برچسب: اسلام

قوامي رازي ستايشگر شيعه

بدرالدين قوامي رازي از شاعران شيعي قرن ششم است. اشعار او حاوي مدح و منقبت حضرت رسول (صلي اله عليه و آله)، امام علي (عليه السلام) و ائمه اطهار و خاندان رسالت (عليهم السلام) است. حكمت و اندرز، بخشي ديگر از موضوعات شعري اوست. اين اشعار از نظر محتوايي، تصاوير شعري و تركيبات زباني داراي اهميت ويژه اي است. با توجه به غلبه شاعران اهل تسنن در قرن ششم، وجود شاعران شيعي مانند قوامي رازي و بررسي آثار آنان درخور و بايسته است؛ بنابراين هدف اين مقاله بررسي اوصاف حضرت علي (عليه السلام) از ديد قوامي رازي است كه بيانگر زنده بودن شعر شيعي در قرون گذشته و ارزش كار قوامي است. نتيجه اين پژوهش نشان مي دهد به رغم تنگناها و سخت گيري ها، شعر شيعي پويا بوده و قوامي با بهره گيري از انديشه شيعي، در توصيف حضرت علي (عليه السلام)- چه در حيطه مضمون سازي، چه در حيطه تصويرسازي و چه در حيطه زباني- بسيار موفق بوده و اشعارش در نوع خود منحصر به فرد است.

ويژگي هاي جريان تشيع در عصر نبوي (صلي اله عليه و آله)

تشيع از جرياناتي است كه همزمان با ظهور اسلام و توسط پيامبر اكرم (صلي اله عليه و آله) شكل گرفت. شواهد معتبر تاريخي و روايي چون حديث يوم الدار، منزلت، غدير و… صحت اين مطلب را تاييد مي نمايد؛ از همين روست كه گروهي از اصحاب پيامبر (صلي اله عليه و آله) همانند سلمان، مقداد، ابوذر و عمار ياسر در همان عصر رسالت به شيعه علي (عليه السلام) معروف بودند.
جريان تشيع در عصر نبوي داراي ويژگي هاي بارزي چون تعبد و تسليم در برابر نصوص وارد شده از سوي پيامبر (صلي اله عليه و آله)، زهد و پارسايي و ساده زيستي، شجاعت و جنگجويي در ميدان هاي نبرد، ايمان و اعتقاد راسخ و… بود كه در پرتو اين ويژگي ها از ديگر جريانات بازشناخته مي شد.

فقه القرآن شيعه در بستر تاريخ

اين مقاله در آغاز به كلياتي درباره موضوع، از جمله ماهيت فقه القرآن، جايگاه آن، اتجاه به كار رفته در تفسير آيات الاحكام و پيشينه اين دانش به لحاظ موضوع و تدوين مي پردازد و به اين نتيجه مي رسد كه تفسير آيات الاحكام به لحاظ منهج، اجتهادي؛ به لحاظ اتجاه فقهي و به لحاظ اسلوب، موضوعي ترتيبي است. نويسنده مقاله بر اين باور است كه فقه القرآن نه فقه محض است و نه تفسير صرف، بلكه مجمع هر دو دانش است و در بعد تاريخي معتقد است: تاريخچه موضوع آيات الاحكام به زمان پيامبر (صلي اله عليه و آله) و نزول اولين آيه فقهي قرآن بازمي گردد؛ ولي پيشينه تدوين آن به عصر امام صادق (عليه السلام) مي رسد. اين مقاله در نهايت به اين ثمره علمي منتهي مي شود كه شيعه، بنيانگذار دانش فقه القرآن به عنوان يك علم مستقل است.
در ادامه اين نوشتار، به نهضت فقه پژوهي در طول تاريخ پرداخته شده است كه به هفت دوره حركت، دوره ايستايي، دوره پويايي، دوره شكوفايي، دوره ركود، دوره بازگشت و دوره رشد و رويش قابل تقسيم است؛ ضمن آنكه نويسنده براي هر كدام از اين دوره ها ويژگي هايي را همراه با آثار نگاشته شده هر دوره، بيان مي كند و در پايان به جمع بندي و بيان سهم شيعه در تفسير آيات الاحكام در جهان اسلام اشاره مي كند.

دوري از تعصب در نظرات و رفتار علماي شيعه اثني عشريه از نيمه دوم قرن پنجم تا نيمه دوم قرن هفتم هجري

اختلافات فرقه اي بين مذاهب اسلامي، هميشه عواقب دردناكي به همراه داشته است؛ در حالي كه از آرزوهاي بزرگان و دلسوزان امت اسلامي، وحدت امت اسلامي است. در اين مقاله درصدد اشاره به برهه اي از تاريخ اسلام هستيم كه در آن مدت، اين آرزو تا حد بسيار زيادي تحقق يافته است و آثار بسيار شيريني نيز به همراه داشته است.

سيماي حضرت فاطمه (عليها السلام) در آينه شعر حكيم سنايي و ناصرخسرو

از آنجا كه زندگي كوتاه حضرت فاطمه (عليها السلام) پس از رحلت نبي اكرم (صلي اله عليه و آله) از موارد عمده اختلافات بين شيعه و سني است، شخصيت و حيات آن بانوي نمونه، كمتر در آينه ادبيات و شعر فارسي منعكس شده است؛ اين نكته به ويژه در ادوار آغازين شعر فارسي كه غلبه با اهل سنت بوده است، بيشتر صدق مي كند.
ناصرخسرو شاعر قرن پنجم (متوفي 481) پس از آنكه متعاقب تحول دروني و روحي به مذهب تشيع درآمد، يكي از مضامين اصلي شعرش را ذكر مناقب اهل بيت (عليهم السلام) و ستايش آن خاندان به خصوص حضرت فاطمه (عليها السلام) قرار داد. مقام و شفاعت آن بانو در قيامت و فضايل همسر و فرزندان، و مظلوميتش در دنيا در شعر او بازتاب ويژه اي دارد.
حكيم سنايي غزنوي شاعر قرن پنجم و ششم (متوفي 535) جزو نخستين شاعران رسما سني مذهبي است كه به بيان منزلت و منقبت حضرت فاطمه (عليها السلام) پرداخته است. او حضرتش را با القاب زهرا، خيرالنسا، دختر مصطفي، بتول و مادر حسن و حسين معرفي كرده و به اين ترتيب بخشي از شخصيت، منزلت و مظلوميت وي را منعكس نموده است.

حوزه علمیه امام خمینی(ره)
اسلام ناب
حضرت استاد
اهل بیت(ع)
موسسه عالم آل محمد(ع)
بازگشت به بالا
پایگاه علوم اسلامی ثقلین (کلیه حقوق محفوظ است)
شماره تماس: 79390 - 021