فضایل شب قدر
لطفاً تعدادی از فضایل شب قدر را نام ببرید؟
روایات تفسیری از حضرت علی(ع)
چرا از حضرت علی(ع) بیش از بقیه خلفا، روایات تفسیری به ما رسیده است؟
تأثیر و تسلط شیطان بر پیامبران
خداوند در قرآن از زبان حضرت ایّوب(ع) می‌فرماید: «…حقیقتاً شیطان مرا خسته کرد و مرا مورد عذاب قرار داد». سؤال این است‌که چگونه شیطان می‌تواند بر پیامبران تأثیر و تسلط داشته باشد؟
معنای قاب قوسین و اوادنی در داستان معراج
معنای قاب قوسین و اوادنی در داستان معراج چیست؟
اخلاص و راه هاي درمان آفت آن از نگاه امام خميني (رحمه اله) بزرگ ترين عالم تشيع در دوره معاصر
امام خميني (رحمه اله) از شخصيت هاي برجسته و داراي ابعاد گوناگون علمي و عملي است. نسل امروز بيشتر با شخصيت سياسي و فقهي وي آشناست و به نظر مي رسد نقش امام (رحمه اله) در بنيانگذاري و معماري انقلاب اسلامي، ساير ابعاد ايشان را تحت الشعاع قرار داده است؛ از اين رو ضرورت دارد ساير ابعاد اين ابرشخصيت قرن، براي نسل جوان و نوجوان تبيين گردد؛ به ويژه بعد اخلاق شناسي و عرفان امام (رحمه اله) كه زيربناي ساير فعاليت هاي علمي و عملي ايشان بوده است. در اين مقاله سعي شده است آفت اخلاص و نقطه نظرات امام (رحمه اله) در مورد پيدايش، عوامل، آثار و راه هاي درمان آن را مورد بحث قرار دهيم.
شيخ مفيد و تاريخ نگاري او در كتاب الارشاد با توجه به برخي مباني كلامي و اصولي او
شيخ مفيد از بزرگ ترين متكلمان اماميه در نيمه دوم قرن چهارم و اوايل قرن پنجم است كه مهم ترين نقش را در تثبيت عقايد كلامي اين مكتب دارد. او داراي كتب تاريخي متعددي است كه از آن جمله مي توان به «الارشاد» اشاره كرد. اين كتاب كه درصدد بيان اجمالي زندگاني ائمه دوازده گانه همراه با فضايل و مناقب آنهاست، بيشترين تاثير را از عقايد كلامي شيخ (رحمه اله) گرفته است. علي رغم اهميت فراوان اين كتاب در مسير تاريخ نگاري شيعي، تاكنون نقد و بررسي جامعي به صورت روشمند درباره محتوا، منابع و اسناد آن صورت نگرفته است و دقت در مطالب و اسناد و منابع كتاب، اين نكته را تاييد مي كند كه اين اثر همانند ديگر آثار روايي اماميه از دايره نقدناپذيري خارج شده است و از جهت سند و محتوا قابل نقد مي باشد. به نظر مي رسد گام نخست در نقد و بررسي تاريخ نگاري اين كتاب در گرو شناخت برخي از مباني كلامي همچنين آشنايي با مبناي اصولي او مي باشد و با توجه به اين دو مولفه درمي يابيم كه تاريخ نگاري شيخ در «الارشاد» كاملا منطبق با مباني كلامي او مي باشد و به تعبير ديگر، نوعي تقدم كلام بر تاريخ را در اين اثر مشاهده مي كنيم.
معرفي و بررسي اجمالي كتاب عقيده الشيعه
يكي از موضوعات مورد توجه شرق شناسان به خصوص در يك قرن اخير، تاريخ و عقايد شيعيان دوازده امامي بوده است و كتاب عقيده الشيعه، يكي از تاليفات آنان در اين موضوع است كه در اوايل قرن بيست ميلادي به رشته تحرير درآمده است. دوايت دونالدسن نويسنده انگليسي زبان اين كتاب، بخشي از آن را نخست به عنوان رساله دكتري خود به انجام رساند و سپس با افزودن بخش هاي تكميلي ديگر، آن را در قالب كتاب فعلي عرضه نمود. اين كتاب به زبان عربي ترجمه شده كه در اين مقاله- به علت عدم دسترسي به متن اصلي- از اين ترجمه استفاده شده است. نقل مشاهدات عيني، تجزيه و تحليل مطالب، استفاده از شيوه تطبيقي در بيان عقايد و بهره گيري از منابع متنوع و فراوان، اعم از تاليفات شيعي و غيرشيعي و به زبان هاي اسلامي و غير اسلامي از امتيازات اين اثر مي باشد. با اين حال نواقص و كاستي هايي ناروا نسبت به عقايد شيعيان نيز در آن به چشم مي خورد. در اين مقاله سعي شده تا ضمن معرفي اين اثر، به اختصار به برخي خطاها و نواقص موجود در اين اثر اشاره شود.
