابطه‌ی فقه و سياست ميسر است. (يافته)
سجده بر تربت امام حسین (علیه السّلام)
فلسفه سجده بر تربت سیّد الشهداء (علیه السّلام) چیست؟
«ولایت فقیه» و دیدگاه فقهاء
آیا ولایت فقیه، یک مسئله‌ی کلامی است یا مسئله‌ی فقهی و تقلیدی؟
پایداران و فراریان احد – 1
یکی از مهم ترین وقایعی که در زمان پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله اتفاق افتاد، جنگ احد بود. نظر به این که این جنگ از اهمیت بالایی برخوردار بود؛ از این رو می بینیم که قرآن کریم در سوره آل عمران نسبتاً به طور مفصل به اتفاقات این جنگ پرداخته است. در این جنگ ابتدا مسلمانان پیروز شدند ولی بر اثر عدم اطاعت از فرامین پیامبر، پیروزی آنان تبدیل به شکست گشت. پس از شکست همه مسلمانان از جمله اصحاب خاص پیامبر پا به فرار گذاشتن و جز علی و پیامبر علیهماالسلام کسی نماند. در این نوشتار ابتدا به خلاصه ای از این ماجرا می پردازیم و سپس به معرفی پایمردان و فراریان این جنگ می پردازیم.