تعين اجتماعي مشاركت سياسي زنان در انديشه معاصر تشيع
درباره مشاركت سياسي زن، در انديشه معاصر شيعه، سه گونه نظريه با عناوين «موافق»، «مخالف» و «موافقت محدود» قابل شناسايي است. از آنجا كه اين نظريه ها به متون مشتركي استناد مي جويند، نگارنده معتقد است اين انديشه ها داراي تعين اجتماعي هستند؛ يعني تحولات اجتماعي امكان استنباط انديشه هاي نوين را به وجود آورده است؛ البته اعتقاد به ايده «تعين اجتماعي» ملازم با نفي مطلق حقيقت خارج از ذهن نيست، بلكه در صدد توضيح چرايي، چگونگي و مختصات تفاسير متفاوت از متون واحد است.
عقلانيت نجات بخشي در مذهب شيعه
يكي از محوري ترين موضوعات در اديان و مذاهب عالم، حتي در مكاتب و نحله هاي فكري- فلسفي جهان، موضوع نجات بخشي است؛ چه اينكه هر دين و مذهبي، طريقه اعتقادي و عملي خود را تنها طريقه نجات و رستگاري مي دانسته است. يهود تنها راه نجات را دين برگزيده خود مي داند. در درون اين دين نيز فرقه هاي متعدد آن هر يك با نفي نجات از طريق غير خود، تنها عقيده و عمل خود را راه سعادت معرفي كرده است. در اديان ديگر همچون مسيحيت و اسلام و حتي اديان غير توحيدي نيز همين ادعا وجود داشته است.
نوشتار حاضر ضمن اشاره به ادعاي نجات بخشي در مذهب شيعه، به عقلانيت حقانيت آن مي پردازد و سعي مي كند زواياي اين موضوع را روشن سازد؛ بنابراين براي بررسي و تحليل اين ادعا، ابتدا به ذكر برخي مستندات اسلامي در اثبات آن مي پردازد، سپس با يادآوري چند اصل منطقي و ديني غيرقابل ترديد، و تبيين و تحليل عقلاني آنها، زواياي موضوع را روشن مي سازد. آن گاه با طرح بحث عدم انفكاك دنيا و آخرت در مرحله حق يابي و انفكاك آن در قدرت عمل از يك سو و تفكيك ولايت باطني و ولايت ظاهري از سوي ديگر، امكان وصول به حقانيت را منحصر در دنيا ندانسته است؛ لذا در عين حال كه عقلانيت اعتقاد شيعه در نجات بخشي را اثبات مي كند، امكان وصول به رستگاري را براي پيروان اديان و مذاهب ديگر هم نفي نمي كند.
سنت الهي در تغييرات اجتماعي از ديدگاه مفسران شيعه
در نوشتار حاضر پس از پرداختن به مباحث مقدماتي، به چهار محور اساسي تغييرات اجتماعي به مثابه سنت الهي در نگاه مفسران شيعه پرداخته شده است؛ عوامل تغييرات اجتماعي نخستين محوري است كه مورد بررسي قرار گرفته و اين عوامل به سه دسته شناختي، رواني و رفتاري تقسيم شده است. پس از آن، كارگزاران تغييرات مورد كالبدشكافي قرار گرفته كه به دو نوع نخبگان و گروه هاي حاشيه اي پرداخته شده است. موانع تغييرات اجتماع كه محور سوم اين پژوهش را تشكيل مي دهد، به سه بخش فرهنگي، اجتماعي و رواني دسته بندي شده است كه هر كدام از زير مجموعه هايي نيز برخوردارند. در پايان به هدف تغييرات اجتماعي از ديدگاه قرآن و تحليل مفسران پرداخته شده است كه هدف قرآن ايجاد تغيير در سطح فردي است نه گروهي و ساختاري.
ظلم ستيزي در شعر شيعي
ظلم امري نكوهيده و مخالف فطرت انساني است و انسان ها آن را برنمي تابند. دين اسلام نيز همواره بر حفظ عزت و حرمت انسان ها تاكيد داشته است. اگر چه ظلم ستيزي در ادبيات فارسي بازتاب داشته است و ويژه شعر شيعي نيست، اما در آثار شاعران شيعه به لحاظ آثار تربيتي و نيز حساسيت شيعيان، تشخص و تمايز جدي پيدا كرده است.
در اين مقاله، ابتدا مخالفت با ظلم و جور از ديدگاه آيات و روايات به عنوان سرچشمه هاي تفكر شيعه ذكر شده است؛ آن گاه در اين زمينه، سروده هاي بيش از بيست تن از شاعران شيعي، از كسايي مروزي (قرن چهارم) تا حكيم صفاي اصفهاني (قرن چهاردهم) آورده شده است. در ذكر نام سرايندگان نيز، ترتيب تاريخي رعايت شده است تا خواننده با سير اين مضمون در طول تاريخ هزار ساله اش آشنا شود.
معنای «استکثرتم» در سوره انعام، آیه ۱۲۸
معنای «استکثرتم» در سوره انعام، آیه ۱۲۸ چیست؟ و چگونه جن و انس از یکدیگر بهره می‌برند؟
